Φτερούγες

στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσ/νίκης

(click)

::

Ένας Χριστούλης από σοκολάτα

...
Όλοι γνωρίζουν τους Αγιοβασίληδες και τους λαγούς από σοκολάτα για τις γιορτές της Πρωτοχρονιάς και του Πάσχα. Επειδή τις τελευταίες δεκαετίες δεν υπήρξε κάποια ανανέωση σ' αυτό τον τομέα, αποφάσισε ο Frank Oynhausens από το Duisburg/Γερμανία να κατασκευάσει και έναν "Sweetlord", ένα Χριστούλη από σοκολάτα πρώτης ποιότητας. Ήδη δέχθηκε ο επιχειρηματίας παραγγελίες από αλυσίδες καταστημάτων και μάλιστα σε δύο εκδοχές, μία με χρυσό περιτύλιγμα και μία με ασημένιο. Μάλιστα, πήρε παραγγελίες από καταστήματα της Αμερικής, ΗΠΑ και Καναδά.

Όποιος νομίζει ότι η ιδέα δημιούργησε κύματα χαράς στους εκκλησιαστικούς μηχανισμύς που θα έβλεπαν οι "πιστοί" ράφια γεμάτα με Χριστούληδες, κάνουν λάθος. Τόσο η Ευαγγελική, όσο και η Καθολική Εκκλησία θεώρησαν την ιδέα προσβλητική για τον (θεωρούμενο) ιδρυτή της θρησκείας τους. Όσο καλά κι αν είναι σχεδιασμένο το ειδώλιο: "Όσο καλή ποιότητα κι αν έχει η σοκολάτα, κανείς πιστός δεν θα δαγκώσει τον Κύριό μας!", δήλωσε ο Udo Hahn, εκπρόσωπος τύπου της ευαγγελικής εκκλησίας.

"Μα", παραξενεύτηκαν οι δημοσιογράφοι, "αφού δαγκώνουμε τον Αγιοβασίλη (Nikolaus εκεί), γιατί να μην δαγκώσουμε και παραπάνω ή παρακάτω στην ιεραρχία;" Τί να απαντήσουν οι φουκαράδες οι εκπρόσωποι τύπου, δεν υπάρχει για όλα τα πράγματα απάντηση. Να πουν ότι θεώρησαν κάποτε τη σοκολατοποίηση του Βασίλειου ως όμορφο διαφημιστικό τρικ; Προτιμούν να επεκτείνονται σε θεολογικές συγκρίσεις: "Φανταστείτε να κρατάει ένα παιδί ένα Χριστούλη και ένα λαγό από σοκολάτα και να δαγκώνει μια τον «θεάνθρωπο» και μια το λαγό... Τί θα λέγατε;" ρωτάει ο καθολικός εκπρόσωπος. Υπάρχουν πολλές απαντήσεις επ' αυτού, αλλά ... τέτοια ώρα τέτοια λόγια.

Προφανώς ο Oynhausens δεν θα έλεγε και δεν λέει τίποτα! θα βγάλει στην αγορά τους σοκολατένιους Χριστούληδες και η αγορά θα δείξει ποια άποψη έχουν οι άνθρωποι. Αν δεν τους φτιάξει ο ίδιος, θα δοκιμάσει κάποιος άλλος και μετά πάει το (εμπορικό) πουλάκι... Προσέξτε στο μέλλον, αν σας τρατάρουν σε κάποια γιορτή, μπορεί να σας ρωτήσουν "Θέλετε έναν Χριστούλη;" Θα εννοούν ένα φοντανάκι σε σχήμα του Ιησού, παραγεμισμένο με κρέμα ή λικέρ. Τα ακριβότερα θα περιέχουν ουΐσκυ και βότκα!

Το θαύμα του Βατοπαιδίου

(Ι. Κ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ, Το ΒΗΜΑ, 23/11/2008)

Εχω την αίσθηση ότι το Βατοπαίδι μάς το έστειλε ο Θεός - ενδεχομένως με τη μεσολάβηση του Εφραίμ και του υπόλοιπου θιάσου.

• Χάρη στο Βατοπαίδι αποκαλύφθηκε ένας αηδιαστικός εσμός υποκόσμου που τριγυρίζει γύρω από το κράτος και την πολιτική σε αναζήτηση προσοδοφόρου «μπίζνας» και ο οποίος υποδύεται την πολιτική, όταν δεν μεταμφιέζεται σε κράτος.
• Χάρη στο Βατοπαίδι συγκαλύφθηκαν η απερίγραπτη γύμνια αντιλήψεων και η ένδεια ιδεών που χαρακτηρίζουν το σύνολο του πολιτικού κόσμου και οι οποίες κατέστησαν ιδιαιτέρως ορατές και αφάνταστα θλιβερές στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Χάρη στο Βατοπαίδι πέρασαν σε δεύτερη μοίρα όλα τα κύματα ανοησιών που έπληξαν τον μέσο πολίτη το τελευταίο δίμηνο.

Από μιαν άλλη οπτική γωνία, το Βατοπαίδι επέτρεψε να αναδειχθεί ο θανατηφόρος συνδυασμός που καταδικάζει τη χώρα σε διαρκή καθυστέρηση: τα λαμόγια και οι άσχετοι. Μας κυβερνούν οι μεν, τους αντιπολιτεύονται οι άλλοι, κυβερνούν μαζί ή αντιπολιτεύονται μαζί - μεταξύ μας, δεν έχει καμιά ιδιαίτερη σημασία... Ανεξάρτητα από τους συνδυασμούς, το ρεπερτόριο και οι πρωταγωνιστές είναι μονότονα οι ίδιοι.

Να θυμίσω, ας πούμε, ότι η περιώνυμη συμμορία εκβιαστών δρούσε στη Ραιδεστό υπό τον μανδύα των «λαϊκών αιτημάτων» και της «τοπικής κοινωνίας» - έρημη «τοπική κοινωνία», πόσα εγκλήματα έχουν γίνει στο όνομά σου! Και ότι οι συνήθως μελίρρυτοι ιεράρχες μας (τόσο ακατάσχετοι όταν πρόκειται για το Σκοπιανό ή το μάθημα Ιστορίας στα σχολεία) δεν έχουν πει ως τώρα λέξη για ένα τεράστιο σκάνδαλο, στο οποίο πρωταγωνιστούν οι εν Χριστώ αδελφοί τους. Μούγκα οι Αγιοι Πατέρες!

Η διαπίστωση όμως είναι συνολικά αποκαρδιωτική. Η χώρα ζει τη μεγαλύτερη κρίση της τελευταίας πεντηκονταετίας με τη χειρότερη κυβέρνηση, τη χειρότερη αντιπολίτευση και το χειρότερο πολιτικό προσωπικό της πρόσφατης ιστορίας της. Το σήμερα βουλιάζει και δεν υπάρχει καμία ελπίδα από πουθενά ότι το αύριο θα είναι καλύτερο. Αυτή είναι δυστυχώς η ωμή αλήθεια.

Τρία χαρακτηριστικά περιστατικά τα λένε, νομίζω, όλα:

• Δύο μήνες από την έναρξη της κρίσης και κανένας δεν ξέρει ποια είναι η πολιτική της κυβέρνησης για την κρίση. Πώς θα αντιμετωπίσει την ύφεση; Πώς θα τονώσει την αγορά; Πώς θα αντιπαλέψει την ανεργία και τη διάλυση του παραγωγικού ιστού; Σιγά τις απορίες, θα μου πείτε. Εδώ δεν ξέρουμε τι προϋπολογισμό ή ποιον υπουργό Οικονομίας θα έχουμε σε έναν μήνα!
• Δύο μήνες από την έναρξη της κρίσης, η αντιπολίτευση έχει προτείνει: α) να παγώσουν οι δόσεις όλων των δανείων για έναν χρόνο (που δεν γίνεται, διότι έτσι θα στερέψει η χορήγηση δανείων) και β) να ρυθμίζονται νομοθετικά τα επιτόκια (το οποίο δεν επιτρέπεται από το Κοινοτικό Δίκαιο). Αυτά θα έκανε αν ήταν κυβέρνηση;
• Δύο μήνες από την έναρξη της κρίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αφοσιωθεί ολοψύχως στο «κίνημα των φυλακών». Σοβαρό, ασφαλώς. Αλλά πόσο προέχει;

Με άλλα λόγια, αποκαλύπτοντας ή συγκαλύπτοντας, το Βατοπαίδι μάς έδειξε τη φάτσα μας στον καθρέφτη. Και υπ' αυτή την έννοια μπορεί να μην είναι μόνο σκάνδαλο. Αλλά να είναι και θαύμα!

Η υποκρισία της μαντήλας

Αν δείχνει η μαντήλα στη φωτογραφία πίστη στο Κοράνι και στον Αλλάχ, τότε τα υπόλοιπα δείχνουν καταραμένη "δυτικοποίηση" και σατανικό εκμοντερνισμό. Αν αποτελεί σήμα ένταξης σε κάποια ομάδα, τότε δεν διαφέρει από τη φανέλα μιας ποδοσφαιρικής ομάδας ή το σήμα στο πέτο κάποιου σωματείου.

Η επιστροφή του πιανίστα

...

Ο Μορίς Ραβέλ έγραψε το Κοντσέρτο για το αριστερό χέρι προς χάρη ενός πιανίστα που είχε χάσει το δεξί του κατά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο. Πιθανότατα όμως ο πιανίστας εκείνος δεν είχε ερμηνεύσει το έργο όσες φορές το έχει παίξει ένας ομότεχνός του της εποχής μας: χίλιες.

Πρόκειται για τον Αμερικανό Λίον Φλάισερ (φωτογραφία) ο οποίος, ενώ η καριέρα του βρισκόταν στο απόγειό της, είδε το δεξί του χέρι να αχρηστεύεται από μια ιδιότυπη πάθηση των νεύρων, τη δυστονία. Πριν από αυτό το γεγονός ο Φλάισερ είχε προφτάσει να αναδειχθεί σπουδαίος πιανίστας. Εχοντας διατελέσει μαθητής του περίφημου Αρτουρ Σνάμπελ, συνεργάστηκε κατόπιν με διακεκριμένους μαέστρους και ηχογράφησε σημαντικά έργα σε πολλά LP τα οποία μαρτυρούν την αξία του.

Ωστόσο, με την αναπηρία, δεν εγκατέλειψε τη μουσική: εξακολούθησε να παίζει έργα από το αρκετά πλούσιο ρεπερτόριο για το αριστερό χέρι και να διδάσκει. Ωσπου έγινε το θαύμα: ύστερα από 35 χρόνια αχρηστίας το χέρι του, χάρη στις προόδους της επιστήμης, ξαναβρήκε τη λειτουργία του.

Ετσι ο Φλάισερ, στα 80 του χρόνια σήμερα, αρχίζει νέα καριέρα ως πιανίστας με δύο χέρια. Αισιόδοξος και πάντα δραστήριος, ήδη εμφανίζεται σε συναυλίες και ρεσιτάλ και γίνεται παντού δεκτός με ενθουσιασμό. Με ανυπομονησία αναμένεται η προσεχής συναυλία του στη βρετανική πρωτεύουσα, στις 20 Φεβρουαρίου 2009, στο Royal Festival Hall.

(ΒΗΜΑ, 23/11/2008)

Leon Fleisher and the Berlin Philharmonic perform the finale of Ravel's Piano Concerto for the Left Hand

Έβγαλε γλώσσα ο Εφραίμ...

...

Ακούω στις ειδήσεις ότι ο Εφραίμ †ευλόγησον† πήγε στη Βουλή και έκραξε τους ακροατές του: «είστε αλειτούργητοι, αλιβάνιστοι και εγωιστές» ή κάπως έτσι (Antenna). Είμαι βέβαιος ότι από μέσα του έκανε και βουντού για να τιμωρήσει τους ασεβείς που δεν αποδέχονται τις ιερές αρπαχτές. Μου θυμίζει πολύ τον Κοσκωτά, ο οποίος έκλεβε χρήματα των καταθετών, και ταυτόχρονα έβγαινε στη δημοσιότητα και εξηγούσε σ' εμάς τους αδαείς πώς λειτουργεί η οικονομία και πώς θα νικήσει ο Ολυμπιακός...

Απ' ότι μαθαίνω, κανείς από τους ακροατές τού Εφραίμ δεν σηκώθηκε να του πει έξω από τα δόντια αυτά που θα έλεγε κάθε πολίτης... Όλοι εξαρτώνται από κάποιες ψήφους θεόπληκτων και γι' αυτό κάνουν την πάπια!

Μονοτονικός φονταμενταλισμός

Διαχρονική οπισθοδρομικότητα

Πρόσφατα έστειλα προς δημοσίευση σε έγκριτο περιοδικό κείμενο-απάντηση σε κάτι που είχε γραφτεί και με αφορούσε. Σε ερώτησή μου αν είναι δυνατόν το κείμενο να δημοσιευτεί όπως το έγραψα και όπως το έστειλα, δηλαδή μονοτονικό, ο διευθυντής του περιοδικού μού είπε ότι αυτό αποκλείεται, και επομένως θα «το πολυτονίσουν».

Το συγκεκριμένο περιοδικό ακολουθεί, προφανέστατα, το πολυτονικό σύστημα. Ως προς αυτό, ουδέν πρόβλημα. Απολύτως σεβαστή η επιλογή του. Επί το λαϊκότερον, περί ορέξεως... κολοκυθόπιτα.

Πριν από περίπου τρία χρόνια, ένα άλλο, λιγότερο αιωνόβιο αλλά επίσης έγκριτο, περιοδικό -και ειδικότερα ο μακαρίτης διευθυντής του, μια και οι δύο έννοιες περίπου συνέπιπταν- είχε την ευγενή πρωτοβουλία να αναδημοσιεύσει εκτενή αποσπάσματα της Παναγίας των Παρισίων του Ουγκό, μεταφρασμένης από την καλή συνάδελφο Βάνα Χατζάκη και την αφεντιά μου για λογαριασμό των εκδόσεων «Σμίλη». Οποία έκπληξη, όμως! Το κείμενο της μετάφρασης είχε δημοσιευτεί πολυτονισμένο, δηλαδή σε αλλοιωμένη, αν θέλουμε να ακριβολογούμε, μορφή.

Και εκείνο το περιοδικό είχε, προφανώς, επιλέξει να εκδίδεται με πολυτονικό, κι εκείνου με γεια του, με χαρά του (περί ορέξεως, κ.λπ.).

Γεννάται, ωστόσο, ένα μικρό ερώτημα. Με τους έρμους τους συγγραφείς/ συντάκτες/ μεταφραστές των κειμένων τι γίνεται; Με βάση τα περί ορέξεως, αυτοί γιατί δεν μπορούν να επιλέγουν, για παράδειγμα, σπανακοτυρόπιτα και όχι κολοκυθόπιτα; Με άλλα λόγια, γιατί το κείμενο που είναι σε μονοτονικό δεν δικαιούται να δημοσιεύεται έτσι όπως βγήκε από το χέρι εκείνο που το έγραψε;

Ενα επιπλέον στοιχείο, που νομίζω ότι αξίζει να κατατεθεί εδώ, είναι τι συμβαίνει όταν ανακύψει αντίστοιχο θέμα, αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση. Εν ολίγοις, από τη μικρή μου πείρα ως υπεύθυνου περιοδικών που εκδίδονταν σε μονοτονικό, μπορώ να καταθέσω ότι και μόνον η σκέψη να «μονοτονιστεί» κείμενο πολυτονιστή ήταν αφορμή, κατά κανόνα, να ξεσπάσει θύελλα: «μην τολμήσετε», «μη διανοηθείτε», «θα το αποσύρω», «θα σας καταγγείλω» κ.λπ., κ.λπ.

Μάλλον, λοιπόν, εμείς οι μονοτονιστές θα πρέπει να το πάρουμε απόφαση: είμαστε, προφανώς, παιδιά ενός κατώτερου (τονικού) θεού. Προσοχή: δεν επικαλούμαι καν το γεγονός ότι τα επίσημα κείμενα του ελληνικού κράτους γράφονται στο μονοτονικό, ούτε καν ότι οι απόγονοι όλων μας, πολυτονιστών και μονοτονιστών, διδάσκονται την ελληνική γλώσσα στη μονοτονική εκδοχή γραφής της.

Επανέρχομαι, λοιπόν, στο θέμα του σεβασμού ή μη προς τη διαφορετική άποψη, και επομένως και στο δικαίωμα να επιλέγει κανείς τον τρόπο με τον οποίο θα τονίζει τα κείμενα που εκείνος (υπο)γράφει. Ποιος θα μας προστατεύσει, εμάς τους ταπεινούς μονοτονιστές, από αυτόν τον ιδιότυπο ρατσισμό, από την περιφρόνηση προς την άποψή μας και την επιλογή μας;

Δεν αμφισβητώ σε καμία περίπτωση -επιμένω, ώστε να προλάβω τυχόν παρερμηνείες και παρεξηγήσεις- το δικαίωμα οποιουδήποτε, εντύπου ή ατόμου να λατρεύει τον μεγάλο θεό των τόνων και των πνευμάτων. Στο κάτω κάτω της γραφής, ούτε εγώ είμαι mainstream (που λέγανε και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι) σε όλα τα σχετικά. Μήπως δεν συνιστά ιδιομορφία ή εμμονή να γράφει κανείς στις μέρες μας με μολύβι και να σβήνει με γομίτσα; Ασφαλώς. Απλώς, να, εγώ δεν σκέφτηκα ποτέ να πω σε κάποιον ότι το κείμενο που θα μου στείλει πρέπει να είναι γραμμένο... με μολύβι.

Εν κατακλείδι, το πρόβλημα που θίγω δεν είναι η ύπαρξη εντύπων, εκδόσεων, κ.λπ., που ακολουθούν το πολυτονικό. Το πρόβλημα είναι ο πολυτονικός δογματισμός και φονταμενταλισμός· οι φονταμενταλιστές του πολυτονικού, όπως και οι κάθε είδους φονταμενταλιστές άλλωστε. Μάλιστα, θα αποτολμούσα και την ψυχολογίζουσα εξήγηση ότι ορισμένοι τουλάχιστον από αυτούς, θεωρώντας εαυτούς κατόχους μιας ανώτερης αλήθειας, η οποία όμως διώκεται (!) ή απαξιώνεται από την Πολιτεία, ολισθαίνουν στον ιδιότυπο φανατισμό του κατά φαντασίαν «θύματος», υιοθετώντας ακραίες (σ)τάσεις.

(ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΠΑΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 14/11/2008)

Να υπενθυμίσω από τη σκοπιά μου ότι το λεγόμενο "πολυτονικό" καθιερώθηκε με τη μικρογράμματη γραφή στην παρακμιακή περίοδο του Βυζαντίου με το πέρασμα στη δεύτερη χιλιετία. Μέχρι τότε κυριαρχούσε η μεγαλογράμματη γραφή, στην οποία από την ελληνιστική εποχή και μετά, χρησιμοποιούνταν που και που τόνοι και πνεύματα για να διευκολύνονται οι μη ελληνόφωνοι χρήστες.

Γι' αυτό, η κουβέντα που είχε πετάξει ο Χριστόδουλος ότι ήθελε να χρησιμοπείται στην καθημερινότητα το σύστημα γραφής των ευαγγελίων, ήταν άλλη μια παπάρα από τις πολλές που είχε στο τσεπάκι του. Τα ευαγγέλια γράφτηκαν στη μορφή που φαίνεται στην εικόνα (σιναϊτικός κώδικας), μεγαλογράμματη γραφή με τόνους σε ορισμένα σημεία.

(βλέπε επίσης >>>)

Προνόμια διά παλάμης Μωάμεθ

Διαχρονική οπισθοδρομικότητα

(της ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 16/11/2008)

Η άγρια σύρραξη ρασοφόρων μπροστά στον Πανάγιο Τάφο, πριν από λίγες ημέρες, έφεραν στην επικαιρότητα το ιδιόρρυθμο ιδιοκτησιακό καθεστώς των προσκυνημάτων.

Ηρθαν και πάλι στο φως χρυσόβουλα, αχτιναμέδες και σιγίλια. Λέξεις άγνωστες μέχρι προ τινος, που έγιναν ευρύτατα γνωστές μετά την υπόθεση Βατοπεδίου. Δεν είναι όμως, μόνο το Αγιον Ορος που το ιδιοκτησιακό του καθεστώς βασίζεται σε «συμβόλαια» επί Βυζαντινής ή Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

• Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και η Μονή Σινά, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα «ιερών τόπων» που νέμονται προνόμια, εκτάσεις, ακίνητα και περιουσιακά στοιχεία αμύθητης αξίας. Αυτό το πατριαρχείο κατέχει τα σημαντικότερα προσκυνήματα στους Αγίους Τόπους.
• Οι Αρμένιοι (κόπτες στο θρήσκευμα) και οι Λατίνοι (Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία) έχουν τα λιγότερα, γιατί απλώς «ατύχησαν» την κατάλληλη στιγμή που οι κυρίαρχοι της περιοχής έδωσαν τα «προνόμια» στους ελληνορθόδοξους. Προνόμια που ξεκινούν από την ιδιοκτησία προσκυνημάτων μέχρι την «αποκλειστικότητα» σε τελετές όπως αυτής του Αγίου Φωτός.
• Η κυριαρχία των ελληνορθοδόξων, μέσα στον μουσουλμανικό κόσμο, βασίζεται στον «αχτιναμέ», δηλαδή τη Συνθήκη του χαλίφη Ar-ebn-ell-Khattab, που χορηγήθηκε το έτος 636 στον τότε ελληνορθόδοξο πατριάρχη Σωφρόνιο.

Ο χαλίφης όχι μόνο δίδει στους ελληνορθόδοξους «την πρωτοκαθεδρία», αλλά υποχρεώνει τους πιστούς να πληρώνουν το ένα τρίτο αργυρής δραχμής στον πατριάρχη για να προσκυνήσουν. Ζητά τον απόλυτο σεβασμό των κληρικών, των ναών και των προσκυνημάτων τους εντός και εκτός Ιεροσολύμων. Αντίθετα, τους Αρμενίους τούς χαρακτηρίζει «απλούς προσκυνητές» χωρίς δικαιώματα.


Τα προσκυνήματα

Πολλές αλλαγές έγιναν από τότε, όμως οι ελληνορθόδοξοι κατάφεραν να επιβιώσουν και να διατηρήσουν τα «προνόμια» που τους έδιδε ο χαλίφης.

• Η αγιοταφική αδελφότητα κατέχει σήμερα στο ναό της Αναστάσεως το μεγαλύτερο τμήμα του Πανάγιου Τάφου, το Γολγοθά, την Αποκαθήλωση, το καθολικό, δηλ. το ναό του Αγίου Ιακώβου και παρεκκλήσια γύρω γύρω στο ναό. Στα υπόλοιπα δόγματα, απλώς δίδει την άδεια να κάνουν χρήση του Παναγίου Τάφου, του Γολγοθά, κ.λπ.
• Στη Βηθλεέμ οι ελληνορθόδοξοι κατέχουν το ναό, το σπήλαιο της Γεννήσεως, ενώ Λατίνοι και Αρμένιοι έχουν κάποιες «γωνιές» στο ναό, όπου έχουν τοποθετήσει άγιες τράπεζες και παίρνουν άδεια από τους ελληνορθόδοξους για να λειτουργήσουν.

Χαρακτηριστικό του ιδιοκτησιακού καθεστώτος είναι το γεγονός ότι εάν κάποιος κληρικός από ένα δόγμα πάει ακόμη και να καθαρίσει το παράθυρο που βρίσκεται σε προσκύνημα άλλου δόγματος, αυτό είναι αιτία... σύρραξης.

• Στη Ναζαρέτ οι εκπρόσωποι των τριών χριστιανικών δογμάτων τα έχουν βρει με πολύ απλοϊκό τρόπο: Ο καθένας θεωρεί ότι στο δικό του χώρο, εμφανίσθηκε ο αρχάγγελος στην Παναγία και της έδωσε τον κρίνο. Ετσι, κανένας τους δεν παραπονείται.
• Αρχιερείς υποστηρίζουν ότι τα τελευταία χρόνια η «μάχη» έχει αγριέψει, καθώς έχουν προστεθεί και οι Ρώσοι οι οποίοι δεν έχουν κανένα προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, διαθέτουν όμως τεράστια ακίνητη περιουσία, στην ευρύτερη περιοχή, είτε ως εκκλησία, είτε ως κράτος.
• Στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, ο ίδιος ο προφήτης Μωάμεθ το 624 μ.Χ. «υπέγραψε» με την παλάμη του (αφού δεν γνώριζε γράμματα) τον αχτιναμέ, αντίγραφο του οποίου διατηρεί ακόμη η μονή. Με αυτή τη «διαθήκη» ο Μωάμεθ έθετε ως όρο στους μουσουλμάνους να υπερασπίζονται τους μοναχούς και να μην εισπράττουν φόρους. Την «παλάμη» του Μωάμεθ σεβάστηκαν όλοι οι κατακτητές της περιοχής μεταξύ των οποίων ο Ναπολέων Βοναπάρτης, αλλά και παλαιότερα ο Σουλτάνος Σελίμ Α' ο Σκληρός. Είναι ο ίδιος που, παρά την αγριότητά του, ευεργέτησε και μονές του Αγίου Ορους (Ξηροποτάμου).

Ακίνητα στο εξωτερικό

Με την «προστασία» των αχτιναμέδων, των φιρμανίων και των χρυσοβούλων οι ιεροί τόποι κατάφεραν όχι μόνον να επιβιώσουν στο διάβα των αιώνων, αλλά και να πλουτίσουν, δημιουργώντας τεράστια ακίνητη περιουσία.

• Για παράδειγμα, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων μόνο στην Ελλάδα διαχειρίζεται πάνω από 120 διαμερίσματα, ακίνητα όπου στεγάζονται τέσσερα θέατρα στο κέντρο της Αθήνας με μερίδιο και επί των εισπράξεων, ενώ εισπράττει τον οβολό των πιστών από 12 ναούς που διαθέτει μόνο στην Αθήνα.
• Η Μονή Σινά έχει «μετόχια» στην Τουρκία, το Λίβανο, την Κύπρο. Στην Ελλάδα τα εννέα μετόχια της βρίσκονται σε Αθήνα, Κρήτη, Γιάννενα και Θεσσαλονίκη.

(βλέπε επίσης >>>)

Ορολογία Πληροφορικής

Μια ιστορική αναδρομή

Από το "Ορόγραμμα" της "ΕΛΕΤΟ"

Όταν το 1978 πρωτοεπιχειρήθηκε σύνταξη αναλυτικού προγράμματος για το Τμήμα Αναλυτών-Προγραμματιστών των ΚΑΤΕΕ, η ομάδα που επεξεργαζόταν το θέμα αντιμετώπισε δυσκολίες με την έλλειψη ελληνικής ορολογίας πληροφορικής, οπότε αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει αδόκιμους ή ξενικούς όρους.

Έτσι, τον Οκτώβριο του 1982, το ΔΣ της ΕΠΥ (Ελληνικής Εταιρείας Επιστημόνων Η/Υ και Πληροφορικής), σε μια προσπάθεια ενεργοποίησης των μελών της Εταιρείας, πρότεινε τη δημιουργία διάφορων ομάδων εργασίας για την αντιμετώπιση ανοιχτών προβλημάτων και προγραμματισμένων δραστηριοτήτων μεταξύ των οποίων και μια ομάδα εργασίας για να προωθήσει την επίλυση του προβλήματος της απουσίας ελληνικής ορολογίας στο χώρο της πληροφορικής.

Μέχρι τότε μέλη της ΕΠΥ και άλλων σωματείων καθώς και επαγγελματίες μεταφραστές ή τεχνικοί είχαν ασχοληθεί επί πολλά χρόνια με το πρόβλημα και είχαν αναπτύξει λεξικά, γλωσσάρια και άλλα προϊόντα, χωρίς όμως να υπάρχει τελικό προϊόν που να ικανοποιεί. Η ομάδα εργασίας της ΕΠΥ για την ορολογία, αποτελούμενη από τους Ν. Γιαννακόπουλο (Γ.Γ. ΕΠΥ) και τα μέλη Μ. Γεωργοπαπαδάκο, Μ. Δεληγιαννάκη, Δ. Παναγιωτάκο και Γ. Σμυρλή ξεκίνησαν με στόχο τη δημιουργία ελληνικής ορολογίας για να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο που θα μπορούσε να ανταποκριθεί

α) στην κρατική εκπαίδευση όλων των βαθμίδων

β) στη μετάφραση ξενόγλωσσων κειμένων από επίσημους φορείς

γ) στη σύνταξη ελληνικών τεχνικών κειμένων από επίσημους φορείς.

Η ομάδα, με βάση το Διεθνές Πρότυπο ISO 2382 με το αγγλο-γαλλικό γλωσσάριο όρων πληροφορικής Data Processing Vocabulary του ISO Standards Handbook 10 του 1982, ξεκίνησε· επίσης και με αναφορά σε εναλλακτικές πηγές (Dictionary of Computing, F.G.Gallant, Wiley 1982).

Επιχειρήθηκε απόδοση των ξενικών όρων στα ελληνικά με πλήρη κατανόηση των εννοιών που αντιστοιχούν στους ξενικούς όρους και ανεύρεση λέξεων ή φράσεων που να αποδίδουν τις ίδιες έννοιες.

Όλοι οι όροι εισήχθησαν σε αρχείο στον υπολογιστή του ΚΗΥΚΥ (Κέντρου Ηλεκτρονικού Υπολογιστή Κοινωνικών Υπηρεσιών) μαζί με τους αντίστοιχους αγγλικούς όρους.

Τα γλωσσολογικά προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν ήσαν:

α) αδυναμία αμφιμονοσήμαντης αντιστοιχίας εννοιών μεταξύ γλωσσών

β) πολιτισμικές διαφορές στην αντιμετώπιση επιλογής και δημιουργίας λέξεων

γ) δυσκολίες από το ελληνικό συντακτικό

δ) μοναδική χρήση όρου.

Με την εκκόλαψη του ΕΘΟΠ (Εθνικού Οργανισμού Πληροφορικής) που θα περιέκλειε στις αρμοδιότητές του και την τυποποίηση στην πληροφορική προβλεπόταν να ήταν αυτός ο κύριος φορέας για την καθιέρωση του Γλωσσαρίου στο Δημόσιο Τομέα.

Τον Απρίλιο 1984 διεξήχθη το Α΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Πληροφορικής της ΕΠΥ σε συνεργασία με το ΤΕΕ. Μεταξύ των άλλων που ετέθησαν ήταν και η ενότητα «Υποδομή και Τυποποίηση» που περιελάμβανε και την ανάγκη καθιέρωσης σε σύντομο χρονικό διάστημα ελληνικής ορολογίας.

Παρουσιάστηκαν οι πρώτες προσπάθειες στον τομέα αυτό και τονίστηκε η ανάγκη συντονισμού ώστε να τεθεί στη διάθεση των ειδικών, αλλά και του κοινού γενικότερα, εγκεκριμένη ελληνική ορολογία πληροφορικής.

Το Δεκέμβριο 1985 εκδόθηκε από την ΕΠΥ το Ελληνικό Γλωσσάριο Πληροφορικής που πράγματι έδωσε τα πρώτα δείγματα για την οργάνωση και σωστή επικοινωνία μεταξύ των επιστημόνων της πληροφορικής, αλλά και των χρηστών.

Η ομάδα εργασίας ήταν η αρχική της ΕΠΥ, με βοήθεια στην τελευταία φάση του Ν. Μανωλόπουλου και στη συνέχεια, μετά την αποχώρηση του Ν. Γιαννακόπουλου, του Β. Λαοπόδη, που ανέλαβε την ευθύνη για την έκδοση του Γλωσσαρίου. Πρέπει να αναφερθεί ότι η χρηματοδότηση για την εκπόνηση του Γλωσσαρίου έγινε από την ΕΤΒΑ και για την εκτύπωση 2.000 αντιτύπων αυτού από την Τράπεζα της Ελλάδος, τα οποία διατέθηκαν δωρεάν.

Είναι γνωστό ότι μόλις τον Ιούνιο του 1985 αποφοίτησαν από το Πολυτεχνείο της Πάτρας οι πρώτοι πτυχιούχοι ειδικευμένοι μηχανικοί Η/Υ και Πληροφορικής. Η απόδοση στα ελληνικά που δόθηκε σ’ αυτούς τους επιστήμονες ήταν αρκετές φορές με μάλλον περίεργους ελληνικούς όρους. Γι’ αυτό, παράλληλα πάντα με τον ελληνικό όρο, υπήρχε και ο αντίστοιχος αγγλικός.

Η προσπάθεια της ΕΠΥ εστράφη προς την κατεύθυνση να καλύψει, έστω και προσωρινά, το μεγάλο κενό, ιδιαίτερα με την απόδοση των βασικών εννοιών που καλύφθηκαν πλήρως από το Γλωσσάριο, προέκυψε όμως η ανάγκη τακτικής ενημέρωσής του, αφού η εξέλιξη στον τομέα της Πληροφορικής ήταν ραγδαία.

Εν τω μεταξύ, στον ελληνικό χώρο, από το 1976, είχε ήδη λειτουργήσει ο ΕΛΟΤ (Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης) στην ίδρυση του οποίου είχε συμβάλει ενεργά μια ομάδα υπαλλήλων του ΕΛΚΕΠΑ (Ελληνικού Κέντρου Παραγωγικότητας) με επικεφαλής τον Ε. Βαρδάκα. Ο ΕΛΟΤ κάλυπτε δραστηριότητες τυποποίησης σε διάφορους τομείς, με Τεχνικές Επιτροπές, τη γραμματειακή υποστήριξη των οποίων είτε είχε ο ίδιος είτε εκχωρούσε σε άλλους φορείς. Για την κάλυψη της δραστηριότητας της σύνταξης προτύπων πληροφορικής, ο ΕΛΟΤ εκχώρησε στο ΕΛΚΕΠΑ τη λειτουργία της Επιτροπής ΤΕ48, που συγκροτήθηκε το 1982 με αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων του ΕΛΚΕΠΑ και του ΕΛΟΤ και με τη συμμετοχή 20 φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (υπουργεία, τράπεζες, οργανισμοί, κατασκευαστές Η/Υ κ.ά.). Η Επιτροπή ΤΕ48 είχε την επίβλεψη της όλης δραστηριότητας τυποποίησης, την δε ουσιαστική εργασία διεξήγαν ομάδες εργασίας που δημιουργήθηκαν για την εκπόνηση ορισμένων προτύπων. Το κύριο βάρος της επιτροπής ΤΕ48 δόθηκε στη δημιουργία προτύπων ορολογίας στην πληροφορική, στην εκπόνηση προτύπου ελληνικού πληκτρολογίου και στην παρακολούθηση και επεξεργασία των προτύπων διεπικοινωνίας Η/Υ.

Η πρώτη ομάδα εργασίας ήταν η ΕΛΟΤ/ΤΕ48/ΟΕ1, από ειδικούς στον τομέα της Ορολογίας και απετελείτο από τα ενεργά μέλη Κώστα Βαλεοντή, Σπύρο Διάμεση, Γιάννη Κάβουρα, Δημήτρη Μπακόλα, Χαρά Μπαλτά και Δημήτρη Παναγιωτάκο με υπεύθυνο τον Δ. Μπακόλα. Η ομάδα έλαβε υπόψη τη σχετική εργασία της Επιτροπής Τυπόποίησης της ΕΠΥ (Ελληνικό Γλωσσάριο Πληροφορικής) και απέδωσε τη δίγλωσση (αγγλο-γαλλική) ορολογία των αντίστοιχων μερών του Διεθνούς Προτύπου ISO 2382 και σε αντιστοιχία με εκείνο, ως:

– συλλογή όρων με τους ορισμούς των εννοιών

– τρίγλωσσο ελληνο-αγγλο-γαλλικό λεξικό

– αγγλο-ελληνικό λεξικό και ευρετήριο

– γαλλο-ελληνικό λεξικό και ευρετήριο.

Με αναγνώριση της σοβαρής έλλειψης δόκιμης ελληνικής ορολογίας στην πληροφορική έγινε από το ΕΛΚΕΠΑ, το 1991, η έκδοση της Τρίγλωσσης Ορολογίας Πληροφορικής με βάση τα Διεθνή Πρότυπα (ISO) και τα ως τότε αντίστοιχα Σχέδια Ελληνικών Προτύπων (ΕΛΟΤ). Η λειτουργία της Ομάδας διήρκεσε ως το 1996.

Στη συνέχεια, η δραστηριότητα της ελληνικής τυποποίησης στην πληροφορική – μαζί και της ορολογίας της – ατόνησε, το ΕΛΚΕΠΑ διαλύθηκε και η ΤΕ48 μόλις πρόσφατα (2008) ανασυγκροτήθηκε και λειτουργεί στον ΕΛΟΤ. Με την ίδρυση της ΕΛΕΤΟ (1992), όμως, η Ομάδα υποστηρίχθηκε από την ΕΛΕΤΟ ως συλλογικό μέλος της και εκπόνησε περίπου 2.000 ελληνικούς όρους για τη Βάση Ορολογίας Eurodicautom της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σήμερα, λειτουργεί με εντατικούς ρυθμούς η ανασυγκροτημένη Ομάδα με μέλη τους Κ. Βαλεοντή, Μ. Μπεκάκο, Δ. Παναγιωτάκο, Ι. Πρατικάκη και Κ. Ριζιώτη και Υπεύθυνο τον πρώτο από αυτούς, ενώ όλη η ορολογία που έχει εκπονηθεί ως τώρα υπάρχει στη Βάση INFORTERM της οποίας η χρήση διατίθεται δωρεάν στον ιστότοπο http://inforterm.cs.aueb.gr/ από την ΕΛΕΤΟ και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Δ.Π.

---

Κ. Βαλεοντής, Σ. Διάμεσης, Ι. Κάβουρας, Δ. Μπακόλας, Χ. Μπαλτά, Δ. Παναγιωτάκος, Τριγλωσση Ορολογία Πληροφορικής, έκδοση ΕΛΚΕΠΑ, Αθήνα 1991

Φθινοπωρινή εικόνα

(click)

(βλέπε επίσης >>>)

Μεταμόσχευση με «αναγεννημένο» όργανο

Μια νέα επανάσταση στην ιατρική επιστήμη

Ισπανοί χειρουργοί πραγματοποίησαν την πρώτη παγκοσμίως μεταμόσχευση οργάνου το οποίο δημιουργήθηκε στο εργαστήριο: πρόκειται για βρόγχο ο οποίος «γεννήθηκε» από βλαστικά κύτταρα της ασθενούς. Η επαναστατική τεχνολογία που επέτρεψε τη δημιουργία του βρόγχου επιτρέπει επίσης να γίνονται μεταμοσχεύσεις χωρίς τη χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων (φάρμακα που οι ασθενείς λαμβάνουν προκειμένου να αποτρέπεται η απόρριψη του μοσχεύματος).


Πέντε μήνες μετά την επέμβαση η 3Oχρονη μητέρα δύο παιδιών Κλόντια Καστίγιο χαίρει άκρας υγείας, σύμφωνα με την ιατρική επιθεώρηση «Τhe Lancet». Επιστήμονες από το Μπρίστολ βοήθησαν στο να αναπτυχθούν τα κύτταρα για το μόσχευμα και η ευρωπαϊκή ομάδα επιστημόνων πιστεύει ότι στο μέλλον τα όργανα κατά παραγγελία θα αποτελούν συνήθη κλινική πρακτική.

Ηκολομβιανής καταγωγής κυρία Καστίγιο ζει στη Βαρκελώνη και υπέφερε χρόνια από φυματίωση. Επειτα από μια κρίση τον περασμένο Μάρτιο η ασθενής νοσηλευόταν συχνά προκειμένου να καθαρίζονται οι πνεύμονές της. Η ασθένεια είχε καταστρέψει τον βρόγχο της και χρειαζόταν επειγόντως το μόσχευμα. Σε περίπτωση που αυτό δεν βρισκόταν θα έπρεπε να αφαιρεθεί ο ένας πνεύμονας. Προκειμένου να δημιουργήσουν το καινούργιο μόσχευμα οι γιατροί πήραν την τραχεία από ασθενή που μόλις είχε πεθάνει. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν ισχυρά χημικά και ένζυμα ώστε να απομακρύνουν από την τραχεία όλα τα κύτταρα του δότη. Αποτέλεσμα αυτής της επεξεργασίας ήταν να απομείνει μόνο το εκμαγείο της τραχείας το οποίο είναι φτιαγμένο από κολλαγόνο.

Το εκμαγείο λειτούργησε ως οδηγός για τα κύτταρα της κυρίας Καστίγιο τα οποία ξαναδημιούργησαν το όργανο. Στη συνέχεια αυτό χρησιμοποιήθηκε προς αντικατάσταση του κατεστραμμένου από τη φυματίωση αριστερού βρόγχου της. Οι βρόγχοι αποτελούν ουσιαστικώς τη συνέχεια της τραχείας. Πρόκειται για τους δύο αεραγωγούς που την ενώνουν με τους πνεύμονες. Για τον λόγο αυτόν χρησιμοποιήθηκε τραχεία δότη η οποία «μετετράπη» σε τμήμα του βρόγχου.

Αξιοποιώντας τα κύτταρα της κυρίας Καστίγιο οι γιατροί πέτυχαν να ξεγελάσουν το ανοσοποιητικό σύστημά της ώστε να νομίζει ότι η τραχεία ήταν δική της και έτσι να μην προκληθεί αντίδραση απόρριψης μοσχεύματος. Δύο τύποι κυττάρων ελήφθησαν από την κυρία Καστίγιο: κύτταρα τα οποία επιστρώνουν την τραχεία και ενήλικα βλαστικά κύτταρα (ανώριμα κύτταρα του μυελού των οστών) τα οποία καθοδηγήθηκαν να μετατραπούν σε κύτταρα τα οποία περιβάλλουν την τραχεία. Επειτα από τέσσερις ημέρες αύξησης στο εργαστήριο μέσα σε έναν ειδικά σχεδιασμένο βιοαντιδραστήρα, η τραχεία που τώρα αποτελούνταν από το εκμαγείο κολλαγόνου του δότη και τα κύτταρα της ίδιας της ασθενούς ήταν έτοιμη να μεταμοσχευθεί στην κυρία Καστίγιο.

Ο χειρουργός της, καθηγητής Πάολο Μακιαρίνι της Νοσοκομειακής Κλινικής της Βαρκελώνης στην Ισπανία πραγματοποίησε την επέμβαση τον περασμένο Ιούνιο. «Ημουν πολύ φοβισμένος» δήλωσε χαρακτηριστικά και εξήγησε: «Πριν από αυτό είχαμε κάνει αυτού του είδους τη δουλειά μόνο σε χοίρους. Αλλά μόλις η τραχεία βγήκε από τον βιοαντιδραστήρα δοκιμάσαμε μια ευχάριστη έκπληξη». Η εργαστηριακή τραχεία έμοιαζε και συμπεριφερόταν όπως μια κανονική ανθρώπινη τραχεία.

Η επέμβαση υπήρξε μια μεγάλη επιτυχία και τέσσερις μόλις ημέρες μετά τη μεταμόσχευση το υβριδικό αυτό μόσχευμα (από ιστούς τόσο του δότη όσο και της λήπτριας) δεν ξεχώριζε από τους γειτονικούς τραχειακούς ιστούς. Εναν μήνα αργότερα μια βιοψία επιβεβαίωσε ότι το μόσχευμα είχε αναπτύξει τη δική του αιματική παροχή. Και χωρίς καμία ένδειξη απόρριψης τέσσερις μήνες μετά την επέμβαση, ο καθηγητής Μακιαρίνι εκτιμά ότι οι πιθανότητες για μελλοντική απόρριψη είναι πρακτικά μηδενικές. «Η Κλόντια δεν μπορούσε να παίξει με τα παιδιά τηςούτε να εργαστείούτε να έχει κοινωνική ζωή. Σήμερα απολαμβάνει μια κανονική ζωή και αυτό για μας τους κλινικούς γιατρούς είναι το πιο όμορφο πράγμα» δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε προχθές στο Λονδίνο για να αναγγελθεί η επιτυχής επέμβαση.

Πράγματι σήμερα η κυρία Καστίγιο ζει μια κανονική ζωή και είναι ξανά σε θέση να φροντίσει τα παιδιά της, τον 15χρονο Γιόχαν και την 4χρονη Ιζαμπέλα . Επίσης μπορεί να ανεβεί σκάλες δύο ορόφων χωρίς να χάνει την αναπνοή της. Η ευρωπαϊκή ερευνητική ομάδα, η οποία επίσης περιλαμβάνει ειδικούς από το Πανεπιστήμιο της Πάδοβα και το Πολυτεχνείο του Μιλάνο στην Ιταλία, έχει κάνει αίτηση για χρηματοδότηση η οποία θα της επιτρέψει να δημιουργήσει τραχείες και φωνητικές χορδές για ασθενείς με καρκίνο. Περίπου 50.000-60.000 άτομα κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο του λάρυγγα στην Ευρώπη και οι ερευνητές εκτιμούν ότι σχεδόν οι μισοί από αυτούς θα μπορούσαν να ωφεληθούν από εργαστηριακά μοσχεύματα. Προς το παρόν πάντως δύο ακόμη ασθενείς περιμένουν να υποβληθούν στην ίδιου τύπου μεταμόσχευση.

«Τεράστιο βήμα στη χειρουργική»

Ο καθηγητής Χειρουργικής Μάρτιν Μπίρσαλ του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, ο οποίος βοήθησε στην ανάπτυξη των κυττάρων, δήλωσε: «Αυτό αντιπροσωπεύει ένα τεράστιο βήμα στη χειρουργική. Οι χειρουργοί μπορούν τώρα να αρχίσουν να βλέπουν και να αντιλαμβάνονται τη δυνατότητα των ενήλικων βλαστικών κυττάρων και της μηχανικής ιστών για τη ριζική αναβάθμιση των ικανοτήτων τους να θεραπεύσουν ασθενείς με σοβαρές νόσους». Προσέθεσε επίσης ότι «σε 2Ο χρόνια από σήμερα οι συνηθέστερες χειρουργικές επεμβάσεις θα αποτελούν αναγεννητικές διαδικασίες που θα στοχεύουν στην αντικατάσταση κατεστραμμένων από ασθένειες οργάνων με αυτόλογα μοσχεύματα που θα έχουν δημιουργηθεί στο εργαστήριο».

Τέλος, ο βρετανός καθηγητής σημείωσε ότι «βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας εποχής για τη χειρουργική» και προέβλεψε ότι η ίδια τεχνική θα εφαρμοστεί αρχικά για κενά όργανα, όπως τα έντερα, η ουροδόχος κύστη ή μέρη του αναπαραγωγικού συστήματος, ενώ αργότερα θα μπορέσει να εφαρμοστεί και σε όργανα όπως η καρδιά, το ήπαρ ή οι νεφροί «καθώς όλα αυτά τα όργανα διαθέτουν φυσικά εκμαγεία επάνω στα οποία μπορούν να αναπτυχθούν τα βλαστικά κύτταρα». Βασική πάντως προϋπόθεση, σύμφωνα με τον καθηγητή Μπίρσαλ, για να γίνει αυτή η τεχνική ευρέως διαδεδομένη είναι η αυτοματοποίησή της.

(ΤΟ ΒΗΜΑ, 20/11/2008)

Θυμάμαι παλαιότερα που διάφοροι περισπούδαστοι προέτρεχαν των εξελίξεων ή παρέβλεπαν όλες τις μέχρι τότε επιστημονικές και ιδιαίτερα τις ιατρικές επιτυχίες και δήλωναν (ίσως να το κάνουν ακόμα) ότι, όσο κι αν προσπαθήσει ο άνθρωπος, δεν μπορεί να φτιάξει κάτι ζωντανό.

Φυσικά, ζωή από ανόργανη ύλη έχει φτιάξει ο άνθρωπος σε επίπεδο πρωτεϊνών προ πολλού, αλλά ένα "ζωντανό" όργανο που υποκαθιστά στη λειτουργία του ένα άλλο, φυσικό αλλά φθαρμένο, φτιάχνει για πρώτη φορά! Σε λίγα χρόνια θα ακούμε για αντικαταστάσεις καρδιάς (το προανήγγειλε ήδη ο Γιακούμπ), νεφρών, στομαχιού και, αργά ή γρήγορα, εγκεφάλου, με όργανα που δημιούργησε ο οργανισμός μας ή ένας άλλος οργανισμός, με δικά μας (βλαστο-)κύτταρα...

Ο νέος εγκέφαλος θα υπάρχει βιολογικά, το γέμισμά του θα πρέπει να γίνει όμως από τον παλαιό εγκέφαλο, είτε με "μεταφορά δεδομένων" (συνείδησης), είτε με δημιουργία νέων (αν πρόκειται για νεαρό άτομο)... Αν πετύχει κι αυτό, θα μπορούμε τότε να μεταφέρουμε (οι επιστήμονες) τη σοφία ενός ανθρώπου σε έναν άλλον, από ένα γηρασμένο κορμί σε ένα νεότερο κλώνο του. Και, αν οι γνώσεις, η μνήμη και η ευφυΐα αποτελούν συνολικά αυτό που ονομάζεται ανθρώπινο πνεύμα, τότε αυτό θα μεταφέρεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, από χιλιετία σε χιλιετία, όσο υπάρχουν άνθρωποι στο σύμπαν... Η αιωνιότητα, όχι δια της ιδεοληψίας, αλλά δια της επιστήμης!

Η επιστροφή του ασώτου

Πριν από τέσσερα χρόνια απολύθηκαν ο διευθυντής Ulrich Küchl και ο υποδιευθυντής Wolfgang Rothe, αμφότεροι κληρικοί, από το «ιερατικό σεμιναρίο» στην πόλη St. Pölten (Αυστρία). Αιτία, η ανοχή και συμμετοχή σε γιορτές με ομοφυλοφιλικές σχέσεις, οι οποίες γιορτές είχαν περίπου αντικαταστήσει τα μαθήματα και τις προσευχές.

Προσωπικά, δεν με αφορά αν κάποιοι έχουν οποιεσδήποτε σχέσεις με τη θέλησή τους. Οι καθολικοί ιερωμένοι απέχουν όμως θεληματικά από το σεξ και έχουν ορκιστεί δια βίου αγαμία, ας τηρήσουν λοιπόν αυτό που υποσχέθηκαν οι ίδιοι.

Η πληροφορία για τα πάρτι με ομαδικές σεξουαλικές επιδείξεις, μαζί με μια φωτογραφία που έδειχνε τον υποδιευθυντή Rothe σε παθιασμένο φιλί με ένα μαθητή του, «με γλώσσα» όπως έγραψαν οι εφημερίδες, αποτέλεσε τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Οι δύο υπεύθυνοι απολύθηκαν! Λέγεται ότι ο αρμόδιος επίσκοπος τους απέλυσε, επειδή δεν τον είχαν καλέσει στα πάρτι, αλλά αυτά είναι κακοήθειες των άθεων.

Τώρα διαπιστώνεται ότι ο απολυθείς Rothe δεν απεβλήθη του σώματος των κληρικών, αλλά απλά μετατέθηκε σε άλλη επισκοπή και άλλη χώρα, στο Μόναχο (Γερμανία) και μάλιστα, για τιμωρία του, εκτελεί χρέη κληρικού σε ένα γηροκομείο. Όπως και νάχει το πράγμα, επέστρεψε στον οίκο του κυρίου! Πάνε βέβαια τα πάρτι, πάνε τα γλέντια και από φιλιά, ίσως μόνο καμιά γιαγιά να του στέλνει φιλάκια από μακριά.

Εννοείται, κανείς δεν θα ήθελε να χάσει ο σεμνός κληρικός τη δουλειά με τα μαγικά που έχει μάθει, να μείνει άνεργος και άστεγος στην πόλη, τη στιγμή που το βαυαρικό ποίμνιο πληρώνει και οι κληρικοί εκεί περνάνε με απραξία, ζωή και κότα. Τι θα συμβεί όμως αν βρεθεί στο γηροκομείο κάποιος καρδαμωμένος παππούς και τσιμπήσει τον «πνευματικό» (λέμε και καμιά σαχλαμάρα, ε;) στο μάγουλο, ψιθυρίζοντάς του: «Πονηρούλη, πονηρούλη!» Άντε μετά να κυκλοφορήσει η είδηση και να το μάθει ο πάπας Βενέδικτος που κατάγεται από την περιοχή! Ποιος τον ησυχάζει πλέον!

Γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου...

Υπάρχουν κι άλλα εκτός από τα 24;

Από το "Ορόγραμμα" της "ΕΛΕΤΟ"

Από σχετικό πίνακα του ISO 1O646 Ϙ GREEK LETTER ARCHAIC KOPPA ϙ GREEK SMALL LETTER ARCHAIC KOPPA Ϛ GREEK LETTER STIGMA ϛ GREEK SMALL LETTER STIGMA Ϝ GREEK LETTER DIGAMMA ϝ GREEK SMALL LETTER DIGAMMA Ϟ GREEK LETTER KOPPA ϟ GREEK SMALL LETTER KOPPA Ϡ GREEK LETTER SAMPI ϡ GREEK SMALL LETTER SAMPI ϳ GREEK LETTER YOT ... ϲ GREEK LUNATE SIGMA SYMBOL ϵ GREEK LUNATE EPSILON SYMBOL ϶ GREEK REVERSED LUNATE EPSILON SYMBOL

Με αφορμή ερώτημα της κυρίας Α.Μ. για τα –επιπλέον των 24– γράμματα που υπήρχαν στο ελληνικό αλφάβητο και δεν χρησιμοποιούνται σήμερα ως γράμματα της νεοελληνικής, δίνουμε στον αναγνώστη του «Ο» –εν συντομία– τα ακόλουθα στοιχεία.

Το ελληνικό αλφάβητο, στις διάφορες παραλλαγές του (ιωνικό, αθηναϊκό, ευβοϊκό, ...) είχε και άλλα γράμματα εκτός από τα 24 που έχει σήμερα.

Δίπλα παρατίθεται απόσπασμα ενός πίνακα από το Διεθνές Πρότυπο ISO 10646. Στο πρότυπο αυτό έχουν διεθνώς τυπο­ποιηθεί οι χαρακτήρες όλων των αλφαβήτων. Στο αναγραφόμενο τμήμα του πίνακα δίνονται – είτε ως γράμματα είτε ως σύμβολα – διάφοροι ελληνικοί χαρακτήρες που χρησιμοποιούνται και σήμερα σε διάφορα συγκείμενα εκτός της γενικής γλώσσας.

Κάποια από τα γράμματα αυτά χρησιμοποιούνται και σήμερα στο ελληνικό σύστημα αρίθμησης· αυτά είναι: το στίγμα (ϛ) – που έγινε αργότερα στ΄– για τον αριθμό 6, η κόππα (ϙ ή ϟ) για τον αριθμό 90 και το σαμπί (ϡ) για τον αριθμό 900. Η κόππα είχε δύο μορφές. Από την «αρχαϊκή» μορφή της προήλθε και το γράμμα κου (Q, q) του λατινικού αλφαβήτου που παραδόθηκε σε όλες τις λατινογενείς γλώσσες· στην αρίθμηση συναντώνται και οι δύο μορφές της.

Από το αρχαιότατο δίγαμμα (Ϝ) – που ονομάστηκε έτσι γιατί μοιάζει με δύο γάμμα το ένα πάνω στο άλλο – προήλθε το γράμμα εφ (F) του λατινικού αλφαβήτου. Το μεταγενέστερο γιωτ (ϳ) που χρησιμοποιήθηκε για να αποδώσει έναν αρχαιότατο ελληνικό φθόγγο για τον οποίο – στην αρχή – δεν υπήρχε γράμμα, χρησιμοποιείται ως σύμβολο για τους μιγαδικούς αριθμούς. Ως σύμβολα, επίσης, χρησιμοποιούνται τόσο το ευθύ όσο και το αντίστροφο μηνοειδές έψιλον (ϵ,϶) στα μαθηματικά. Όσο για το μηνοειδές σίγμα (ϲ) όπως και το στίγμα (ϛ) – ως γράμμα – αυτά τα συναντάμε συχνά σε εκκλησιαστικά κείμενα και εικόνες.

K.B.

Οι bloggers στην Ελλάδα

Από το περιοδικό «Μonthly Review»

«Θεϊκό σημάδι»...

θα υποδείξει στην Πέιλιν εάν θα διεκδικήσει μελλοντικά το Λευκό Οίκο

Η ηττημένη υποψήφια του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για την αντιπροεδρία και αγαπημένη... ενασχόληση των σατυρικών εκπομπών στις Ηνωμένες Πολιτείες, Σάρα Πέιλιν, δηλώνει πως αναμένει από το Θεό «να της δείξει το δρόμο», αν θα πρέπει στο μέλλον να διεκδικήσει το Λευκό Οίκο.

Σε συνέντευξή της στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News, η κυβερνήτης της Αλάσκα αρνήθηκε να απαντήσει εάν προτίθεται να διεκδικήσει το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για να είναι υποψήφια για την προεδρία στις εκλογές του 2012, εξηγώντας πως η ημερομηνία αυτή είναι ακόμη μακρινή. «Δεν μπορώ να προβλέψω τι θα γίνει αύριο, πολύ περισσότερο τι θα συμβεί σε τέσσερα χρόνια» είπε.

Ωστόσο, η Πέιλιν, που δεν παρέλειπε να υπογραμμίζει κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στο πλευρό του Τζον Μακέιν, την ακράδαντη πίστη της στη θρησκεία, δήλωσε στη συνέντευξη πως, εάν ο Θεός την προορίζει να κατακτήσει τον Λευκό Οίκο, εκείνη αναμένει να της δείξει τον δρόμο. «Ξέρετε, η θρησκεία είναι κάτι πολύ σημαντικό στη ζωή μου. Κι αυτό που πάντοτε κάνω είναι ν' αφήνω τη ζωή μου στα χέρια του δημιουργού μου», τόνισε η 44-χρονη Πέιλιν.

«Λέω πάντοτε στον εαυτό μου, εντάξει Θεέ μου, εάν κάπου υπάρχει μία ανοικτή πόρτα για εμένα, έτσι προσεύχομαι πάντοτε, λέω μη με αφήσεις να χάσω αυτή την ανοικτή πόρτα. Δείξε μου πού βρίσκεται αυτή η ανοικτή πόρτα», προσθέτει.

«Και εάν υπάρχει μία ανοικτή πόρτα το 2012 ή τέσσερα χρόνια αργότερα, και εάν υπάρχει κάτι που να εμφανίζεται καλό για την οικογένειά μου, για την πολιτεία μου, για τη χώρα μου, μία ευκαιρία για εμένα, εγώ θα τρυπώσω σε αυτή την πόρτα», λέει η Σάρα Πέιλιν.

(Newsroom ΔΟΛ, 11/11/2008)

Ο θεός της Πέιλιν, με τον οποίο μιλάει τακτικά η κυρία, φροντίζει για την επαγγελματική αποκατάστασή της, είναι κάτι σαν βουλευτής που φροντίζει τους ψηφοφόρους του. Αν κάπου υπάρχει μία ανοικτή πόρτα, μια θέση με καλό μισθό, φρόντισε κύριε βουλευτά να τρουπώσω κι εγώ, που έλεγε και ο Βουτσάς, κάπου να τρουπώσω... Στην Πέιλιν θα δώσει ο θεούλης σημάδι για κενές θέσεις (κανένα πετραδάκι ή κανένα ουράνιο τόξο!), στον Εφραίμ θα φέρει οικόπεδα, στον Πολύδωρα την πρωθυπουργία, στους οπαδούς νίκες της ομάδας τους, σε άλλους άλλα ενδιαφέροντα πράγματα... Τέτοια εντύπωση και εκτίμηση έχουν για το θεό τους!

Φυσικές επιστήμες και πολιτική στη ναζιστική Γερμανία

(του ΘΟΔΩΡΟΥ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ, Επίκουρου καθηγητή Ιστορίας
των Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών)
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 14/11/2008

Το κείμενο που ακολουθεί σκιαγραφεί την επισφαλή θέση των φυσικών επιστημών στη ναζιστική Γερμανία, έτσι ώστε να διευκολύνει την κατανόηση του κλίματος στο οποίο έδρασε ο Καραθεοδωρή.

Το ιδεολογικό πλαίσιο άσκησης των επιστημών στη Γερμανία είχε διαμορφωθεί από τον 19ο αιώνα και είχε ως κεντρικό πυλώνα το βολικό ιδεολόγημα της ηθικής και πολιτικής ουδετερότητας της «καθαρής» επιστήμης. Οι καθηγητές πανεπιστημίου θεωρούσαν καθήκον τους να μην προβάλλουν καμία αντίρρηση σε ό,τι τους ζητούσε το γερμανικό κράτος, ανεξαρτήτως της πολιτικής που εφάρμοζε. Το ερευνητικό και διδακτικό τους έργο ήταν υπεράνω πολιτικών ιδεολογιών. Αυτή η απολιτική ιδεολογία έμελλε να αποβεί μοιραία μετά την άνοδο των ναζί στην εξουσία, στα τέλη Ιανουαρίου του 1933.

Οι άγριες διαθέσεις του νέου καθεστώτος έγιναν πολύ γρήγορα εμφανείς. Τον Απρίλιο του 1933 η ναζιστική κυβέρνηση προώθησε έναν νέο νόμο που στόχευε, κατ' ευφημισμόν, στην «αποκατάσταση της δημόσιας διοίκησης». Ο νόμος αυτός επέβαλε την εκδίωξη από τα γερμανικά πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα όλων των καθηγητών εβραϊκής καταγωγής ή αριστερών πολιτικών φρονημάτων. Υπολογίζεται ότι ανάμεσα στο 1933 και το 1940 το 20% των επιστημόνων (όλων των ειδικοτήτων) στα ανώτατα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας απολύθηκαν (ή οδηγήθηκαν σε παραίτηση) και εξαναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες. Τα αποτελέσματα, για την ποιότητα της έρευνας στη Γερμανία, ήταν καταλυτικά. Ιδιαίτερα επλήγησαν η Θεωρητική Φυσική και τα Μαθηματικά. Σχεδόν το 50% των θεωρητικών φυσικών μετανάστευσαν σε άλλες χώρες.

Οι επιπτώσεις για τα μαθηματικά ήταν ακόμη πιο δραματικές. Οταν το 1934 ο υπουργός Παιδείας Berhard Rust ρώτησε τον διάσημο μαθηματικό David Hilbert εάν η μαθηματική έρευνα στο φημισμένο Πανεπιστήμιο του Goettingen είχε υποστεί ζημιά εξαιτίας της απομάκρυνσης των Εβραίων μαθηματικών, ο Hilbert απάντησε: «Εχει υποστεί ζημιά; Δεν έχει υποστεί ζημιά, υπουργέ. Δεν υφίσταται πλέον!».

Οι επιστήμονες που παρέμειναν στη Γερμανία δεν ήταν κατ' ανάγκην φιλικά διακείμενοι προς το ναζιστικό καθεστώς. Αντιθέτως, οι ιδεολογικοί σύμμαχοι και συνοδοιπόροι των ναζί ήταν μια μειονότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι νομπελίστες φυσικοί Philipp Lenard και Johannes Stark, οι οποίοι ήταν υποστηρικτές του Χίτλερ από τις αρχές της δεκαετίας του 1920. Αντίστοιχα μικρός ήταν και ο αριθμός των επιστημόνων που εναντιώθηκαν δημόσια στους ναζί, με μεγάλο προσωπικό κόστος και με κίνδυνο της ίδιας τους της ζωής. Λαμπρό παράδειγμα αντιστασιακού αποτελεί ο νομπελίστας φυσικός Max von Laue. Η πλειονότητα των μελών της επιστημονικής κοινότητας, όμως, επέλεξε την γκρίζα ζώνη του συμβιβασμού και, εντέλει, της συμπόρευσης με το καθεστώς. Σύμφωνα με την εύστοχη διατύπωση του ιστορικού Fritz Stern, «η γενική σιωπή (των Γερμανών πανεπιστημιακών) στο Τρίτο Ράιχ (απέναντι στις διώξεις των Εβραίων συναδέλφων τους) ήταν εκκωφαντική».

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αποφυγή της δημόσιας εναντίωσης στις ναζιστικές διώξεις βασιζόταν σε μια «ρεαλιστική» αποτίμηση των συνεπειών που θα είχε. Η περίπτωση του Planck είναι χαρακτηριστική. Οταν του ζητήθηκε να συμμετάσχει σε μια δημόσια διαμαρτυρία για τις διώξεις των Εβραίων συναδέλφων του, η απάντησή του ήταν: «Εάν σήμερα τριάντα καθηγητές σηκωθούν και διαμαρτυρηθούν ...τότε αύριο 150 θα έρθουν να δηλώσουν την αλληλεγγύη τους προς τον Χίτλερ διότι θέλουν τις θέσεις (που έχουν αδειάσει)». Η στάση του Planck ήταν ειλικρινής, διότι σε άλλες περιπτώσεις είχε δείξει έμπρακτα τη διάθεσή του να απαλύνει τη μοίρα των Εβραίων συναδέλφων του.

Για παράδειγμα, εκμεταλλευόμενος τον θεσμικό του ρόλο ως προέδρου του σημαντικότερου ερευνητικού ιδρύματος της Γερμανίας (της Kaiser Wilhelm Gesellschaft), επιδίωξε να συναντηθεί με τον Χίτλερ για να διαμαρτυρηθεί για τις διώξεις των Εβραίων επιστημόνων και ιδιαίτερα του σημαντικού Γερμανού χημικού Fritz Haber. Το επιχείρημα που χρησιμοποίησε ήταν ότι «υπήρχαν Εβραίοι διαφόρων ειδών, κάποιοι χρήσιμοι και κάποιοι άχρηστοι για την ανθρωπότητα, και ότι θα έπρεπε να γίνουν διακρίσεις σ' αυτά τα θέματα». Αν και η υπερασπιστική τακτική του Planck υποδήλωνε έναν λανθάνοντα αντισημιτισμό, η αντίδραση του Χίτλερ ήταν αφοπλιστική: Οι εθνικές μας πολιτικές δεν πρόκειται να ανακληθούν ή να τροποποιηθούν, ακόμη και για τους επιστήμονες. Εάν η εκδίωξη των Εβραίων επιστημόνων συνεπάγεται τον αφανισμό της σύγχρονης γερμανικής επιστήμης, τότε θα πορευθούμε χωρίς την επιστήμη για λίγα χρόνια.

Η εκδίωξη των Εβραίων επιστημόνων δεν ήταν η μοναδική αρνητική επίδραση της ναζιστικής λαίλαπας στις επιστήμες. Επιπρόσθετα, έγινε μια συστηματική προσπάθεια από ναζί φυσικούς, οι οποίοι ταύτιζαν τη «γερμανική Φυσική» με την κλασική πειραματική φυσική, να δυσφημίσουν τη θεωρία τη σχετικότητας και την κβαντομηχανική ως εκφάνσεις του «εβραϊκού πνεύματος». Ενα παρ' ολίγον θύμα αυτής της ναζιστικής εκστρατείας ήταν και ο Werner Heisenberg. Από το 1936 έως το 1938 η πολεμική που αντιμετώπισε από τους ναζί φυσικούς λίγο έλειψε να τον οδηγήσει εκτός Γερμανίας.

Τα προβλήματά του λύθηκαν ύστερα από παρέμβαση του ηγέτη των SS Heinrich Himmler, ο οποίος συνειδητοποίησε ότι η απώλεια ενός νέου επιστήμονα του βεληνεκούς του Heisenberg θα ήταν μεγάλο πλήγμα για τη Γερμανία. Η μετέπειτα πορεία του Heisenberg είναι χαρακτηριστική ενός μεγάλου μέρους της επιστημονικής κοινότητας. Αν και δεν ήταν ναζί, σταδιακά συντάχτηκε με το ναζιστικό καθεστώς και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου τέθηκε επικεφαλής του γερμανικού πυρηνικού προγράμματος, στο οποίο έπαιξε έναν αμφιλεγόμενο ρόλο.

Αποτελεί κοινή πεποίθηση των ιστορικών της επιστήμης ότι οφείλουν να αποφεύγουν την αποτίμηση της ορθότητας των πεποιθήσεων και των πράξεων των επιστημόνων του παρελθόντος. Το ζητούμενο, σύμφωνα με αυτή την άποψη, είναι η κατανόηση και όχι η αξιολογική αποτίμηση του παρελθόντος. Στην ιστορική μελέτη των επιστημών κατά τη διάρκεια του Γ' Ράιχ είναι, νομίζω, αδύνατον να υιοθετήσει κανείς αυτή την αξιολογικά ουδέτερη ιστοριογραφική στάση. Ακόμη και η πλέον ουδέτερη περιγραφή των πεποιθήσεων και των πολιτικών επιλογών των Γερμανών επιστημόνων φέρει ένα βαρύ αξιολογικό φορτίο. Σε κάθε περίπτωση, η εμφανής διαπλοκή επιστήμης και πολιτικής στη ναζιστική Γερμανία αναδεικνύει τις αναπόδραστες ηθικές και πολιτικές ευθύνες των επιστημόνων για τα προϊόντα της δραστηριότητάς τους.

(βλέπε επίσης >>>)

Η αδιαφάνεια των ακρωνύμων και των αρκτικολέξων

Εξ ορισμού [1] η διαφορά ενός ακρωνύμου (< ονόματος από τα άκρα) και ενός αρκτικολέξου (< λέξης από τα αρκτικά/αρχικά γράμματα) είναι ότι το πρώτο προφέρεται συλλαβικά σαν κανονική λέξη (όνομα), ενώ το δεύτερο προφέρεται με διαδοχική απαγγελία των ονομάτων των γραμμάτων του· και τα δύο όμως συντίθενται από μέρη των λέξεων των αντίστοιχων πλήρων μορφών (πολυλεκτικών όρων ή ονομάτων), το μεν ακρώνυμο από τα αρχικά, αλλά και από ενδιάμεσα, μέρη των λέξεων της πλήρους μορφής, ενώ το αρκτικόλεξο από τα αρχικά γράμματα των λέξεων της πλήρους μορφής [3]. Παραδείγματα:

Γλώσσα	Ακρώνυμο	Πλήρης μορφή
GR	ΕΥΔΑΠ [εϊδάπ]	Εταιρεία ΎΔρευσης και ΑΠοχέτευσης
EN	ASCII [áskē]	American Standard Code for Information Interchange
GR (δάνειο)	ASCII [άσκι]	Αμερικανικός πρότυπος κώδικας ανταλλαγής πληροφοριών

Γλώσσα	Αρκτικό­λεξο	Πλήρης μορφή
GR	ΙΧ [γιώτα χι]	Ιδιωτικής Χρήσης
EN	ISDN [ái es dē en]	Integrated Services Digital Network
GR (δάνειο)	ISDN [άι ες dι έν]	ψηφιακό δίκτυο ενοποιημένων υπηρεσιών

Είναι φανερό ότι, στο άκουσμά τους ή στο διάβασμά τους, τόσο τα ακρώνυμα όσο και τα αρκτικόλεξα δεν αφήνουν να διαφανεί κανένα από τα χαρακτηριστικά της έννοιας που κατασημαίνουν (= παριστάνουν), δηλαδή δεν ικανοποιούν καθόλου μία από τις «αρχές» (τη διαφάνεια) που καλό είναι να πληροί ένας όρος ή ένα όνομα [2]. Τα ακρώνυμα και τα αρκτικόλεξα είναι από τις πλέον αδιαφανείς κατασημάνσεις. Χωρίς καμιά άλλη πληροφορία δεν σου λένε τίποτε για την έννοια· ούτε καν μια υποψία. Αν τα βρεις σε κάποιο συγκείμενο μπορείς να κάνεις πειραματισμούς με πιθανές λέξεις από τις οποίες μπορεί να έχουν προκύψει· οι πειραματισμοί όμως αυτοί μπορεί να σε οδηγήσουν σε λανθασμένο συμπέρασμα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ – Και εάν το ακρώνυμο ΕΥΔΑΠ είναι αδιαφανές για τον ομιλούντα ελληνικά και το ακρώνυμο ASCII είναι αδιαφανές για τον ομιλούντα αγγλικά, πόσo μάλλον είναι αδιαφανές για τον καθέναν από αυτούς ένα δάνειο ακρώνυμο από άλλη γλώσσα – το οποίο για τη δική του γλώσσα δεν είναι καν ακρώνυμο ή αρκτικόλεξο, αλλά απλώς ένας ξένος όρος, γραμμένος ακόμα και σε ένα ξένο αλφάβητο – όπως π.χ. το ακρώνυμο ASCII για τον ομιλούντα ελληνικά! Πλήρες σκότος...

Η αδιαφάνεια των ακρωνύμων και αρκτικολέξων καθιστά υποχρεωτική την ταυτόχρονη παράθεση της αντίστοιχης πλήρους πολυλεκτικής μορφής όταν γίνεται για πρώτη φορά χρήση τους σε κάποιο κείμενο.

Ένα αποτέλεσμα της αδιαφάνειας του ακρωνύμου ή του αρκτικολέξου είναι ότι, κατά τη χρήση του, ακόμα και αν γνωρίζουμε την ανεπτυγμένη μορφή του, πολλές φορές δεν αισθανόμαστε σίγουροι να το εκφέρουμε ή να το γράψουμε μόνo του αλλά προσθέτουμε και κάποια από τις λέξεις της πλήρους μορφής. Η ανάγκη αυτή είναι εντονότερη όταν πρόκειται για δάνειο ακρώνυμο ή αρκτικόλεξο. Ποια είναι αυτή η λέξη; Είναι το έσχατο (τελευταίο) προσδιοριζόμενο συνθετικό που προκύπτει από μια σειρά διαδοχικών ορολογικών αναλύσεων του προσδιοριζόμενου συνθετικού της πλήρους μορφής. Δηλαδή η σύμπλοκη πλήρης μορφή αναλύεται στα δύο άμεσα συνθετικά της, το προσδιοριζόμενο (Π) και το προσδιοριστικό (π). Αν το προσδιοριζόμενο συνθετικό εξακολουθεί να είναι σύμπλοκο αναλύεται περαιτέρω σε προσδιοριζόμενο και προσδιοριστικό κ.ο.κ. Η λέξη αυτή – κατά κανόνα – παριστάνει μια υπερτασσόμενη έννοια της έννοιας του ακρωνύμου ή αρκτικολέξου. Παραδείγματα:

GR	Π	π
ΕΥΔΑΠ:	Εταιρεία	Ύδρευσης και Αποχέτευσης
	Εταιρεία

Έτσι, εκτός από το απλό ΕΥΔΑΠ λέμε ή γράφουμε και: εταιρεία ΕΥΔΑΠ.

GR	π	Π
ΕΤΒΑ:	Ελληνική	Τράπεζα Βιομηχανικής Ανάπτυξης
		Τράπεζα	Βιομηχανικής Ανάπτυξης
		Τράπεζα

Έτσι, εκτός από το απλό ΕΤΒΑ λέμε ή γράφουμε και: τράπεζα ΕΤΒΑ.

EN	π	Π
ASCII:	American	Standard Code for Information Interchange
		Standard	Code for Information Interchange
			Code	for Information Interchange
			Code

Έτσι, εκτός από το απλό ASCII είναι συχνότατο (στα αγγλικά) και το ASCII code ή (στα ελληνικά) το κώδικας ASCII.

EN	π	Π
HIV:	Human	Immunodeficiency Virus
		Immunodeficiency	Virus
			Virus

Έτσι, εκτός από το απλό HIV είναι συχνότατο (στα αγγλικά) και το HIV virus ή (στα ελληνικά) το ιός HIV.

EN	π	Π
ISDN:	Integrated Services	Digital Network
		Digital	Network
			Network

GR	Π		π
ISDN:	ψηφιακό δίκτυο		ενοποιημένων υπηρεσιών
(loan)	ψηφιακό	δίκτυο
		δίκτυο

Έτσι, εκτός από το απλό ISDN χρησιμοποιείται συχνά (στα αγγλικά) και το ISDN network ή (στα ελληνικά) το δίκτυο ISDN.

Φαίνεται ότι, στις περιπτώσεις αυτές, κατά κάποιον τρόπο, ο ανθρώπινος νους παρακάμπτει τον ενυπάρχοντα πλεονασμό (π.χ. στον όρο: ISDN network = Integrated Services Digital Network network ή στον όρο: δίκτυο ISDN = δίκτυο ψηφιακό δίκτυο ενοποιημένων υπηρεσιών) και εκμεταλλευόμενος την αδιαφάνεια του ακρωνύμου ή αρκτικολέξου το αντιμετωπίζει σαν να πρόκειται για κύριο όνομα· δηλαδή ο ομιλητής ή συγγραφέας έχει συγκρατήσει το έσχατο προσδιοριζόμενο συνθετικό της πλήρους μορφής – ότι δηλαδή εδώ π.χ. πρόκειται για δίκτυο – και δεν τον απασχολεί καθόλου πλέον η μορφή αυτή. Με αυτόν τον τρόπο, βέβαια, ο (διλεκτικός πλέον) όρος είναι λιγότερο αδιαφανής από το ίδιο το ακρώνυμο/αρκτικόλεξο.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[1] Διεθνές Πρότυπο ISO 1087-1:2000, Terminology work – Vocabulary – Theory and application (ισοδύναμο Ελληνικό Πρότυπο: ΕΛΟΤ 561.01, Ορολογική εργασία – Λεξιλόγιο – Θεωρία και εφαρμογή)

[2] Διεθνές Πρότυπο ISO 704:2000, Terminology work – Principles and methods (ισοδύναμο Ελληνικό Πρότυπο: ΕΛΟΤ 402, Ορολογική εργασία – Αρχές και μέθοδοι – υπό έκδοση)

[3] Βαλεοντής Κ., Ελληνικά αρκτικόλεξα και ακρώνυμα υπό το πρίσμα των σύγχρονων επικοινωνιακών αναγκών, Πρακτικά του 4^ου Συνεδρίου «Ελληνική Γλώσσα και Ορολογία», ΕΛΕΤΟ, Αθήνα 2003.

Κ.Β.