Γιώργος Κουρής, η κατσαρίδα της Μεταπολίτευσης

του Ανδρέα Πετρουλάκη, protagon.gr, 18/10/2014

Όλοι τον γνωρίζουν από παλιά, δεν υπάρχουν αθώοι εδώ. Ο άνθρωπος περικλείει όλες τις συνιστώσες του κακού- κανείς δεν έχει γλυτώσει από τους βρώμικους πολέμους που κήρυττε ανάλογα με τη συγκυρία κάθε εποχής.

Το '89 έβριζε με χυδαίους χαρακτηρισμούς το τότε κόμμα του Παν. Λαφαζάνη και συκοφαντούσε τον ηγέτη του, τον Χαρίλαο Φλωράκη, ακόμα και ως κάτοχο κότερου. Χειρότερα έλεγε για το τότε κόμμα του Παν. Σκουρλέτη, το ΚΚΕ εσ., και τον Λεωνίδα Κύρκο, που αποκαλούσε φιλιππινέζα του Μητσοτάκη. Η αριστερά  είχε υποστεί την πιο βρώμικη και χωρίς φραγμούς επίθεση του εκδότη αυτού τα χρόνια που κατοχυρωνόταν ο όρος «Αυριανισμός».

Η ανανεωτική αριστερά, όπως θα θυμάται ο Δημ. Παπαδημούλης, είχε επίσημο πόλεμο με το φαινόμενο αυτό και είχε πρωτοστατήσει στην υπεράσπιση του Μάνου Χατζηδάκι από τις εμετικές επιθέσεις του Γ. Κουρή. Αλλά και ο Μανώλης Γλέζος, θεματοφύλακας της  ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης στις μέρες μας, αναγνώρισε τη σπίλωσή της όταν ο άνθρωπος αυτός δεν δίστασε να συκοφαντήσει τον Κων. Μητσοτάκη ως συνεργάτη των Γερμανών. Ακόμα και οι όψιμοι αριστεροί του ΣΥΡΙΖΑ, οι παλιοί ΠΑΣΟΚ, δεν γίνεται να μην εξοργίστηκαν με τον εξευτελισμό που είχε υποστεί ο παλιός αρχηγός τους τους μήνες της αδυναμίας του από το αρπακτικό αυτό, που τόλμησε να εκβιάσει με τη δημοσίευση κατά δόσεις γυμνών φωτογραφιών της συζύγου του για ένα δάνειο από κρατική τράπεζα.

Πιθανότατα δεν υπάρχει εκδοχή, συνιστώσα ή στέλεχος  του ΣΥΡΙΖΑ που δεν βίωσε κάποια στιγμή τη φρίκη της επίθεσης χωρίς όρους και αρχές, που δεν τον έπνιξε η οργή για τη βρωμιά των κάτω από τη ζώνη κτυπημάτων, που δεν ανατρίχιασε από τον ωμό κιτρινισμό, ρατσισμό, φασισμό που συνέθεσαν τον δυσώδη χυλό του Αυριανισμού, που δεν ένιωσε οιονεί στόχος.

Ο Αυριανισμός ήταν γέννημα του ΠΑΣΟΚ αλλά με ευκολία στράφηκε εναντίον του και το πολέμησε με ελεεινό τρόπο χωρίς αυτό να τον εμποδίσει να το ξαναστηρίξει και να το ξαναφήσει καμιά δυό φορές ακόμα. Ήταν η «εφημερίδα που γκρέμισε τον Καραμανλισμό» αλλά αυτό δεν πείραζε όταν στήριζε τον μικρό Καραμανλή για ένα διάστημα και τον Σαμαρά για ένα άλλο. Όποιος δεν ζαλιζόταν από τις απότομες  στροφές του συγκροτήματος ισχυριζόταν ότι δεν ήταν οι αμετακίνητες ιδεολογικές αρχές του εκδότη που τις υπαγόρευαν αλλά τα δάνεια, τα χρέη και τα τραβήγματα με τη Δικαιοσύνη. Γύρευε ποια είναι η αλήθεια, κατά την προσφιλή του έκφραση.

Λένε ότι αν γίνει πυρηνικός πόλεμος το μόνο είδος που θα γλυτώσει θα είναι η κατσαρίδα. Αν υπάρχει αντίστοιχό της σε άνθρωπο αυτό είναι ο Γιώργος Κουρής. Όποια μεταβολή και αν συνέβαινε στον πολυτάραχο βίο της Μεταπολίτευσης αυτός βρισκόταν πάντα στο συμφερότερο στρατόπεδο. Πάρα πολλοί καταστράφηκαν από λάθος συμμαχίες, ηττήθηκαν από κακές εκτιμήσεις των συσχετισμών και περιέπεσαν στην ανυπαρξία, αλλά όχι ο αρχιερέας του Αυριανισμού. Αυτός ο τερατώδους αντοχής εκδότης άλλαζε σαν χαμαιλέων έντυπα, ηλεκτρονικά μέσα, συνεταίρους και παρατάξεις και πάντα κατάφερνε να επιβιώνει. 

Ακόμα και αυτην την εποχή, που φαίνεται να τελειώνουν τα ψέματα για πολλούς λούμπεν επιχειρηματίες, αυτός ξαναγίνεται κυρίαρχος παίκτης. Εκεί που τον θυμόσουν στη φυλακή για δυσθεώρητα χρέη, ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι έχει ξαναγίνει  ρυθμιστής του δημοσίου βίου. Ένα δημοσίευμα του περιθωριακού του εντύπου για κουτσομπολιά σε ένα γάμο έγινε η θρυαλίδα που έβαλε φωτιά στα τόπια της πολιτικής ζωής και έδωσε τον ρυθμό που χορεύουν τα κόμματα, ο Τύπος και η Δικαιοσύνη.

Ήταν η πρώτη φορά που η αριστερά, η μόνη αμόλυντη από τον Αυριανισμό, ακούμπησε πάνω του. Και αυτό είναι το χειρότερο των ημερών αυτών γιατί, προ των πυλών της εξουσίας, δείχνει να έμαθε τι κάνουν τα κόμματα εξουσίας. Συμμαχούν ακόμα και με τον πιο ορκισμένο εχθρό τους. Θα το βρεί και αυτή μπροστά της όπως όλοι οι προηγούμενοι. Γιατί στην πολιτική, όπως και στη ζωή, περισσότερο από τους φίλους μας πρέπει να προσέχουμε και να διατηρούμε τους εχθρούς μας.

---

Αγωγή από τον Γιώργο Κουρή

17/11/2014

Ο Γιώργος Κουρής έκανε αγωγή στο protagon και εμένα, για κείμενό μου που είχε δημοσιευτεί προ μηνός περίπου και τον αφορούσε. Ζητά 300.000 ευρώ για δυσφήμηση. Η πρώτη αντίδραση όταν ακούς τέτοια νέα είναι ένα αυθόρμητο γέλιο. Ο κ. Κουρής κατηγορεί εμένα για υβριστή.

Το γεγονός ότι ο ενάγων είναι ένας από τους  ανθρώπους του Τύπου που έχουν μακρά προϊστορία στην ύβρη, στη δυσφήμηση και την προσβολή προσωπικοτήτων δεν σημαίνει ότι δικαιώνει κάποιον άλλον να τον υβρίζει. Απλώς δεν συμβαίνει  σε αυτήν την περίπτωση. Στο κομμάτι μπορείτε να διαπιστώσετε ότι οι χαρακτηρισμοί μου είναι αξιολογικές κρίσεις που αφορούν ένα δημόσιο πρόσωπο, έχουν πολιτικό περιεχόμενο και κίνητρο και ασφαλώς δεν είναι ύβρεις. 

Επιπλέον στηρίζονται σε γεγονότα που ο ίδιος δεν φαίνεται να αμφισβητεί αφού δεν μου κάνει αγωγή για συκοφαντική δυσφήμηση, όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις, αλλά για απλή δυσφήμηση. Μια παρατήρηση μόνο. Ασφαλώς ο ίδιος δεν μπορεί να πιστεύει ότι το μέτρο της ελευθερίας του λόγου είναι αυτό που εκφράζει με την αγωγή του. Αν το πίστευε τα έντυπά του έπρεπε  να κυκλοφορούν με λευκές σελίδες. Η αγωγή και το εξοντωτικό ποσό που ζητά ως αποζημίωση είναι προφανώς προς εκφοβισμό.       

Αν περιμένει να τρομοκρατηθώ δεν θα του κάνω τη χάρη. Την απάντησή μου θα τη δώσω με μουσική υπόκρουση Χατζιδάκι και την παντοτινή παρακαταθήκη του: Αν το πρόσωπο του τέρατος δεν σε τρομάζει έχεις αρχίσει και του μοιάζεις. Όποιος τρομάζει ακόμα, δεν τρομοκρατείται.

Επαιρνε «φακελάκι» από φοιτητές για να τους περνάει στα μαθήματα

ΕΘΝΟΣ, 24/11/2014 

«Φακελάκι» με χρηματικό ποσό για να περάσουν το μάθημά του ζητούσε από φοιτητές αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Μάλιστα, το ποσό που θα είχε μέσα ήταν ανάλογο με τον βαθμό που ήθελαν να πάρουν οι φοιτητές.

Ο πανεπιστημιακός διδάσκαλος -τον οποίο οι συνάδελφοί του αποκαλούσαν «ψιλικατζή» - για να βαθμολογήσει μάθημα με «8» ζητούσε 300 ευρώ και για το «6» ζητούσε 250 ευρώ. Σύμφωνα με τον τιμοκατάλογο που είχε συντάξει, ο φοιτητής που ήθελε να βαθμολογηθεί με «6» θα έβαζε στο φακελάκι 250 ευρώ, όποιος ήθελε «7» θα έβαζε 280 ευρώ, για βαθμό «8» 300 ευρώ, για «9» το ποσό των 350 ευρώ και για «10», 400 ευρώ.

Ο καθηγητής ρωτούσε τους φοιτητές τι βαθμό ήθελαν και σύμφωνα με τον τιμοκατάλογο ζητούσε το ανάλογο ποσό, μέσω συνεργάτη του, ενώ δεν σήκωνε «παζάρια» όταν οι φοιτητές του έλεγαν ότι δεν έχουν χρήματα και απαιτούσε απαρέγκλιτα το ποσό που είχε καθορίσει στον τιμοκατάλογο, αν φυσικά ήθελαν να περάσουν το μάθημα.

Μετά από αυτά απολύθηκε οριστικά από το Πανεπιστήμιο, καταδικάστηκε ο ίδιος και ο συνεργάτης του, ο οποίος εμφανιζόταν ως βοηθός, και τώρα ζητεί από την Δικαιοσύνη να ακυρώσει την απόλυσή του, ως παράνομη, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι έχει υποστεί οικονομική καταστροφή και δεν μπορεί να ζήσει την οικογένεια του.

Από το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης ο καθηγητής έχει καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης 18 μηνών για παθητική δωροδοκία κατ' εξακολούθηση και η ποινή επικυρώθηκε από τον Άρειο Πάγο, ενώ ο συνεργός διαμεσολαβητής του καθηγητή καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός έτους για άμεση συνέργεια σε παθητική δωροδοκία κατ' εξακολούθηση. Όμως, ο pανεπιστημιακός καθηγητής έχει προσφύγει και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για το ποινικό σκέλος της υπόθεσης.

Στον αναπληρωτή καθηγητή ανατέθηκε η εξέταση μαθήματος άλλου καθηγητή, ο οποίος νοσηλευόταν σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Οι εξετάσεις ήταν γραπτές. Πολλοί φοιτητές, μετά τη διενέργεια των εξετάσεων, εν όψει του γεγονότος ότι τα θέματα των εξετάσεων κρίθηκαν δύσκολα, σε συνδυασμό με τη φήμη που διέρρεε μεταξύ των φοιτητών, ότι ο εν λόγω καθηγητής είχε την πρόθεση να διευκολύνει τους φοιτητές ώστε να περάσουν το μάθημα, επισκέφθηκαν τον καθηγητή στο γραφείο του.

Μεταξύ των φοιτητών ήταν και οι δύο φοιτήτριες, οι οποίες όμως τον επισκέφθηκαν στο γραφείο μεμονωμένα. Μάλιστα, μία από τις δύο αυτές φοιτήτριες, τελικά αποκάλυψε το «έργο» του καθηγητή. Για τους περισσότερους φοιτητές, όπως και για τις δύο φοιτήτριες, ήταν το τελευταίο μάθημα για την ολοκλήρωση των σπουδών τους και τη λήψη του πτυχίου.

Κατά τις συναντήσεις αυτές ο καθηγητής διαβεβαίωσε ότι θα περάσουν το μάθημα και παρότρυνε τις δύο φοιτήτριες να επικοινωνήσουν μαζί του σε λίγες μέρες προκειμένου να πληροφορηθούν τη βαθμολογία του γραπτού τους. Μάλιστα έδωσε και τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου του.

Έτσι και έγινε. Μετά από λίγες μέρες οι δύο φοιτήτριες τον επισκέφθηκαν και πάλι στο γραφείο του, όπου τους ανακοίνωσε ότι «κόπηκαν», καθώς η βαθμολογία των γραπτών τους ήταν «3», δηλαδή κάτω από τη βάση.

Ο πανεπιστημιακός διδάσκαλος έσπευσε να τις καθησυχάσει, διαβεβαιώνοντας αυτές ότι ο βαθμός αυτός μπορεί να αλλάξει εάν έκαναν κάποια φροντιστήρια με έναν βοηθό του, χωρίς να διευκρινίσει με σαφήνεια εάν και πότε επρόκειτο να επανεξετασθούν.

Στις ερωτήσεις των φοιτητριών για το πότε θα επανεξετασθούν, αφού η εξεταστική περίοδος είχε τελειώσει, ο καθηγητής απαντούσε αόριστα ότι θα εκτιμούσε το επίπεδό τους και ότι ίσως δεν θα ήταν απαραίτητο να επανεξετασθούν.

Ο καθηγητής κάτω από το βάρος των πιέσεων των φοιτητριών ομολόγησε ότι τα φροντιστηριακά μαθήματα δεν θα γίνουν και ότι πρέπει να καταβάλουν τα σχετικά ποσά προκειμένου να λάβουν μεγαλύτερο βαθμό. Δηλαδή «βαθμό επιτυχίας», ανεξάρτητα από την απόδοσή τους στη εξέταση του μαθήματος.

Αμέσως μετά έδωσε στις φοιτήτριες τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου του βοηθού του Α.Τ., ο οποίος δεν είχε σχέση με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

Οι φοιτήτριες επικοινώνησαν με τον βοηθό του καθηγητή και έκλεισαν ραντεβού. Τα ραντεβού κλείστηκαν χωριστά το ένα από το άλλο, καθώς οι δύο φοιτήτριες δεν είχαν μέχρι τότε ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους.

Τα ραντεβού πραγματοποιήθηκαν σε δημόσιους χώρους και ο βοηθός του καθηγητή ζήτησε από τις φοιτήτριες, για λογαριασμό του καθηγητή, ποσά ανάλογα με τον βαθμό που επιθυμούσαν να τους βαθμολογήσει.

Μετά από διαπραγματεύσεις, ο μεσολαβητής έλαβε από την πρώτη φοιτήτρια το ποσό των 250 ευρώ για να βαθμολογηθεί με «6», και το ποσό των 300 ευρώ από την δεύτερη προκειμένου να βαθμολογηθεί με «8».

Όταν η πρώτη φοιτήτρια παραπονέθηκε ότι το ύψος του ποσού είναι μεγάλο και ζήτησε μείωση του, ο βοηθός επικοινώνησε τηλεφωνικά μπροστά της με τον καθηγητή, ο οποίες δεν δέχθηκε να μειωθεί το ποσό.

Μετά την καταβολή των ποσών, ο καθηγητής παρέδωσε στη γραμματεία της Σχολής την επίσημη βαθμολογία και, τηρώντας τη συμφωνία που έγινε με τη μεσολάβηση βοηθού του, τις βαθμολόγησε με τους συμφωνημένους βαθμούς «6» και «8».

Η μια από τι δύο φοιτήτριες λίγες μέρες μετά την ορκωμοσία της κατήγγειλε το γεγονός της δωροδοκίας.

Κατόπιν αυτών, κατά του καθηγητή ασκήθηκε από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στις 28 Απριλίου 2010, πειθαρχική δίωξη για τον λόγο ότι αυτός «επέδειξε διαγωγή εντός του πανεπιστημίου απάδουσα στη αξιοπρέπεια του πανεπιστημιακού λειτουργού».

Συγκεκριμένα του αποδόθηκε ότι εν όψει της εξετάσεως του μαθήματος των μαθηματικών ζήτησε και έλαβε από δύο φοιτήτριες τα ποσά των 250 και 300 ευρώ, με τη μεσολάβηση του Α.Τ., προκειμένου να τις περάσει στο μάθημα των μαθηματικών, κατά τις προσεχείς εξετάσεις, πράγμα που τελικά έγινε, βαθμολογώντας την πρώτη με «6» και την δεύτερη με «8»».

Το πειθαρχικό συμβούλιο του επέβαλε την ποινή της οριστικής παύσης γιατί «με πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήματος διέπραξε το έγκλημα της παθητικής δωροδοκίας, για το οποίο καταδικάστηκε αμετάκλητα με απόφαση του αρμόδιου ποινικού δικαστηρίου, οι πράξεις του δε αυτές στοιχειοθετούν βαρεία παράβαση των υπηρεσιακών καθηκόντων του και καταδεικνύουν διαγωγή απάδουσα στην αξιοπρέπεια του πανεπιστημιακού λειτουργού».

Παράλληλα, του καταλογίστηκε ότι «ζήτησε και έλαβε κατ' εξακολούθηση, χρηματικά ανταλλάγματα που δεν είχε δικαίωμα να λάβει για μελλοντική του ενέργεια περιλαμβανομένη στα καθήκοντα του, ήτοι για αξιόποινη πράξη για την οποία καταδικάστηκε αμετάκλητα από το αρμόδιο ποινικό δικαστήριο».

Το πειθαρχικό συμβούλιο υπογραμμίζει ότι οι ενέργειες του επίμαχου καθηγητή «καταδεικνύουν συμπεριφορά απάδουσα στην αξιοπρέπεια του πανεπιστημιακού λειτουργού και μαρτυράει έλλειψη συνείδησης των βασικών καθηκόντων του, ως εκ τούτου δε πλήττει καίρια το κύρος του ίδιου του σώματος των ακαδημαϊκών δασκάλων, αλλά και του ίδιου του Πανεπιστημίου, αφού το τελευταίο εμφανίζεται να εξαρτά την προαγωγή των φοιτητών του και κατ' επέκταση τη χορήγηση σ' αυτούς πτυχίων όχι από τις γνώσεις και την επίδοσή τους, αλλά από την παροχή στους λειτουργούς του οικονομικών ανταλλαγμάτων».

Έτσι προσέφυγε στην Δικαιοσύνη και ζητάει την έκδοση προσωρινής διαταγής που να διαστάσει την αναστολή της πειθαρχικής ποινής. Επίσης, ζητάει να ανασταλεί προσωρινά, αλλά και να ακυρωθεί η πειθαρχική ποινή που του επιβλήθηκε.

Στην προσφυγή του τονίζει ότι μετά την απόλυσή του δεν πληρώνεται, κάτι που σημαίνει την οικονομική καταστροφή του ίδιου και της οικογένειας του.

Ακόμη, επισημαίνει ότι τα εισοδήματα του κατά το περασμένο έτος, σύμφωνα με την φορολογική του δήλωση είναι λίγο κάτω τις 10.000 ευρώ, ενώ η σύζυγός του δεν έχει εισόδημα. Όμως, έχει και δανειακές υποχρεώσεις (στεγαστικό και καταναλωτικό δάνειο) αναφέρει ο πανεπιστημιακός καθηγητής.

Παράλληλα, όπως υποστηρίζει, καλείται από το πανεπιστήμιο να επιστρέψει το ποσό των 7.000 ευρώ περίπου, για το διάστημα που είχε τεθεί σε αυτοδίκαιη αποχή από τα καθήκοντα του μέχρι να αποφανθεί οριστικά το πειθαρχικό συμβούλιο των μελών των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.

Για την επιστροφή των χρημάτων που ζητεί το πανεπιστήμιο, ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι είναι το τελευταίο λιθαράκι στην οικονομική καταστροφή της οικογένειας του και του ίδιου.

Σε άλλο σημείο αναφέρει η πειθαρχική απόφαση ότι το συνολικό εισόδημά του για το 2014 θα ανέλθει στα 1.500 ευρώ με συνέπεια να οδηγηθεί με απόλυτη μαθηματική ακρίβεια στην παντελή οικονομική καταστροφή και την εξαθλίωση της οικογένειας του και του ίδιου, αφού είναι αδύνατον με μηδενικά έσοδα να αντεπεξέλθει ακόμα και στα έξοδα διαβίωσης.

Ακόμα αναφέρει ότι η πειθαρχική ποινή της οριστικής παύσης που του επιβλήθηκε είναι αντίθετη στη συνταγματική αρχή της ισότητας, ενώ αναφέρει ότι δεν ακολουθήθηκε η νόμιμη διαδικασία κλήσης του για απολογία ενώπιον του πειθαρχικού συμβουλίου. Επίσης, υποστηρίζει ότι κλήθηκε να απολογηθεί για άλλο λόγο από αυτόν που τελικά καταδικάστηκε πειθαρχικά και θέτει και θέμα παραγραφής.

Επιστολή στον Υπ. Παιδείας για τα Θρησκευτικά

Από: Ένωση Αθέων [Α.Π. 010/2014 (Εξ)] Ημερομηνία: 20-11-2014

Προς:
1. Υπουργό Παιδείας
2. Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας
3. Βουλή των Ελλήνων

Κοινοποίηση: ΜΜΕ

Θέμα: Προτάσεις για αλλαγές στην εκπαίδευση και διαθεματικές θρησκευτικές αναφορές σε σχολικά βιβλία

Πληροφορηθήκαμε από τα ΜΜΕ ότι ο Υπουργός Παιδείας πρόκειται να προτείνει για το Δημοτικό σχολείο αλλαγές οι οποίες θα περιλαμβάνουν «λιγότερα μαθήματα, περισσότερη ενασχόληση με ζητήματα που ολοκληρώνουν το παιδί -δημιουργική απασχόληση, άθληση, καλλιτεχνικά-», ότι η πρόταση η οποία επρόκειτο να κατατεθεί στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας εντός του Οκτωβρίου, και ότι ο νόμος για το νέο Δημοτικό αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή τον ερχόμενο Ιανουάριο.

Εν όψει αυτών των αλλαγών, θέτουμε υπ” όψη σας και τις δικές μας προτάσεις για αλλαγές στο Δημοτικό σχολείο, με την πεποίθηση ότι το πνεύμα τους συνάδει με το πνεύμα των αλλαγών που πρόκειται να εφαρμοστούν.

1. Κατάργηση του μαθήματος των θρησκευτικών με την ομολογιακή μορφή του.

Όπως έχουμε επισημάνει επανειλημμένα σε έγγραφά μας, η επιβολή της ένταξης ανηλίκου σε θρήσκευμα συνιστά παραβίαση του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας, κι επομένως η διδασκαλία ομολογιακού μαθήματος θρησκευτικών οφείλει να καταργηθεί πλήρως.

Θυμίζουμε ότι σύμφωνα με τη Γνωμοδότηση 687/1991 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους:

«Η εκουσία απομάκρυνση από της Εκκλησίας [...] προϋποθέτει βουλητική ικανότητα του προσώπου [...]. Απαιτείται, δηλαδή, ηλικία οπωσδήποτε ώριμη [...] που να μαρτυρεί, λαμβανομένης υπόψη και της εν γένει πνευματικής αναπτύξεως του συγκεκριμένου ατόμου, ότι τούτο έχει επίγνωση της σοβαρότητας της πράξεώς του, και δήλωση βουλήσεως, απαλλαγμένη από οποιαδήποτε βία ή ψυχική νόσο ή άλλη διαταραχή των πνευματικών δυνάμεών του, που να κωλύει την συνείδηση των πραττομένων.»

Εφόσον, σύμφωνα με την παραπάνω γνωμοδότηση, για την αποχώρηση από την Εκκλησία απαιτείται ηλικία ώριμη που να εξασφαλίζει πνευματική ανάπτυξη και συναίσθηση της σοβαρότητας της πράξεως καθώς και βούληση που να εξασφαλίζει την ελεύθερη και ανεπηρέαστη επιλογή, τα ίδια οφείλουν να απαιτούνται και για την εισδοχή σε οποιοδήποτε θρήσκευμα. Ένα βρέφος ή ένα νήπιο, ακόμη και ένα παιδί ηλικίας Δημοτικού ή Γυμνασίου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχουν ηλικία ώριμη ούτε συναίσθηση της σοβαρότητας της πράξης τους όσον αφορά την εισδοχή σε κάποια θρησκεία, ενώ η βούλησή τους είναι αναπόφευκτο να επηρεάζεται από τη βούληση των γονέων και του στενού τους περιβάλλοντος.

Προκειμένου να αναπτυχθούν τα παιδιά ελεύθερα ώστε να επιλέξουν ως ώριμοι πλέον ενήλικες εάν επιθυμούν να ενταχθούν σε θρήσκευμα θα πρέπει να αποφευχθεί η κατήχησή τους σε θρησκευτικό δόγμα, και οπωσδήποτε μια τέτοια κατήχηση δεν νοείται να λαμβάνει χώρα μέσω της κρατικής παιδείας.

Γνωρίζουμε ότι το Σύνταγμα επιβάλλει την ανάπτυξη θρησκευτικής συνείδησης των πολιτών. Ωστόσο αφ” ενός το σημείο αυτό είναι παρωχημένο και επιβάλλεται να αλλάξει, διότι οι αξίες που εκφράζει ανήκαν σε μια άλλη εποχή και έχουν κατά πολύ ξεπεραστεί, αφ” ετέρου το τι ακριβώς είναι θρησκευτική συνείδηση και ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος για να αναπτυχθεί επαφίεται στην ερμηνεία του νομοθέτη, γεγονός που αφήνει ικανό περιθώριο προσαρμογής στα σύγχρονα κοινωνικά και μορφωτικά δεδομένα και στις πραγματικές ανάγκες των παιδιών μας.

Προτείνουμε να αντικατασταθεί το ομολογιακό μάθημα των Θρησκευτικών από μια σειρά μαθημάτων χωρίς θρησκευτικό χρωματισμό, που θα εξασφαλίζουν ισορροπημένη προσωπική ανάπτυξη και αρμονικές διατομικές σχέσεις, καλλιέργεια αλληλεγγύης και ομαδικού πνεύματος, κοινωνική ευαισθητοποίηση και ηθική παιδεία με βάση τις αρχές του ανθρωπισμού, οι οποίες έχουν το πλεονέκτημα να είναι πανανθρώπινες και να μπορούν να υιοθετηθούν από όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως θρησκευτικών δογμάτων και φιλοσοφικών ιδεολογιών. Το ακριβές περιεχόμενο και η μορφή των μαθημάτων αυτών θα καθοριστεί από μια ομάδα κατάλληλα ειδικευμένων εκπαιδευτικών, κοινωνιολόγων και ψυχολόγων.

Για την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης που επιτάσσει το Σύνταγμα αλλά και για την εξασφάλιση της σωστής μόρφωσης και πληροφόρησης των παιδιών στο θέμα της θρησκείας, αρκεί ένα γνωσιολογικό μάθημα θρησκειολογίας σε μεγάλη τάξη, λόγου χάρη στην Α´ Λυκείου, ώστε να έχουν αναπτύξει πλέον τα παιδιά την αναγκαία πνευματική ωριμότητα και κριτική ικανότητα που θα τους επιτρέψει να κατανοήσουν και να αφομοιώσουν αυτές τις γνώσεις. Στο μάθημα θα παρουσιάζονται ισορροπημένα και αμερόληπτα, υπό καθαρά γνωσιολογικό και όχι ομολογιακό πρίσμα, όλα τα κυρίαρχα θρησκευτικά ρεύματα καθώς και όλες οι φιλοσοφικές θέσεις για το θρησκευτικό ζήτημα, μεταξύ των οποίων και η αθεΐα και ο αγνωστικισμός.

Οι θεολόγοι που ήδη εργάζονται ως καθηγητές Θρησκευτικών μπορούν να μετεκπαιδευτούν ώστε να αναλάβουν τη διδασκαλία των ανωτέρω μαθημάτων ή να απορροφηθούν σε άλλες θέσεις εργασίας κατά την κρίση των αρμόδιων φορέων.

2. Αφαίρεση από την ύλη των διαθεματικών θρησκευτικών αναφορών που έχουν χαρακτήρα ομολογιακό.

Εκτός από το μάθημα των Θρησκευτικών, υπάρχουν θρησκευτικές αναφορές και σε πολλά άλλα μαθήματα, όπως είναι η Ιστορία, η Γλώσσα, η Μελέτη Περιβάλλοντος, ακόμη και η Φυσική (στο βιβλίο Φυσικών της Ε´ Δημοτικού, στο κεφάλαιο περί ήχου, ο βιβλικός μύθος για τις σάλπιγγες της Ιεριχούς αναφέρεται ως ιστορικό γεγονός, παρ” όλο που συνιστά ανακρίβεια όχι μόνο ιστορικά αλλά και επιστημονικά). Πολλές από τις αναφορές αυτές είναι εύλογο και αναγκαίο να υφίστανται, με δεδομένο τον εκτεταμένο και σημαντικό ρόλο των θρησκειών στην ιστορία και στην παράδοση της ανθρωπότητας γενικά και της Ελλάδας ειδικότερα.

Όμως οι αναφορές που στοχεύουν στη διάδοση συγκεκριμένου δόγματος και στην ταύτιση της εθνικής ταυτότητας με το δόγμα αυτό οφείλουν να απομακρυνθούν από τα σχολικά βιβλία. Διαφορετικά δημιουργούνται διακρίσεις μεταξύ των πολιτών, στιγματίζοντας ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας με μειωμένο εθνικό φρόνημα όσους δεν ανήκουν στο συγκεκριμένο δόγμα, και ασκείται έντονη πίεση στα παιδιά υπέρ της αποδοχής του δόγματος αυτού προκειμένου να νιώσουν κοινωνικά ενταγμένα.

Προτείνουμε να εξεταστούν όλα τα σχολικά βιβλία, προκειμένου να εντοπιστούν όλες οι αναφορές σε θρησκεύματα, και να διατηρηθούν μόνον όσες έχουν χαρακτήρα γνωσιολογικό και αφορούν ιστορία και παράδοση. Οι αναφορές που θεωρούν δεδομένο ότι όλοι οι Έλληνες είναι χριστιανοί ορθόδοξοι, ότι ελληνισμός και ορθοδοξία ταυτίζονται και ότι οφείλουν να ταυτίζονται, ότι η ορθοδοξία είναι ανώτερη θρησκεία από τις άλλες και ότι η αθεΐα ταυτίζεται με ανηθικότητα και αντικοινωνικότητα και συνιστά ελάττωμα και στίγμα, καθώς και κάθε άλλη αναφορά που είναι ανακριβής, προπαγανδιστική και μεροληπτική, θα πρέπει να αφαιρεθούν.

3. Κατάργηση προσευχής και εκκλησιασμών.

Οι θρησκευτικές τελετές στα σχολεία, όπως είναι η ημερήσια προσευχή, ο αγιασμός και οι εκκλησιασμοί, υποχρεώνουν τα παιδιά σε ακούσια αποκάλυψη του θρησκεύματος, δημιουργούν διακρίσεις ανάμεσά τους, τα εξαναγκάζουν σε συμμετοχή σε θρησκευτική τελετή λόγω της κοινωνικής πίεσης αλλά και λόγω της έντονης επιμονής πολλών εκπαιδευτικών για απαγγελία της προσευχής από κάποιο παιδί, και καλλιεργούν την επιβολή της ορθοδοξίας ως κυρίαρχου θρησκεύματος, τονίζοντας την κοινωνική και πολιτική ισχύ της με την καθημερινή επανάληψη της προσευχής και την υποχρεωτική παρουσία σε αυτήν, η οποία επιβάλλεται με τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα περί λειτουργίας των σχολείων.

Τονίζουμε εδώ ότι οι μη ορθόδοξοι μαθητές και εκπαιδευτικοί υποχρεούνται επίσης να παρίστανται, οι μεν πρώτοι κάνοντας ησυχία σεβόμενοι τους συμμαθητές τους που προσεύχονται, οι δε δεύτεροι προκειμένου να επιτηρούν τους μαθητές τους. Επισημαίνουμε επίσης ότι δεν προβλέπεται συγκεκριμένο τυπικό της προσευχής (περιεχόμενο, τρόπος κ.λπ.) αλλά ακολουθείται εθιμοτυπικά η απαγγελία της από κάποιον μαθητή (ποτέ από κάποιον καθηγητή), ο οποίος υποτίθεται ότι το κάνει εθελοντικά, ενώ είναι ευνόητο ότι πολύ δύσκολα μπορεί οποιοσδήποτε μαθητής να αρνηθεί την απαγγελία της προσευχής χωρίς κοινωνικές ή και άλλες συνέπειες εντός του σχολείου.

Η ελεύθερη ανάπτυξη θρησκευτικής συνείδησης απαιτεί άρση της επιβολής αυτής. Ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας όλων των μαθητών, ακόμη και όσων προέρχονται από οικογένειες χριστιανών ορθόδοξων, και η ανάπτυξη ομαδικού πνεύματος μεταξύ όλων ανεξαιρέτως των μαθητών, επιβάλλει την πλήρη κατάργηση κάθε θρησκευτικής τελετής και εκδήλωσης στα πλαίσια του σχολείου.

4. Κατάργηση διανομής εξωσχολικού ενημερωτικού υλικού ομολογιακής φύσης στα σχολεία.

Είναι συχνό το φαινόμενο της διανομής φυλλαδίων με πληροφορίες για δραστηριότητες της Εκκλησίας εντός των σχολείων, από νηπιαγωγεία έως και λύκεια. Άλλες φορές διατίθενται εντός των σχολείων θρησκευτικού περιεχομένου έντυπα (φυλλάδια, περιοδικά κ.τ.ό.) τα οποία οι μαθητές μπορούν να πάρουν εφόσον το επιθυμούν (συχνά συμβαίνει επίσης να υπάρχει μια έμμεση πλην σαφής επιβολή λήψης αντιτύπου). Επίσης συχνά αναρτώνται, είτε μέσα σε σχολεία είτε έξω αλλά δίπλα στην είσοδο, αφίσες με πληροφορίες για δραστηριότητες θρησκευτικών οργανισμών ή γίνεται διανομή φυλλαδίων ακριβώς δίπλα στην είσοδο των σχολείων.

Εξηγήσαμε παραπάνω πως η κατήχηση κάθε είδους σε ανηλίκους θα πρέπει να αποφεύγεται, ώστε να γίνει σεβαστό το δικαίωμά τους σε θρησκευτική ελευθερία. Προτείνουμε την αποστολή μιας εγκυκλίου σε όλες τις σχολικές μονάδες όπου θα εξηγείται σαφώς ότι η διανομή και η παρουσία εντύπων θρησκευτικού περιεχομένου εντός των σχολείων ή πολύ κοντά σε αυτά απαγορεύεται. Οι διευθυντές των σχολικών μονάδων θα πρέπει να ενημερώσουν σχετικά και όλους τους συλλόγους γονέων.

Είμαστε στη διάθεσή σας για επικοινωνία προκειμένου να συζητήσουμε τις λεπτομέρειες των προτάσεων, ιδίως όσον αφορά τις αναφορές στον αθεϊσμό και αγνωστικισμό στα βιβλία θρησκειολογίας και αλλού, καθώς και όσον αφορά τις διαθεματικές θρησκευτικές αναφορές σε σχολικά βιβλία, για τις οποίες έχουμε ξεκινήσει αποδελτίωση και μέρος τους μπορείτε να βρείτε στο ακόλουθο παράρτημα.

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας και ελπίζουμε οι προτάσεις μας να τύχουν ευνοϊκής υποδοχής.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ακολουθεί μια ανθολόγηση διαθεματικών θρησκευτικών αναφορών στα σχολικά βιβλία, οι οποίες είτε περιέχουν σφάλματα είτε έχουν ομολογιακό περιεχόμενο είτε παρουσιάζουν την ορθοδοξία ως δεδομένο κοινό χαρακτηριστικό όλων των πολιτών και ως εκ τούτου χρήζουν διόρθωσης. Η αποδελτίωση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη και τα παραδείγματα είναι καθαρά ενδεικτικά.

ΦΥΣΙΚΗ

Φυσικά Ε” Δημοτικού, Κεφάλαιο «Ήχος»

«Ο ήχος γκρεμίζει τείχη. Μελετώντας την ιστορία μαθαίνουμε ότι η κατάκτηση της Ιεριχούς από τους Εβραίους δεν ήταν καθόλου εύκολη, λόγω των καλών οχυρωματικών της έργων. Ο αρχηγός τους, ο Ιησούς του Ναυί, έβαλε τους Εβραίους να φτιάξουν ειδικές σάλπιγγες. Όταν αυτές σάλπισαν όλες μαζί, τα τείχη κατέρρευσαν «σαν από θαύμα».»

Εδώ υπάρχουν δύο σφάλματα. Το πρώτο αφορά την επιστήμη της Ιστορίας και το δεύτερο της Φυσικής.

1. Το περιστατικό με τις σάλπιγγες της Ιεριχούς δεν είναι ιστορικά τεκμηριωμένο.
Δεν αναφέρεται σε καμία ιστορική πηγή ούτε επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά ευρήματα. Αναφέρεται μόνο στα ιερά βιβλία της εβραϊκής και χριστιανικής θρησκείας, και τα ιερά βιβλία ως γνωστόν δεν αποτελούν ιστορικές πηγές.
2. Το τείχος μιας πόλης δεν είναι δυνατόν να πέσει από τον ήχο σαλπίγγων.
Η ενέργεια που χρειάζεται για να προκύψει μέσω ήχου ταλάντωση ικανή να γκρεμίσει τείχη από απόσταση είναι αδύνατον να παραχθεί από ανθρώπους, πόσο μάλλον από τόσο μεγάλη απόσταση.

Ο ήχος που παράγουν οι άνθρωποι έχει ένταση πάρα πολύ μικρότερη από τον άνεμο και περιέχει πολλές συχνότητες στις οποίες μοιράζεται η ενέργεια των μορίων του αέρα που ταλαντώνονται. Η ευστάθεια του τοίχου είναι πολύ μεγάλη και η κατασκευή του, χωρίς μέταλλο, πολύ χαλαρή για να μεταδοθεί η ταλάντωση και να εμφανιστεί στάσιμο κύμα (συντονισμός).

ΙΣΤΟΡΙΑ

Ιστορία Α” Λυκείου, σελ.239

«VII. Η ύστερη αρχαιότητα, 1. Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους, 1.3 Οι θρησκευτικές εξελίξεις, Η εμφάνιση του Χριστιανισμού»

«Η γέννηση του Χριστού την περίοδο της βασιλείας του Αυγούστου – τέσσερα χρόνια πριν από την έναρξη του χριστιανικού ημερολογίου, όπως έχουν αποδείξει οι έρευνες – σηματοδότησε μια νέα εποχή στην ιστορική πορεία της ανθρωπότητας. Η ζωή του Χριστού και ο σταυρικός του θάνατος δημιούργησαν νέες προϋποθέσεις για τη ζωή, στην αρχή των λίγων οπαδών του και στη συνέχεια ολόκληρου του κόσμου.»

Η γέννηση, η ζωή και η σταύρωση του Χριστού παρουσιάζονται ως ιστορικά γεγονότα ενώ, όπως είναι γνωστό, οι ελάχιστες, πενιχρότατες και πολύ ασαφείς σχετικές πηγές αμφισβητούνται εντονότατα. Τα ιερά βιβλία των θρησκειών επίσης, όπως προαναφέραμε, δεν αποτελούν ιστορικές πηγές.

Γίνεται μνεία για έρευνες που απέδειξαν το πότε συνέβη η γέννηση του Χριστού, αλλά δεν αναφέρεται τι έρευνες ήταν και σε τι πηγές βασίστηκαν. Εξ όσων γνωρίζουμε, καμία έρευνα ποτέ δεν απέδειξε κάτι τέτοιο και καμία πηγή δεν το επιβεβαιώνει. Επιπλέον η επιρροή του Χριστιανισμού αφορά μεν μεγάλο μέρος του κόσμου, αλλά όχι ολόκληρο τον κόσμο.

Στο μάθημα της Ιστορίας οι αναφορές στη θρησκεία είναι δεδομένες λόγω του ρόλου των θρησκειών στην ιστορία της ανθρωπότητας γενικά και της Ελλάδας ειδικότερα. Θα πρέπει ωστόσο να εξασφαλίζεται ότι θα είναι πάντοτε ιστορικά ακριβείς και χωρίς ομολογιακή ή μεροληπτική χροιά.

ΛΕΞΙΚΑ

Όσον αφορά τα λεξικά, οι ορισμοί μη θρησκευτικών εννοιών θα πρέπει να περιλαμβάνουν παραδείγματα μη θρησκευτικού περιεχομένου, ώστε αφ” ενός να καλύπτουν τις εμπειρίες όλων των παιδιών και όχι μόνο των χριστιανών, και αφ” ετέρου να μην ενισχύουν την εσφαλμένη εντύπωση ότι ο χριστιανισμός είναι δεδομένα ταυτισμένος με τον ελληνισμό.

Οι ορισμοί θρησκευτικών εννοιών στα λεξικά θα πρέπει να διατυπωθούν με τέτοιον τρόπο που να είναι σαφές ότι δεν αναφέρονται σε πραγματικές αλλά σε ομολογιακές έννοιες, ότι δηλαδή θεωρούνται αληθείς από μια ομάδα ανθρώπων αλλά όχι από όλους, φερ” ειπείν «Οι χριστιανοί πιστεύουν ότι οι άγγελοι φέρνουν μηνύματα από τον θεό» αντί «Οι άγγελοι φέρνουν τα μηνύματα του Θεού στους ανθρώπους (Εικονογραφημένο λεξικό Α´- Γ´ Δημοτικού, λήμμα “άγγελος”, σελ. 16-17).

Ενδεικτικά σχολιάζουμε μερικά μόνο λήμματα των λεξικών από τα δεκάδες που χρήζουν επανεξέτασης:

Ορθογραφικό-ερμηνευτικό λεξικό Δ-ΣΤ Δημοτικού, σελ. 1-142 και σελ. 143-285

–   όνομα: (σελ.147) 1. το βαπτιστικό όνομα: → Η νονά έδωσε στο παιδί μου το όνομα Βασίλης.
2. (γραμμ.) κάθε λέξη που δηλώνει πρόσωπο, ζώο ή πράγμα (όνομα ουσιαστικό) ή τις ιδιότητές τους (όνομα επίθετο): →Τα ονόματα, ουσιαστικά και επίθετα, είναι λέξεις που κλίνονται.

Εφ’ όσον μπαίνουν μόνον δύο από τους πολλούς ορισμούς της λέξης, ο πρώτος δεν θα πρέπει να περιορίζεται στην υποκατηγορία «βαπτιστικό» αλλά θα πρέπει να καλύπτει την ευρύτερη έννοια στην οποία εντάσσεται, δηλαδή «ονομασία ορισμένου προσώπου» ή «μικρό όνομα», διότι η έννοια του «μικρού» ονόματος καλύπτει όλες τις περιπτώσεις ενώ το «βαπτιστικό» χαρακτηρίζει μόνο τους χριστιανούς (Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, λήμμα “όνομα”).

–   παρακαλώ: (σελ. 155): 1. ζητώ ευγενικά από κάποιο να κάνει κάτι: → Παρακάλεσε τον προϊστάμενό του να του δώσει άδεια. 2. κάνω δέηση στο Θεό → Παρακαλώ το Θεό να έχει καλά όλο τον κόσμο.

–    Ο ορισμός «κάνω δέηση στο Θεό» δεν αντιστοιχεί στο ρήμα «παρακαλώ» (Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, λήμμα “παρακαλώ”.

– σταυρός: (σελ. 187): 1. δύο δοκάρια κάθετα μεταξύ τους, πάνω στα οποία σταυρώθηκε ο Χριστός και που από τότε αποτελεί το ιερό σύμβολο της χριστιανικής θρησκείας → Ο Χριστός ανέβηκε στο Γολγοθά, μεταφέροντας στους ώμους του το σταυρό του μαρτυρίου. 2. το σχήμα του σταυρού που γίνεται με τα τρία δάκτυλα του δεξιού χεριού: → Κατά τη Θεία Λειτουργία οι πιστοί κάνουν πολλές φορές το σταυρό τους. Οικογ. Λέξ: σταυρώνω, σταύρωμα, σταύρωση, σταυρωτός, σταυρουδάκι | Φράσεις: → Με το σταυρό στο χέρι (=τίμια, χωρίς αδικίες).
Λείπει η πρώτη έννοια της λέξης “σταυρός”, που είναι όργανο θανάτωσης αλλά όχι ειδικά του Χριστού, καθώς και η πολύ χρηστική και συνήθης έννοια του σταυρού ως απλού σχήματος (Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής, λήμμα “σταυρός”).
Επιπλέον το σχήμα του σταυρού με τα τρία δάκτυλα του δεξιού χεριού αφορά μόνο τους ορθόδοξους χριστιανούς και όχι τις άλλες ομολογίες.

ΓΛΩΣΣΑ

Για τους λόγους που προαναφέραμε στο θέμα των λεξικών, είναι προτιμητέο να μειωθούν οι πολυάριθμες και εκτεταμένες αναφορές σε χριστιανικά έθιμα και πεποιθήσεις στα βιβλία Γλώσσας και όσες διατηρηθούν να παρουσιάζονται με τέτοιον τρόπο που να εξαλείφεται η εντύπωση της δεδομένης ταύτισης χριστιανισμού με ελληνισμό και της δεδομένης συμμετοχής όλων των πολιτών σε αυτά τα έθιμα και τις πεποιθήσεις.

Είναι εύλογο και κατανοητό ότι θα συμπεριληφθούν ορισμένες τέτοιου τύπου αναφορές, δεδομένου ότι ο χριστιανισμός έχει παίξει μεγάλο ρόλο στην ιστορία και την παράδοση και το σώμα κειμένων της ελληνόφωνης λογοτεχνίας περιλαμβάνει πολλά τέτοια κείμενα. Ωστόσο θα πρέπει να εξεταστεί η έκταση και ο τρόπος παρουσίασης των αναφορών,ώστε να εξασφαλίζεται η ισορροπία με τη σύγχρονη πραγματικότητα και τις αρχές της θρησκευτικής ελευθερίας, όπως περιγράψαμε παραπάνω.

Επίσης ενδεικτικά παραθέτουμε όσες διαθεματικές αναφορές έχουμε αποδελτιώσει μέχρις στιγμής από τα βιβλία γλώσσας του Δημοτικού σχολείου. Ο κατάλογος δεν είναι εξαντλητικός και χρήζει συμπλήρωσης και επανελέγχου αλλά παρατίθεται ως ένδειξη της έκτασης και του είδους των αναφορών. Υπενθυμίζουμε ότι το μάθημα αφορά τη γλώσσα και όχι τα έθιμα και τις παραδόσεις, τα οποία αντιστοιχούν στο μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος και σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να παρουσιάζονται ισορροπημένα και φυσικά να περιλαμβάνουν και άλλα έθιμα πλην των ορθόδοξων χριστιανικών.

Γλώσσα Α” Δημοτικού

1ο τεύχος: Καλά Χριστούγεννα, καλή χρονιά, (κάλαντα της Πελοποννήσου), σελ. 75, Η προσκύνηση των μάγων (πίνακας), σελ. 76, Οδηγίες κατασκευής χριστουγεννιάτικου στολιδιού, σελ. 77.

2ο τεύχος: Για τ’ αγγελάκια του ουρανού (ποίημα), σελ. 30, Μια Κυριακή του Μάρτη (ποίημα), σελ. 42, Πασχαλινό (ποίημα) και Πασχαλινά κουλούρια, σελ. 56, Κάλαντα Χριστουγέννων, σελ. 39, Το αστέρι των Χριστουγέννων, σελ. 42-43, Ο δικός μας Αϊ-Βασίλης, σελ. 45.

3ο τεύχος: Ενότητα 21 – Χρήσιμες οδηγίες: Πασχαλινά έθιμα, σελ. 43, Επιτάφιος στο νησί, σελ. 43, Οδηγίες για δημιουργία πασχαλινής κάρτας, σελ. 43-44, Πασχαλιάτικη καμπάνα, σελ. 48, Χριστός Ανέστη (ποίημα), σελ. 49, Προσευχή του μικρού κοριτσιού, σελ. 50.

Γλώσσα Γ’ Δημοτικού

2ο τεύχος: Ενότητα «Γιορτάζω και θυμάμαι»: Να ‘μουν του στάβλου έν’ άχυρο (σελ. 74), Να τα πούμε; (κάλαντα Χριστουγέννων και Φώτων), σελ. 75, Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα από τη Σίφνο, σελ. 76, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, σελ. 80.
3ο τεύχος: Ψωμί (ποιημα), σελ. 37, Ένα παιδί γράφει στο Θεό (ποίημα), σελ. 60, Πάσχα, Κυρίου Πασχα!, σελ. 64-65, Το καλοκαίρι (ποίημα), σελ. 68-69.

Γλώσσα Ε´ Δημοτικού

2ο τεύχος: Ενότητα 8 – Χριστούγεννα: Χριστούγεννα (ποίημα), σελ. 23, Χριστουγεννιάτικο δώρο, σελ. 24-25,

Φρικαντέλα, η μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα, σελ. 26-27, Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Πελοποννήσου, Κέρκυρας, Καππαδοκίας Μυτιλήνης, σελ. 28, Τα Χριστούγεννα στον κόσμο, σελ. 29, Το δάσος που ταξίδευε, σελ. 30-31

3ο τεύχος: Ενότητα 14 – Πάσχα: Η ημέρα της Λαμπρής (ποίημα), σελ. 27-28, Ανάσταση (ποίημα), σελ. 28, Μαριάμ, σελ. 29, Έθιμα του Πάσχα, σελ. 30, Μερικά από τα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης, σελ. 30-31, Ρωσικό στεφάνι (πασχαλινές κατασκευές), σελ. 32, Οικογένεια Χίλια ζυμαρικά (πασχαλινές κατασκευές), σελ. 33.

Ανθολόγιο Α” και Β’ Δημοτικού:

Εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας της «Καρδιώτισσας» σε δραστηριότητες για την οικογένεια, σελ. 19, Μέρος αγιογραφίας (πιθανότατα της Παναγίας) σε δραστηριότητα για την οικογένεια, σελ. 28, Η σφυρίχτρα (λαϊκό γαλλικό παραμύθι), σελ. 63.

Ενότητα «Θρησκευτική ζωή», σελ. 109-120: Εικόνα Παναγίας Ελεούσας Γαλακτοτραφούσας, Προσευχή (ποίημα), Χριστουγενιάτικο δέντρο (ποίημα), Ο Άι-Βασίλης θα βρει το δρόμο του, Κάλαντα Πρωτοχρονιάς, Ήρθε η πασχαλιά (ποίημα), Το λαγουδάκι της Λαμπρής, Ο Χριστός και τα πουλιά (λαϊκός θρύλος).

Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων Γ” και Δ” Δημοτικού – Στο σκολειό του κόσμου:
Ενότητα «Κείμενα για τη θρησκεία», σελ. 67-82: Η Ειρήνη, ο Ιησούς και το πουλί, Είσαι ο ουρανός ο απέραντος, Ο Νορντίν στην εκκλησιά, Η δική μου προσευχή, Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα της Κεφαλονιάς (κάλαντα), Τότε που πήγαμε βόλτα τον Επιτάφιο, Η μάνα του Χριστού (ποίημα).