Ο Παρ. Αυγερινός περιγράφει στο βιβλίο του πρόσωπα και
πράγματα μιας ολόκληρης εποχής
του Κων/νου Ζούλα, 19/5/2013
«Δεν βλέπω να έχει μέλλον το
ΠΑΣΟΚ. Ο Βενιζέλος μοιάζει να θέλει να απαλλαγεί ακόμη και από το υγιές
εκσυγχρονιστικό του τμήμα. Έχω την εντύπωση ότι δεν έχει γύρω του ανθρώπους να
τον συμβουλέψουν. Ίσως επειδή έχει μια αίσθηση υπερεπάρκειας των δυνατοτήτων
του, θεωρεί ότι δεν τους χρειάζεται. Είναι λάθος και θα το πληρώσει και ο ίδιος
και το ΠΑΣΟΚ».
Η συζήτηση με τον κ.
Παρασκευά Αυγερινό έγινε επ’ αφορμή του νέου του βιβλίου με τίτλο «Η αλλαγή
τελείωσε νωρίς». Ένα βιβλίο που θα συζητηθεί όχι γιατί κομίζει πολλά που δεν
υποπτευόμασταν για το παντοδύναμο ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80. Αλλά γιατί
επιβεβαιώνει όσα ακόμη και οι στενότεροι συνεργάτες του Ανδρέα Παπανδρέου τού
καταλογίζουν ατύπως τα τελευταία χρόνια. Ότι δημιούργησε μια «πολιτική Βαβέλ». Ένα
κόμμα με «απίθανη ετερογένεια», «πολλές και συμπλεγματικές φιλοδοξίες συχνά
μετρίων ανθρώπων για την κατάκτηση της εξουσίας», «ατόμων χαμηλού ήθους ή και
σκοτεινών προθέσεων», «με χαμηλή παιδεία και έλλειψη αυτοσυνείδησης».
Έχει τεράστιο ενδιαφέρον ότι
ο πρώην υπουργός, επιχειρώντας να εξηγήσει τις οβιδιακές μεταπτώσεις του ΠΑΣΟΚ,
αποδίδει πολύ μεγάλη σημασία στην «παθολογική ανασφάλεια» του ιδρυτή του.
Επιχειρώντας μάλιστα να τον ψυχογραφήσει, ο Αυγερινός κάνει για πρώτη φορά
γνωστό ότι ο Παπανδρέου έπασχε από εγνωσμένη κατάθλιψη και ότι ήδη το 1979 είχε
ένα σοβαρότατο επεισόδιο. «Με πήρε στο τηλέφωνο η Μαργαρίτα και μου ζήτησε να
ανέβω στο Καστρί γιατί ο Ανδρέας δεν είναι καλά. Τον βρήκα αμίλητο σε μια
πολυθρόνα, με τη ρόμπα του. Τον συνόδεψα στον ψυχίατρο και η διάγνωση ήταν
βαριάς μορφής κατάθλιψη. (...) Ιατρικά αυτή η κρίση αναφέρεται ως “διπολική
διαταραχή”». Ο Αυγερινός μάλιστα μου είπε πως όταν ο Ανδρέας άκουσε τη διάγνωση
δεν εξεπλάγη, γεγονός που τον κάνει να πιστεύει ότι ήξερε από παλιά την
ασθένειά του. Το δε περιβάλλον του στο Καστρί προσπαθούσε επί μήνες να
αποκρύψει ότι έχρηζε βοηθείας. «Τον έβαζαν να παίζει μαζί τους χαρτιά για να
τον απαλλάξουν από τη στενοχώρια του», γράφει, ενώ μου αποκάλυψε ότι για
τουλάχιστον έξι μήνες πήγαινε κάθε μέρα στο Καστρί για να του χορηγεί τη
φαρμακευτική αγωγή και ο Κώστας Στεφανής για ψυχιατρική υποστήριξη.
Η λεπτομερής αυτή περιγραφή
του καταθλιπτικού επεισοδίου του ’79, που ο Αυγερινός αποδίδει στον εξαναγκασμό
του Ανδρέα να εγκαταλείψει –λόγω της επερχόμενης εξουσίας– μια θυελλώδη
εξωσυζυγική του σχέση, είναι λάθος να εκληφθεί ως παραπολιτική λεπτομέρεια. Ο
Αυγερινός, καίτοι δεν αμφισβητεί το πολιτικό μέγεθος του ανδρός, μου περιέγραψε
τον Ανδρέα ως άνθρωπο με «στερητικά πλέγματα», που μέχρι το τέλος του αρνούνταν
να μεγαλώσει. «Ήθελε να ζει ως έφηβος με ωραίες γυναίκες, ίσως γιατί τις
στερήθηκε μικρός». Πιστεύει δε ότι αυτά τα χαρακτηριστικά συνδέονται άρρηκτα με
την ασθένεια του Ανδρέα, που ήταν η αιτία των τόσο ξαφνικών πολιτικών
μεταλλάξεών του σε όλη τη διαδρομή του.
«Είναι χαρακτηριστικό των
καταθλιπτικών ανθρώπων να υπερβάλλουν, αλλά και να αποζητούν διαρκώς την
επιβεβαίωση. Είχε ανάγκη να έχει πάντα δίπλα του ανθρώπους για να τον υμνούν,
πρόσωπα πολιτικώς ανεπαρκή, χωρίς κοινωνική αποδοχή και αποστρεφόταν όσους του
ασκούσαν κριτική». Στη συζήτησή μας αποκάλεσε τον Μένιο Κουτσόγιωργα «ό,τι
αθλιότερο έχει υπάρξει στην πολιτική ζωή» και, σχεδόν μονολογώντας, αναρωτήθηκε
«πώς άντεξε το ΠΑΣΟΚ όταν το παιχνίδι το όριζε ο Μένιος ή ο Άκης. Χτίσαμε αυτό
που γκρεμίζεται σήμερα», είπε.
Στο δε βιβλίο του, με
λεπτομέρειες αναφέρει πόσο το ΕΣΥ –του οποίου εκείνος είχε την ευθύνη–
πολεμήθηκε εκ των έσω του ΠΑΣΟΚ με πρωταγωνιστή τον Μ. Κουτσόγιωργα, ο οποίος
διέβαλε τον Αυγερινό μέσω της «Αυριανής», όπως και την καταστροφική επιλογή να
καταλυθεί η ιεραρχία στο Δημόσιο με την αντικατάσταση των γενικών διευθυντών
από τους λεγόμενους πρασινοφρουρούς. «Ποτέ δεν συζητήσαμε σοβαρά στα όργανα του
Κινήματος για τις διαφορές μας από τον νεοφιλελευθερισμό, αφήναμε να πιστεύει ο
καθένας ό,τι θέλει και αρκούμασταν να δηλώνουμε σοσιαλιστές», γράφει με αφοπλιστική
ειλικρίνεια, και καταλογίζει στον Παπανδρέου ότι χρησιμοποιούσε τα όργανα ως
άλλοθι τάχα δημοκρατικής λειτουργίας.
«Αν τα τελευταία χρόνια της
ζωής του σεβόταν περισσότερο τον εαυτό του, θα έχει καταγραφεί στους μεγάλους
πολιτικούς του περασμένου αιώνα», μου είπε αναφερόμενος στη «δραματική περίοδο»
της... Μιμής, ενώ απρόσμενα απαξιωτική ήταν και η απάντησή του όταν ήρθε η
συζήτηση στον Γιώργο Παπανδρέου. «Ο Γιώργος πήρε το όνομα Παπανδρέου, αλλά το
μυαλό της μητέρας του. Εκείνη τον επέβαλε ως υπουργό, έγινε και πρωθυπουργός,
και τελείωσε έτσι άδοξα η ιστορία αυτής της δυναστείας. Κρίμα»...
Πριν αποχωριστούμε, ζήτησα τη
γνώμη του για τον Αλ. Τσίπρα. «Αν ήταν λιγότερο αυθάδης, αγενής και απρεπής, θα
ήταν καλύτερος. Ανησυχώ διότι ανήκει στους ανθρώπους που δεν διστάζουν να
κάνουν τα πάντα για να πετύχουν τον στόχο τους. Ξέροντας δε και πολλούς που τον
περιστοιχίζουν που έφυγαν από το ΠΑΣΟΚ τώρα που χάθηκε η εξουσία, τρέμω μήπως,
λόγω του πάθους αυτού του παιδιού να βρεθεί στην εξουσία, εξελιχθεί σε έναν από
τους πολιτικούς που έκαναν μεγάλο κακό στον τόπο τους».
Διαβάστε το βιβλίο. Δεν είναι
μόνο μία ζωντανή κατάθεση της πρόσφατης ιστορίας, αλλά και μια προβληματική
απόδειξη ότι πολλές από τις παθογένειες της πολιτικής Ελλάδας παραμένουν,
δυστυχώς, αναλλοίωτες και σήμερα...
