του Γιώργου Παπαϊωάννου, ΒΗΜΑ, 11/4/2015
Πολλή
συζήτηση έχει γίνει για το Μνημόνιο αν ευθύνεται ή όχι για την ύφεση, τη
φτωχοποίηση, την υποχώρηση του βιοτικού επιπέδου, την υποβάθμιση των
παρεχομένων υπηρεσιών στην Υγεία, στην Παιδεία κ.τ.λ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι
η πολιτική λιτότητας που εφαρμόστηκε και συνεχίζει να εφαρμόζεται συνέβαλε τα
μέγιστα για όλα τα παραπάνω.
Αυτή όμως
είναι κατά κάποιον τρόπο η μία όψη του νομίσματος της μνημονιακής πολιτικής.
Διότι το Μνημόνιο, όπως αυτό περιγράφεται στη δανειακή σύμβαση (Master FAFA),
την επέκταση της οποίας υπέγραψε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, εκτός από τις
περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και δαπάνες, περιέχει και μια σειρά μέτρα και
διαρθρωτικές αλλαγές για τη μείωση των τιμών, όπως η απελευθέρωση αγορών, η
ενίσχυση του ανταγωνισμού κ.τ.λ., τα οποία ποτέ δεν εφαρμόστηκαν.
Χαρακτηριστικό
παράδειγμα είναι το κόστος του πασχαλινού τραπεζιού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του
Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της ΕΣΣΕ, εφέτος είναι αυξημένο κατά 5,2% σε
σχέση με πέρυσι. Το πασχαλινό τραπέζι κόστιζε 114 ευρώ το 2011, υποχώρησε στα
102 ευρώ το 2012, στα 99 ευρώ το 2013, παρέμεινε στα επίπεδα αυτά το 2014 και
εφέτος αυξήθηκε στα 104 ευρώ.
Δηλαδή,
το 2015 είναι ακριβότερο από το 2012, όταν στο διάστημα αυτό το ΑΕΠ έχει
υποχωρήσει περί το 15%, ο δείκτης τιμών καταναλωτή εμφανίζεται μειωμένος κατά
1% και οι λιανικές πωλήσεις έχουν πέσει κατά περίπου 5%. Με αυτά τα δεδομένα
και ύστερα από πέντε χρόνια κρίσης θα περίμενε κανείς, όπως εκτιμούσαν οι
συντάκτες του Μνημονίου, οι τιμές όχι να είχαν πέσει αλλά να είχαν καταρρεύσει.
Πώς είναι
δυνατόν σε μια χώρα με 27% ανεργία, η οποία έχει υποστεί μείωση ΑΕΠ κατά 25%,
έχει περιορισμένη ζήτηση και βιώνει ανθρωπιστική κρίση, οι τιμές να ανεβαίνουν;
Η
απάντηση είναι απλή. Ολοι την ξέρουν, την αναφέρουν, πλην όμως καμία κυβέρνηση
δεν κάνει τίποτα γιατί θα πρέπει να τα βάλει με οργανωμένα συμφέροντα. Εγχώριοι
θεσμοί όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού διά στόματος του προέδρου της Δημήτρη
Κυριτσάκη, διεθνείς θεσμοί όπως ο ΟΟΣΑ μέσω του προέδρου του Ανχελ
Γκουρία, στον οποίο προσέτρεξε για βοήθεια ο πρωθυπουργός Αλέξης
Τσίπρας, αλλά και πρώην υπουργοί όπως ο Κωστής
Χατζηδάκης έχουν
αναφερθεί συγκεκριμένα σε «νομοθετημένα καρτέλ». Σε
οργανωμένα πίσω από νόμους συμφέροντα τα οποία δεν επιτρέπουν σε περισσότερους
παίκτες να μπουν στην αγορά, στήνουν τις τιμές και εκμεταλλεύονται τους
καταναλωτές.
Τέτοιου
είδους καρτέλ έχουν αναφερθεί ότι υπάρχουν στα σουπερμάρκετ, στο γάλα, στα
πουλερικά, στα απορρυπαντικά, στα είδη υγιεινής, στα κυκλώματα των μεσαζόντων
που αγοράζουν από τους παραγωγούς φρούτα και λαχανικά σε εξευτελιστικές τιμές
και τα πωλούν πανάκριβα στους καταναλωτές, στα φάρμακα και αλλού.
Ολα αυτά
όμως που έχουν επισημανθεί από το Μνημόνιο και αποτελούν μνημονιακή υποχρέωση
κανείς δεν τα αντιμετώπισε. Το πολιτικό σύστημα επέλεξε τις οριζόντιες
περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, τα χαράτσια και τις άλλες φορολογικές
επιδρομές. Ακόμη και η σημερινή κυβέρνηση, που στο παρελθόν κατήγγελλε τις
πρακτικές των προηγουμένων, μέχρι στιγμής παρακολουθεί απραγής τα κυκλώματα να
λυμαίνονται τους καταναλωτές. Ισως φταίει το γεγονός ότι η πάταξη των καρτέλ
είναι μνημονιακή υποχρέωση...
