04 January 2015

Τα μεγάλα μάτια της άλλης

Επρόκειτο για μία απίθανη απάτη που συγκλόνισε τον κόσμο της τέχνης. Τα «μεγάλα μάτια», οι πίνακες που λάτρεψαν τα αμερικανικά προάστια τη δεκαετία του 1960, δεν είχαν δημιουργηθεί από τον Ουόλτερ Κιν, όπως όλοι πίστευαν, αλλά από την σύζυγό του Μάργκαρετ (Walter & Margaret Keane). Η ιστορία αυτή μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον Τιμ Μπάρτον.

Η ιστορία ξεκινά το 1946 στο Βερολίνο. Σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα είχε δηλώσει ο Ουόλτερ Κιν, ο οποίος είχε πει ότι βρισκόταν στην Ευρώπη, προσπαθώντας να γίνει ζωγράφος.

«Καθοδηγούμενος από μία αίσθηση απελπισίας, ζωγράφισα αυτά τα βρόμικα, κουρελιασμένα νεαρά θύματα του πολέμου με τα πληγωμένα, κατεστραμμένα μυαλά και σώματα, τα βρόμικα μαλλιά και τις μύτες που τρέχουν. Τότε ξεκίνησε σοβαρά η ζωή μου σαν ζωγράφος» είχε δηλώσει κάποτε ο Ουόλτερ Κιν. Και για πολλά χρόνια ο κόσμος πίστευε ότι όντως τους πίνακες με τα μεγάλα μάτια που έκαναν θραύση στους κατοίκους των αμερικανικών προαστίων, τούς ζωγράφιζε ο Ουόλτερ. 


Η αλήθεια ήταν κάπως διαφορετική. Τους πίνακες τους ζωγράφιζε η σύζυγός του, Μάργκαρετ, με τον Ουόλτερ να παίρνει τα εύσημα.

Ο ίδιος έγραφε στη βιογραφία του που κυκλοφόρησε το 1983 ότι η Μάργκαρετ τού είχε πει ότι λάτρευε τους πίνακές του με τα παιδιά με τα μεγάλα μάτια. Η ίδια θυμάται τα γεγονότα διαφορετικά. 

Ένα βράδυ, δύο χρόνια μετά τον γάμο τους, η Μάργκαρετ πήγε σε ένα δημοφιλές κλαμπ της εποχής το Hungry i στο Σαν Φρανσίσκο. Την ώρα που κωμικοί ηθοποιοί ανέβαιναν στη σκηνή, ο Ουόλτερ πουλούσε τους πίνακες της Μάργκαρετ.

«Ξαφνικά, κάποιος με πλησίασε και με ρώτησε: "Ζωγραφίζετε και εσείς;" Και τότε σκέφτηκα -απόλυτα σοκαρισμένη- εάν λέει ότι οι πίνακες είναι δικοί του» αφηγείται η ίδια στον Guardian. 

Το ίδιο βράδυ προσπάθησε να τον αντιμετωπίσει. «Εκείνος μου είπε: "Χρειαζόμαστε τα χρήματα. Ο κόσμος είναι πιο πιθανό να αγοράσει έναν πίνακα εάν γνωρίζει ότι μιλάει στον καλλιτέχνη. Ο κόσμος δεν θέλει να πιστέψει ότι δεν μπορώ να ζωγραφίσω και ότι χρειάζομαι τη σύζυγό μου να ζωγραφίζει. Πιστεύουν ήδη ότι εγώ ζωγράφισα τα μεγάλα μάτια και εάν ξαφνικά πω ότι ήσουν εσύ, τότε αυτό θα τους μπερδέψει και θα αρχίσουν να μας μηνύουν"».

Η Μάργκαρετ προσπάθησε να διδάξει στον Ουόλτερ να ζωγραφίζει, αλλά εκείνος δεν μπορούσε.

Η ίδια δηλώνει ότι παρ' όλο που αισθανόταν εγκλωβισμένη, δεν έφευγε γιατί σκεφτόταν πώς θα συντηρήσει τον εαυτό της και την κόρη της (από προηγούμενο γάμο).

Καθώς όλοι άρχισαν να αγοράζουν έναν πίνακα Κιν, αλλά και αφίσες και κάρτες με έργα της Κιν, το ζευγάρι απέκτησε πολλά χρήματα. Η Μάργκαρετ δηλώνει ότι δεν είδε ποτέ δεκάρα από αυτά, αλλά λίγο αργότερα μετακόμισαν σε μία βίλα. 

Ο Ουόλτερ αφηγείται στην αυτοβιογραφία του: «Υπήρχαν πάντα τρεις ή τέσσερις άνθρωποι που κολυμπούσαν γυμνοί στην πισίνα. Όλοι έκαναν σεξ με όλους. Μερικές φορές θα πήγαινα στο κρεβάτι και θα υπήρχαν εκεί τρεις κοπέλες».

Την ίδια ώρα, η Μάργκαρετ καθόταν στο εργαστήριο, με τραβηγμένες τις κουρτίνες, ζωγραφίζοντας. Ερωτηθείσα εάν γνώριζε για τις ερωτικές σχέσεις του Ουόλτερ, δηλώνει ότι πλέον δεν την ενδιέφερε. «Ήμουν φυλακισμένη» λέει η ίδια στον Guardian.

Χώρισαν το 1965, μετά από δέκα χρόνια γάμου. 

Το 1970, κι έχοντας μετακομίσει στη Χαβάη, η Μάργκαρετ αποφάσισε να πει σε έναν δημοσιογράφο την αλήθεια για τους πίνακες. Ακολούθησε μήνυση κατά του Ουόλτερ. Καθώς το δικαστήριο δεν μπορούσε να αποφασίσει, ο δικαστής τούς ζήτησε να ζωγραφίσουν ένα παιδί με μεγάλα μάτια. 

Ο Ουόλτερ επικαλέστηκε ένα τραύμα στον ώμο και αρνήθηκε να ζωγραφίσει. Μετά από 53 λεπτά, ο πίνακας της Μάργκαρετ ήταν έτοιμος.

Αυτός ο πίνακας κρέμεται σήμερα, μαζί με πολλά άλλα από τα «μεγάλα μάτια», στο σπίτι της. «Αυτός ο πίνακας συμβολίζει τον θρίαμβο της αλήθειας πάνω στο ψέμα» λέει. 

Η ιστορία του ζευγαριού μεταφέρεται στην μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Τιμ Μπάρτον. Στο σπίτι του ο Μπάρτον έχει κρεμασμένο έναν πίνακα της Κιν που η ίδια του έκανε δώρο.

«Το να βλέπω την ταινία ήταν μια τραυματική εμπειρία» λέει η ίδια η Κιν, η οποία κάνει και την εμφάνισή της στο φιλμ, στον ρόλο μίας ηλικιωμένης που κάθεται σε ένα παγκάκι.

Ο Ουόλτερ πέθανε το 2000 και μέχρι το τέλος της ζωής του επέμενε ότι εκείνος ήταν που είχε ζωγραφίσει τους πίνακες.

Όσο για τα παιδιά με τα μεγάλα μάτια, η Μάργκαρετ Κιν δηλώνει στον Guardian: «Αυτά τα θλιμμένα παιδιά εξέφραζαν τα βαθύτερα συναισθήματά μου που δεν μπορούσα να εκφράσω με κανέναν άλλο τρόπο. Τα μάτια τους αναζητούσαν κάτι. Ρωτούσαν γιατί. Γιατί υπάρχει τόσο πολύ δυστυχία; Γιατί πρέπει να αρρωσταίνουμε και να πεθαίνουμε; Γιατί ο κόσμος πυροβολεί ο ένας τον άλλο;»

Επιμέλεια: Αγγελική Στελλάκη
Newsroom ΔΟΛ