07 November 2011

Οι «γκρίζες ζώνες» των δανείων...

και η σχέση με τυχόν επαναφορά της δραχμής.

του Γιάννη Παπαδογιάννη, Καθημερινή, 5/11/2011

Ανησυχία για το μέγεθος και την έκταση «γκρίζων ζωνών» στα χαρτοφυλάκια δανείων των τραπεζών εκφράζουν αναλυτές. Πληροφορίες αναφέρουν ότι σημαντική μερίδα αμφιλεγόμενων δανείων, κυρίως μετοχοδανείων που έχουν δοθεί σε επιχειρηματίες αλλά και σε στελέχη τραπεζών στην Ελλάδα, έχουν περάσει σε θυγατρικές που βρίσκονται στο εξωτερικό ώστε να μη βρίσκονται στον εποπτικό έλεγχο της Τραπέζης της Ελλάδος. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου με επανειλημμένες δημόσιες τοποθετήσεις αμφισβητεί την τήρηση ακόμα και βασικών κριτηρίων πιστοδοτήσεων, κάνοντας λόγο για χρηματοδότηση χρεοκοπημένων επιχειρήσεων.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει διαπιστωθεί σημαντική απόκλιση, μεταξύ των δανείων που δήλωσαν οι εμπορικές τράπεζες στην BlackRock, στο πλαίσιο της διαγνωστικής μελέτης που διενεργεί, και των δανείων που οι ίδιες τράπεζες δηλώνουν στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ). Μάλιστα, ορισμένες πηγές υποστηρίζουν ότι τα δάνεια που δηλώθηκαν στην BlackRock είναι κατά 20 δισ. ευρώ λιγότερα από τα δάνεια που έχουν αποστείλει ως ελληνικό κίνδυνο, δηλαδή δάνεια που έχουν δοθεί σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά στην Ελλάδα, στην κεντρική τράπεζα. Σημειώνεται ότι οι τέσσερις μεγάλες εμπορικές τράπεζες -Εθνική Τράπεζα, Eurobank EFG, Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς- στο τέλος του πρώτου εξαμήνου εμφάνισαν χαρτοφυλάκιο δανείων στην Ελλάδα ύψους 160 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, στελέχη τραπεζών αλλά και της κεντρικής τράπεζας δεν επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες. Υπογραμμίζουν στην «Κ» ότι δεν υπάρχει καμία απόκλιση, καθώς η BlackRock δεν εξετάζει το σύνολο του χαρτοφυλακίου δανείων των τραπεζών αλλά συγκεντρώνει δείγμα δανείων, επιχειρηματικά - στεγαστικά - καταναλωτικά από την κάθε τράπεζα με τα οποία θα τρέξει το οικονομετρικό μοντέλο που θα προσδιορίσει τα πρόσθετα κεφάλαια που θα χρειαστεί το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα προκειμένου να διασφαλιστεί από την πιθανή αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξαιτίας της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών.

Το βέβαιο είναι ότι τα μετοχοδάνεια αποτελούν ένα ιδιαίτερα μελανό σημείο. Πρόκειται για δάνεια που δόθηκαν σε επιχειρηματίες και στελέχη τραπεζών για την αγορά μετοχών από το Χρηματιστήριο Αθηνών με εγγύηση τις μετοχές. Τα δάνεια αυτά δόθηκαν για τη συμμετοχή σε αυξήσεις κεφαλαίου και την αγορά δικαιωμάτων προαίρεσης (stock option) που δίνονταν σε στελέχη τραπεζών υπό τη μορφή της πρόσθετης αμοιβής. Επίσης μετοχοδάνεια δόθηκαν σε μεγάλους μετόχους εισηγμένων εταιρειών προκειμένου να ενισχύσουν -για διάφορους λόγους- το ποσοστό συμμετοχής στις εταιρείες τους. Για τη χορήγηση των δανείων αυτών οι τράπεζες λάμβαναν σαν εγγύηση το προϊόν της αγοράς, δηλαδή τις μετοχές.

Ωστόσο σήμερα η αξία των μετοχών αυτών έχει υποχωρήσει δραματικά (οι μετοχές των τραπεζικών μετοχών καταγράφουν απώλειες άνω το 95% από τα υψηλά του 2007) και η αξία των ενεχύρων έχει εκμηδενιστεί. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ορισμένες τράπεζες έχουν διασκορπίσει τα προβληματικά αυτά δάνεια σε θυγατρικές στο εξωτερικό ώστε να αποφύγουν τη διενέργεια των απαιτούμενων προβλέψεων (που φτάνουν σχεδόν στο 100% της αξίας των δανείων. Τα δάνεια αυτά φαίνεται έχουν ξεφύγει από την τσιμπίδα της BlackRock στο πλαίσιο του διαγνωστικού ελέγχου που διενεργεί για την εξακρίβωση της ποιότητας των χαρτοφυλακίων δανείων των τραπεζών.

Η BlackRock έχει συγκεντρώσει δειγματοληπτικά, στοιχεία δανείων από όλες τις μεγάλες τράπεζες και με τα στοιχεία αυτά θα τροφοδοτήσει το οικονομετρικό μοντέλο που θα προσδιορίσει τις ανάγκες των τραπεζών. Συγκλίνουσες εκτιμήσεις αναλυτών κάνουν λόγο για ζημίες ύψους 12-13 δισ. ευρώ, ενώ ανάλυση της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) προσδιόριζε, με βάση την ακραία υπόθεση ότι οι συνολικές ζημίες από δάνεια θα διπλασιαστούν μέχρι το τέλος του 2013 και ότι η ζημία για τις μεγάλες εγχώριες τράπεζες θα ανέλθει στα 15 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, στελέχη ορισμένων τραπεζών εκφράζουν την αισιοδοξία τους ότι οι πρόσθετες ζημίες, υπό κάποιες θετικότερες προϋποθέσεις, θα μπορούσαν να περιοριστούν στα 7 με 8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ακόμα και στο δυσμενές σενάριο, δηλαδή οι ζημίες από τις καθυστερήσεις να ανέλθουν στα 15 δισ. ευρώ, η ζημία θα ήταν σχετικά εύκολα διαχειρίσιμη, καθώς τα υψηλά προ προβλέψεων έσοδα για την επόμενη τριετία (που υπολογίζονται σε 15 δισ. ευρώ) επαρκούν για να καλύψουν τις ζημίες.