Ο Θωμάς και τα προβλήματα της εκπαίδευσης

του Γιώργου Παπαδάκη, protagon.gr, 27/8/2013

Όταν ήμουν μικρός είχα έναν καλό φίλο και συμμαθητή, τον Θωμά. Ο Θωμάς ζωγράφιζε πραγματικά υπέροχες αγιογραφίες και είχε ήδη τους πρώτους του πελάτες από το δημοτικό.

Προ διετίας, κοινή μας φίλη συνάντησε τον Θωμά. Εκείνος είχε μόλις τελειώσει την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ), είχε ανοίξει ένα μικρό ατελιέ και σύντομα θα ξεκινούσε δουλειά σαν καθηγητής καλλιτεχνικών.

Ο Θωμάς ρώτησε τη φίλη μας για εμένα. Εκείνη τον ενημέρωσε πως ζω στο εξωτερικό και προσφέρθηκε να του δώσει το email μου, οπότε ο Θωμάς απάντησε ότι έχει έναν φίλο που γνωρίζει πώς να στείλει email.

Εντάξει. Πάμε πάλι. Ο Θωμάς, στα 27 του (προ διετίας), τελειώνει ανωτάτη σχολή και δεν γνωρίζει καν πώς να στείλει email. Προφανώς ο Θωμάς θα είχε επίσης δυσκολία να πλοηγηθεί στο διαδίκτυο. Που σημαίνει πως κατά τη διάρκεια των σπουδών του δεν είδε τις περιοδικές εκθέσεις του TATE ή του Hermitage. Δεν διάβασε τα κείμενα επιμελητών σύγχρονης τέχνης, ούτε διάβασε κριτικές των εκθέσεών τους. Δεν είδε τα έργα του Ceasar, της Grosse ή του Kelly, ούτε σκέφτηκε γύρω από αυτά. Δεν διάβασε τα άρθρα του Createquity, του On_curating ή έστω τη στήλη τεχνών του Guardian. Δεν έμαθε νέα παραδείγματα για εκπαιδευτικές δραστηριότητες τέχνης που προωθούν τη συνεργασία και την κριτική σκέψη, ούτε βέβαια παρακολούθησε τα σπουδαία online μαθήματα του MOMA για την εκπαίδευση και τη «Σωκρατική» μέθοδο.

Ο Θωμάς αποφοίτησε τη δεύτερη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα, από ανώτατη σχολή και δεν ξέρει πώς να στείλει email.

Και ο Θωμάς είναι καθηγητής.

Το πρόβλημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μεταστατεί στις προηγούμενες βαθμίδες.

Ο Θωμάς μάλλον δεν θα συνδέσει την εκπαιδευτική δραστηριότητα με τα εξωσχολικά ενδιαφέροντα των μαθητών του, μιλώντας τους για την αισθητική των τρισδιάστατων περιβαλλόντων που έχουν τα παιχνίδια που εκείνοι παίζουν.

Ο Θωμάς δεν θα διδάξει στις μαθήτριές του arduino, χρησιμοποιώντας την τέχνη ως δρόμο εξοικείωσης με την τεχνολογία. Ούτε θα τους δείξει διαδραστικά μέσα και την τεχνολογία αιχμής στις παραστατικές τέχνες.

Δεν θα συνεργαστεί με την καθηγήτρια Βιολογίας δείχνοντας στα παιδιά πώς να δημιουργούν γραμματοσειρές με καλλιέργειες βακτηρίων όπως κάνουν συνάδελφοί του στο εξωτερικό, ούτε θα δείξει στις μαθήτριές του video (πόσο μάλλον πράξη) για νέες μεθόδους κατασκευής (printing, milling, lasercutting).

Υπάρχει και χειρότερο.

Οι μαθητές του Θωμά φοιτούν σε ένα σχολείο με παρωχημένα τεχνικά μέσα και παρωχημένο περιεχόμενο που ελάχιστα συνδέεται με την τωρινή ή μετέπειτα ζωή ή σταδιοδρομία τους. Φοιτούν σε σχολείο με ανύπαρκτη σύνδεση ανάμεσα σε διαφορετικά πεδία γνώσης. Οι μαθήτριες στην Ελλάδα του 21ου αιώνα απολαμβάνουν μεθόδων διδασκαλίας που συνήθως περιορίζονται στην παράδοση, αντί να μαθαίνουν και μέσα από την εξερεύνηση, τον πειραματισμό, την κατασκευή, την αυτόνομη έρευνα ή από εξωσχολικούς ειδικούς.

Όλα αυτά αφενός ελαττώνουν την εκτίμηση των μαθητών για τον θεσμό του σχολείου και τους κάνουν περισσότερο αδιάφορους. Αφετέρου, εάν δούμε το θέμα συστημικά, οι υψηλές προσδοκίες των μαθητών για το τι πρέπει και μπορεί να τους προσφέρει η σχολική εκπαίδευση, θα ωθούσαν το σχολείο στο να εκσυγχρονίσει τις ικανότητες και τις δεξιότητες του προσωπικού του, τα τεχνικά τους μέσα, τις μεθόδους μάθησης. Αυτές οι προσδοκίες όμως δεν υπάρχουν.

Ο Θωμάς -ένας υπέροχος άνθρωπος και καταπληκτικός αγιογράφος- θα συνδιαμορφώσει πολλές γενιές νέων ανθρώπων. Δυστυχώς.