Το δόγμα της χαμένης ψήφου

της Δέσποινας Λιμνιωτάκη, MarketNews, 2/9/2013

Μερικοί από μας -θέλεις από ιδιορρυθμία, θέλεις από υπερβολική δόση ρομαντισμού– δεν εμφανίζουμε την παραμικρή διάθεση να καταταγούμε σε κάποιο συστημικό κόμμα.  Σε μία δηλαδή από εκείνες τις πολυπληθείς ομάδες–κληροδοτήματα εύπορων οικογενειών, που διαδέχονται η μία την άλλη στην εξουσία και προσαρμόζουν τις πεποιθήσεις τους κάθε φορά, αναλόγως με το που υπάρχει ψωμί για χόρταση.

Political parties λέγονται στα αγγλικά, εγώ παιδιόθεν θυμάμαι μόνο τα πάρτι που οργανώνονταν στις πλάτες του κοσμάκη.  Η άσκηση ικανής πολιτικής στην Ελλάδα, μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση. 

Πάλαι ποτέ ισχυρά σε ανθρώπινο δυναμικό, τα κόμματα αυτά «έχτισαν» πάνω στην ανάγκη των ανθρώπων να συμμορφώνονται με την πλειοψηφία, να ανήκουν, να μη παρεκκλίνουν από τη μάζα: η ανωνυμία είναι ασφαλής, το θάρρος της γνώμης, όχι.  Ας είναι καλά ο Σολομών Ας, Αμερικάνος ψυχολόγος, που έδειξε σε μια σειρά πειραμάτων το ’60, πώς λατρεύουμε τη συναίνεση.  Από όλα τα άγχη που μας κατακλύζουν, το χειρότερο είναι αυτό της κοινωνικής απομόνωσης για ιδεολογικούς λόγους.

Ή όπως το λέει κι ένας μπάρμπας μου στο χωριό: «ξέρω παιδάκι μου πως είναι λάθος, μα δεν μου πάει το χέρι να ψηφίσω κάποιον άλλο.  Με τι πρόσωπο θα βγω μετά στο καφενείο;»  Τύφλα να έχει ο Σολομών. 

Αρκετές φορές, οι ψηφοφόροι δεν γνωρίζουν τι πραγματικά ψηφίζουν ή δεν θέλουν να ξέρουν.  Μόνο να ανήκουν κάπου, σε ένα μεγάλο σόι που θα κατευνάσει το υπαρξιακό άγχος μέσα από μεγαλοστομίες και κούφιες υποσχέσεις.  Για όσο κρατάει μια εκλογική αναμέτρηση – μετά την απομάκρυνση από το ταμείο, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται.

Σε αυτή τη βάση, η πολιτική του εκφοβισμού έχει κάνει βαθιές ρίζες στη χώρα μας.  Σήμερα, οι πικροί καρποί της προπαγάνδας ενάντια στον «διαφορετικό, κακό άλλο» έχουν καταλάβει τα στασίδια της Βουλής: καλλιτέχνες της αγανάκτησης, νεοναζί, παλαιοναζί, κάτι ανεξέλεγκτες κυρίες και παιδάκια στην ηλικία της μεταεφηβείας που το παίζουν αριστεροί εκ του ασφαλούς.  Αλλά και ο κόσμος που τους ακολουθεί έχει προχωρήσει σε θράσος: διεκδικεί τα «κεκτημένα» του - λέξη που κανονικά θα έπρεπε να ντρέπονται μερικοί να ξεστομίζουν, καθώς η αξία επουδενί είναι αυταπόδεικτη, επιβεβαιώνεται δε από τη συνέπεια λόγου-έργων, κάθε μέρα που περνάει.  Κατά τα άλλα, η σχέση προσφοράς και ζήτησης ανάμεσα σε κόμματα και ψηφοφόρους αγγίζει την τελειότητα.  Η αγορά είναι τεράστια.

Δεν ξέρω αν η πλειοψηφία συντάσσεται ψυχή τε και σώματι με τα παραπάνω, αλλά ξέρω ότι φοβάται να τα καταψηφίσει.  Κι όχι μόνο αυτό, αλλά η πλειοψηφία ξορκίζει τη διαφορετική άποψη, εκείνη που υποστηρίζει ότι κάθε προσπάθεια ανασυγκρότησης οφείλει να μας εμπεριέχει και ότι χτίζουμε πάνω στην αποδόμηση της ανηθικότητας.

Έχετε ακούσει το δόγμα της «χαμένης ψήφου»;  Εκείνη την άποψη που κρατάει τα πρόβατα στο μαντρί και θριαμβεύει με το κόλπο του εκλογικού διλήμματος (μνημονιακός ή αντιμνημονιακός, ευρώ ή δραχμή, γραβάτα ή ζιβάγκο) ;  Ξεκινάει από τα παπαγαλάκια των επιτελείων, για να ξυπνήσει τους χειρότερους εφιάλτες του αποδυναμωμένου λαού, που επιλέγει το κακό από το χειρότερο (αν δεν ψηφίσει εντελώς από εκδικητικότητα).  Στην καλύτερη περίπτωση, η «χαμένη ψήφος» είναι αυτή που δεν έχει τη δυνατότητα να αλλάξει εξ ολοκλήρου το σύστημα και που δεν βοηθάει σε καμία εκλογή υποψηφίου (συνήθως επώνυμου).

Είναι όμως εκείνη η ψήφος που θα μπορούσε να σπάσει το φαύλο κύκλο της ανακύκλωσης κηφήνων της πολιτικής.  Που μπορεί να αποδυναμώσει τη φωνή των ΜΜΕ που τους υπηρετούν.  Να αναδείξει αυτόφωτες προσωπικότητες που ξυπνάνε μέσα σου το σεβασμό, όχι την αηδία.  Να εμπνεύσει τη συμμετοχικότητα στα κοινά.  Να αποτελέσει αφορμή για μικρές, αλλά μετρήσιμες αλλαγές σε επίπεδο κοινότητας.   Να αποδεσμεύσει τη δημιουργική σκέψη, να σιγάσει το μίσος.  Να συμβάλλει στην καλλιέργεια μιας διαφορετικής νοοτροπίας, βασισμένης στη συνεργασία και όχι σε πρακτικές αλληλοαποκλεισμού.

Να κρατήσει καθαρή τη συνείδησή σου.  Αυτό που το πας; 

Από όλες τις απώλειες που έχουμε βιώσει τα τελευταία χρόνια, η μεγαλύτερη είναι αυτής της ταυτότητας του πολίτη.  Παραχαϊδεμένοι στη νοοτροπία να τα περιμένουμε όλα από το κράτος, ξεχάσαμε να επενδύσουμε στον εαυτό μας. 

Ξεκινώντας από τη μονάδα και χτίζοντας μικρότερες δομές, από τη βάση μέχρι την κορυφή της πυραμίδας, οφείλουμε να διατηρήσουμε το ήθος αλλά κυρίως τη νηφαλιότητα ενός οραματιστή.  Από αυτή την άποψη, καμία ψήφος σε μικρότερη παράταξη δεν πάει χαμένη.  Μάλλον ισχύει το αντίθετο…