Όλοι οι ιδιωτικοί πόροι υπέρ δημόσιου χρέους

του Νίκου Ξυδάκη, Καθημερινή, 4/12/2013

Στις ερχόμενες αρκετές εβδομάδες, με πρώτο ορόσημο την 18η Δεκεμβρίου, κρίνεται το μέλλον της μικροϊδιοκτησίας στην Ελλάδα. Στις 18 Δεκεμβρίου εκπνέει η νομοθετική προστασία κατά πλειστηριασμών στα σπίτια των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων· η ελληνική κυβέρνηση και η Βουλή καλούνται να ανανεώσουν την προστασία ή να επιτρέψουν την απελευθέρωση των πλειστηριασμών. Η πίεση της τρόικας υπέρ της απελευθέρωσης είναι αφόρητη· ευλόγως: ζητεί να εφαρμοστεί το μεσοπρόθεσμο που έχει υπερψηφίσει η Βουλή. Η ελληνική πλευρά βρίσκεται, ακόμη μια φορά, απροετοίμαστη, τεχνοκρατικά και πολιτικά.

Εν τω μεταξύ, ένα στα τέσσερα στεγαστικά δάνεια δεν εξυπηρετείται, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν με κατασχέσεις κατοικιών περίπου 80-100 χιλιάδες νοικοκυριά· 80 χιλιάδες δανειολήπτες έχουν ήδη ζητήσει την προστασία του νόμου. Ας εντάξουμε στον συλλογισμό μας ένα στοιχείο, τη φούσκα: τα μισά από τα 350 χιλιάδες στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας χορηγήθηκαν την περίοδο της μεγάλης πιστωτικής επέκτασης και της ισχυρής Ελλάδας, την περίοδο 1995-2004, και το ένα τρίτο χορηγήθηκε την περίοδο 2005-2008.

Ταυτοχρόνως, η κυβέρνηση εντάσσει στον προϋπολογισμό του 2014 έσοδα περίπου 2 δισ. από τη νέα φορολόγηση ακινήτων. Ο συνδυασμός των δύο ενεργειών, της απελευθέρωσης πλειστηριασμών και της οριζόντιας, καθολικής υπερφορολόγησης ακινήτων, προκαλεί μια ασύλληπτης έντασης μόχλευση στην ελληνική κοινωνία. Μετά την εξουθένωση που έχουν επιφέρει η εξαετής ύφεση, η απομείωση του εισοδήματος έως και κατά το ήμισυ, και η ανεργία του 27%, οι Ελληνες απειλούνται με συρρίκνωση ή και απώλεια της ακίνητης περιουσίας τους.

Πρόκειται για ανθρωπολογικό σοκ, στο μέτρο που οι μεσογειακές κοινωνίες, και όχι μόνο η ελληνική, σε βάθος πολλών αιώνων είναι διαρθρωμένες υλικά και συνειδησιακά γύρω από τη μικροϊδιοκτησία, ως το πιο πρόσφορο μέσον αποταμίευσης, διασφάλισης προσόδου, αλλά και συγκρότησης μιας πολιτισμικής ταυτότητας. Η μικροϊδιοκτησία, μαζί με το ελεύθερο επάγγελμα, τη μικρομεσαία επιχείρηση, τις πολυσθενείς οικονομικές δραστηριότητες μικρής κλίμακας, τα οικογενειακά και τοπικά δίκτυα, την επένδυση στη γνώση και την κινητικότητα, διασφάλιζαν τη συνοχή, την αντοχή και τη λειτουργικότητα των μεσογειακών κοινωνιών σε ένα γεωπολιτικό και γεωοικονομικό περιβάλλον κατεξοχήν ρευστό και ευμετάβλητο.

Στην παρούσα φάση της παρατεταμένης κρίσης βιώνουμε όχι μόνο ύφεση και ανεργία, αλλά επίσης την κατεδάφιση όλων των παραδοσιακών δυνατοτήτων εργασίας, επιχειρηματικότητας και κατοχής περιουσίας. Αυτό συνιστά πρωτοφανή κοινωνικό μετασχηματισμό, επιβαλλόμενο εκ των άνω, βιαίως και σε εξαιρετικά βραχύ χρόνο, χωρίς μάλιστα να προσφέρονται άλλες εναλλακτικές οδοί, άλλοι τρόποι ανάκαμψης και ανάπτυξης· πρακτικά, δεν έχει υποβληθεί απολύτως κανένα πειστικό σχέδιο ανασυγκρότησης της χώρας, πλην διαφόρων αδέσποτων θραυσμάτων περί τουρισμού και ενέργειας, και διαφόρων ευχολογίων περί καινοτομίας.

Το μοναδικό ορατό και εφαρμοστέο σχέδιο είναι η μαζική και ταχύτατη ρευστοποίηση των μικρομεσαίων στρωμάτων, της μικροϊδιοκτησίας και της μικροεπιχειρηματικότητας· ουσιαστικά, η υπεξαίρεση όλων των ιδιωτικών πόρων τους για την εξυπηρέτηση του μη βιώσιμου και διαιωνιζόμενου δημόσιου χρέους.