29 March 2014

Όσα παίρνει... κι όσα φέρνει ο άνεμος

Respect!
της Ισμήνης
Άφησα να περάσουν λίγες ημέρες για να σχολιάσω τον διαγωνισμό  πρόκρισης  τραγουδιών της Ελλάδας που θα συμμετέχουν στην  Eurovision! Πολλή διαφήμιση, αλλά μάλλον πενιχρό το αποτέλεσμα.
Βέβαια, δεν είμαι ειδική  να σχολιάσω κατά πόσον τα τραγούδια θα αρέσουν ή δεν θα αρέσουν στο ευρύ ευρωπαϊκό κοινό!  Αλλά νομίζω ότι λίγο μετράει αυτό!  Ξέφτισε κι αυτός ο θεσμός που οι τραγουδιστές κάνανε καριέρα μέσω αυτών των διαγωνισμών.
Εγώ θα σταθώ  και θα σχολιάσω άλλα πράγματα,  πχ.  τις  ενδυματολογικές προτιμήσεις των τραγουδιστριών και των παρουσιαστριών!  Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί όλες πρέπει να  εμφανίζονται με ρούχα που παραπέμπουν σε νυχτικά και μάλιστα  σαν αυτά που φοράνε σε οίκους  πολυτελείας  περιμένοντας τον πελάτη!!!!
Φορέματα  κοντά  και ξέκωλα, εντάξει βρε παιδιά να τα βγάλουμε όλα στη φόρα, αλλά δεν σας είπε η γιαγιά σας  ότι όσα λιγότερα δείχνετε τόσο πιο ενδιαφέρον είναι, εκτός αν τα δείχνετε  για να εστιάζεται αλλού η προσοχή και όχι στη φωνή;
Για να μην αναφέρω και την τραγουδίστρια  που παρουσιάστηκε  φορώντας  φόρεμα 2 νούμερα μικρότερο και την μπάκα  φάτσα κάρτα!!!
Αμ εκείνα τα παπούτσια; Τόσο μα τόσο ψηλοτάκουνα που η τραγουδίστρια ακροβατούσε και περίμενα ότι από στιγμή σε στιγμή θα σωριαστεί κάτω. Έκανε δεν έκανε   μερικά βηματάκια σαν  σπαστικό!
Παρατήρησα και κάτι άλλο, τα 2 τραγούδια με τους ελληνικούς στοίχους, περιείχαν  το όνομα της Παναγίας μέσα, μάλλον  επικαλούνταν την ευλογία της για να νικήσουν!!!
Μετά από  2-3 ημέρες διάβασα κριτικές για την παρουσίαση της βραδιάς.
 Άλλη πλάκα και αυτή, γράφανε και σχολιάζανε όπως έλεγε το παιδικά τραγουδάκι, όταν θα πας κυρά μου στο παζάρι...
Κάποια   δημοσιογραφίσκος δε,  έκανε  ανάλυση και σύγκριση τις νυν τραγουδίστριες με τις τότε τραγουδίστριες που συμμετείχαν σε παλαιότερους διαγωνισμούς,  χαρακτηρίζοντάς τις  με την βαρύγδουπη λέξη  respect.
Τι λες  καλέ;  Σε ποιο κοινό  απευθύνεσαι  κυρά μου και χρησιμοποιείς ξένες  λέξεις;  Εγώ που έχω τελειώσει το 8τάξιο γυμνάσιο της άνω Αγουλινίτσας  τι  θες να καταλάβω; Ή να ρωτήσω, εσύ ξέρεις τι σημαίνει ή έτσι πετάς τη λέξη;
Που είσαι αθάνατε Γιαννόπουλε  να χαρακτηρίσεις την κάθε τσούγδω που πιάνει μολύβι και χαρτί και αυτοχαρακτηρίζεται δημοσιογράφος!


26 March 2014

Τα αδιέξοδα στην τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση

τοῦ ΛΟΥΚΑ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ, Κ.Σ.Μ./τεῦχος 170, Φεβρουάριος 2014
Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών στα ΕΠΑΛ / Επαγγελματικά Λύκεια και στις άλλες σχολές μέσης τεχνικής εκπαίδευσης, είναι παιδιά λαϊκών οικογενειών. Οι μαθητές αυτών των σχολών αντιμετωπίζουν και εφέτος σοβαρά εμπόδια για την σωστή ολοκλήρωση των σπουδών τους. Η επιλογή της κυβέρνησης να διακόψει την λειτουργία σε τομείς και ειδικότητες στα ΕΠΑΛ και στις διαφορές ΕΠΑΣ (Επαγγελματικές σχολές) έδωσε ένα νέο χτύπημα στο δικαίωμα των μαθητών να φοιτήσουν και να ολοκληρώσουν την επαγγελματική τους εκπαίδευση. Ο νόμος για το νέο Λύκειο προβλέπει πως κατά το σχολικό έτος 2013-14, οι μαθητές της Β΄ και Γ΄ τάξης των ημερήσιων ΕΠΑΛ Β΄ Γ΄ και Δ΄ τάξης των νυχτερινών ΕΠΑΛ και Β΄ τάξης των ΕΠΑΣ πως έχουν την ευχέρεια να συνεχίσουν ανεμπόδιστα την ολοκλήρωση των σπουδών τους, στον τομέα που είχαν επιλέξει από τον περασμένο Ιούνιο. Δηλαδή πριν την κατάργηση τομέων και ειδικοτήτων στην μέση τεχνική εκπαίδευση.
Η εικόνα που αντικρίζουν ακόμα σήμερα οι μαθητές των εν λόγω σχολείων είναι διαφορετική. Όπως συμπεραίνουμε από τις διαμαρτυρίες εκπαιδευτικών, μαθητών, γονέων αλλά και άλλων φορέων, υπάρχουν σχολεία οι μαθητές των οποίων έχουν παρακολουθήσει ελάχιστες ώρες διδασκαλίας στην ειδικότητα που επέλεξαν. Μαθήματα της ειδικότητας στα οποία θα κληθούν να εξετασθούν στο μέλλον για την απόκτηση του πτυχίου. Είναι ορατός όπως επισημαίνουν οι ειδικοί ο κίνδυνος για την απώλεια του διδακτικού έτους. Εξ’ άλλου πολλά Λύκεια και σχολές της Τεχνικής εκπαίδευσης, μοιράζονται τα προβλήματα και άλλων σχολείων, τα οποία ασφυκτιούν εξ αιτίας της ισχνής χρηματοδότησης με άδεια τα ταμεία των σχολικών επιτροπών, τις συμπτύξεις και καταργήσεις τμημάτων που γίνονται με γνώμονα την αύξηση του προβλεπόμενου αριθμού ανά τμήμα ή την μεταφορά μαθητών από σχολείο σε σχολείο. Η τελευταία περίπτωση αφορά μαθητές των ΕΠΑΛ, οι οποίοι αναγκάζονται να παρακολουθούν μαθήματα σε σχολές άλλων περιοχών μακριά από τον τόπο κατοικίας τους.
Την στιγμή που το Υπουργείο Παιδείας προέβη στην κατάργηση ειδικοτήτων, σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, οι μαθητές που παρακολουθούν τους τομείς και τις ειδικότητες πλησίαζαν τις 18.000. μεγάλη ζήτηση είχε ο τομέας, υγείας και προνοίας σε ΕΠΑΛ και σε ΕΠΑΣ, τον οποίο παρακολουθούσαν 10.000 παιδιά. Οι τομείς Αισθητικής, κομμωτικής και Γραφικών Τεχνών αφορούν επάνω από 4.000 μαθητές. Σύμφωνα με στοιχεία που έστειλαν στον ημερήσιο τύπο σύλλογοι καθηγητών που διδάσκουν στην τεχνική εκπαίδευση, τα ΕΠΑΛ μετρούν την απώλεια εκατοντάδων ωρών εκτός βέβαια από τα διάφορα προβλήματα ου αντιμετωπίζει το διδακτικό προσωπικό και οι μαθητές.
Συγκεκριμένα: Στα ΕΠΑΛ Νέας Ιωνίας Αττικής οι μαθητές ευρίσκονται από την αρχή του νέου έτους σε αναστάτωση, καθώς η κατάργηση διάφορων ειδικοτήτων στέρησε στο σχολείο 15 καθηγητές. Σύμφωνα με καταγγελίες των εκπαιδευτικών, η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει τους μαθητές δύο τμημάτων των καταργηθέντων ειδικοτήτων ιατρικών εργαστηρίων και βρεφοκόμων να μεταγραφούν σε ΕΠΑΛ του Χαλανδρίου.
Οι υπόλοιποι μαθητές των ΕΠΑΛ Ν.Ιωνίας αναγκάζονται να παρακολουθούν μαθήματα με ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς. Στο πνεύμα που έχει βάλει σε κίνηση το Υπουργείο για καταργήσεις ολιγομελών τμημάτων, οι μαθητές δύο τμημάτων οδεύουν για άλλα σχολεία και ήδη κάποιοι από τους μαθητές που αναγκάζονται να εργάζονται, σκέπτονται αν θα συνεχίσουν τις σπουδές τους, όταν θα πρέπει να μετακινηθούν σε άλλα σχολεία των Αθηνών.
Στο ΕΠΑΛ του Δήμου Συκεών Θεσσαλονίκης σύμφωνα με καταγγελίες του Δημάρχου δεν υπάρχει καθηγητής με διδασκαλία 12 ωρών σε ειδικότητα ιατρικών εργαστηρίων και καθηγητής Μηχανολογίας με διδασκαλία 8 ωρών.
Στα ΕΠΑΛ Ηρακλείου Κρήτης σύμφωνα με την τοπική ΕΛΜΕ μέχρι τα τέλη του Νοεμβρίου υπάρχουν πάνω από 20 κενά εκπαιδευτικών. Οι μαθητές της Γ΄ τάξης που θα διαγωνισθούν τον Ιούνιο στις Πανελλήνιες πραγματοποιούν 3 ημέρες την εβδομάδα μάθημα.
Οι 20 μαθητές στο ΕΠΑΛ Αριδαίας Πέλλης, που είναι γραμμένοι στο τμήμα Βρεφονηπιοκομίας δεν έχουν καθηγητές για τα μαθήματα που θα εξετασθούν στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Στο ΕΠΑΛ και στην ΕΠΑΣ Σάμου, στο εσπερινό ΕΠΑΛ και στο ημερήσιο ΕΠΑΛ Καρλοβασίου από την έναρξη του σχολικού έτους, οι περισσότεροι από τους 75 μαθητές σε εβδομαδιαία βάση δεν διδάσκονται πολλές ώρες σε μαθήματα ειδικότητας.
Οι μαθητές του τομέα Υγείας στο ΕΠΑΛ Αργοστολίου Κεφαλληνίας από τις 23 ώρες ειδικότητας διδάσκονται μόνον τις 8 ώρες. Οι 8 ώρες διδασκαλίας έχουν ανατεθεί σε ένα ωρομίσθιο καθηγητή.
Οι μαθητές των τμημάτων Υγείας και Πρόνοιας των ΕΠΑΛ του νομού Ηλείας, δύο μήνες μετά την έναρξη του σχολικού έτους δεν διδάχθηκαν μαθήματα ειδικότητας. Σύμφωνα με καταγγελίες των καθηγητών υπάρχουν σχολεία να λειτουργούν μέχρι τις 11 το πρωί και κάποια άλλα να λειτουργούν δύο ημέρες την εβδομάδα.
Στο 1ο ΕΠΑΛ Αχαρνών Αττικής τα κενά δεν εντοπίζονται μόνον στις ειδικότητες, δεν γίνονται μαθήματα εδώ και αρκετό καιρό σε ειδικότητα της Γεωπονίας.
Στο ΕΠΑΛ του δήμου Ταύρου της Αθήνας οι μαθητές διδάσκονται μόνον τα μαθήματα που θα εξετασθούν στις Πανελλαδικές εξετάσεις, ενώ υπάρχουν ελλείψεις 18-20 ωρών στις Παραϊατρικές ειδικότητες και 4-8 ωρών στις ειδικότητες εφαρμοσμένων τεχνών στη Γ΄ Λυκείου.
Τα περισσότερα Λύκεια και Σχολές του νομού Πειραιά είναι υποστελεχωμένα σε διδακτικό προσωπικό, σε ειδικότητες και εργαστήρια.
Σε γενικές γραμμές αυτή η εικόνα παρατηρείται σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Εκτός αυτού από τις 22 Ιουλίου 1992 καθηγητές των ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα καθώς υλοποιείται από την συγκυβέρνηση η πολιτική που στερεί σε πολλούς μισθωτούς το δικαίωμα για μόνιμη και σταθερή απασχόληση και αναπροσαρμόζει την τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση να συμβαδίζει με τις εφήμερες ανάγκες των επιχειρήσεων. Τα κενά των καθηγητών που ετέθησαν σε διαθεσιμότητα καλύπτουν σε μερικές περιπτώσεις ωρομίσθιοι συνάδελφοί τους και σε άλλες περιπτώσεις εκπαιδευτικοί που επέστρεψαν στις θέσεις τους έπειτα από δικαστικές αποφάσεις.
Η παραπάνω πολιτική παρακινεί τους μαθητές των επαγγελματικών λυκείων και σχολών σε διαμαρτυρίες και διάφορες κινητοποιήσεις. Με την έναρξη του σχολικού έτους προχώρησαν σε κινήσεις απαιτώντας να μην καταργηθεί καμία ειδικότητα να επαναλειτουργήσουν αυτές που έκλεισαν να επανέλθουν οι καθηγητές στα σχολεία για την επάνδρωση νευραλγικών θέσεων. Οι μαθητές ζητούν την κατάργηση του έτους μαθητείας ως δωρεάν εργασία για τους εργοδότες και να γίνεται πρακτική εξάσκηση ενταγμένη οργανικά στη μάθηση.
Ο Υφυπουργός Παιδείας Σ.Κεδίκογλου σε εισήγηση σε επιχειρηματικό συνέδριο με θέμα «Επενδύοντας στο ανθρώπινο δυναμικό – Δια βίου μάθηση και τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση» επανέλαβε τα λόγια του γνωστού Αμερικανού Α. Τόφλερ μελλοντολόγου, συγγραφέα του πολύκροτου βιβλίου «Το τρίτο κύμα»: «Οι αναλφάβητοι του 21ου αιώνα δεν θα είναι εκείνοι που δεν θα ξέρουν γραφή και ανάγνωση αλλά εκείνοι που δεν θα μπορούν να μάθουν να ξεμάθουν και να ξαναμάθουν». Οι παρεμβάσεις του Υπουργείου σε αυτό το συνέδριο κατέληγαν στην άποψη πως μέσα από τις αναδιαρθρώσεις η επαγγελματική εκπαίδευση θα κάνει την κατάρτιση πιο μαζική για να παράγει ευέλικτο και παραγωγικό εργατικό δυναμικό. Το οποίο σύμφωνα με την πολιτική ου ακολουθείται είναι αναγκαίο να «ξεμάθει» κάποιος για να την αντικαταστήσει με την επόμενη απαιτούμενη από την αγορά δεξιότητα. Να προσαρμόζεται η εκπαίδευση σε εφήμερες δεξιότητες, οι οποίες δεν αποτελούν ολοκληρωμένη, επαγγελματική εκπαίδευση. Οι οποίες επιλέγονται ευκαιριακά, με τον επιχειρηματικό κόσμο να αποκτά θεσμικό ρόλο στο καθορισμό τους. Με λίγα λόγια να μετατρέπεται το σχολείο και οι μαθητές του ως όχημα για τα κέρδη του κεφαλαίου.
Σε αυτό τον άξονα κινείται σήμερα η υπόθεση «Τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση».
Οι δεξιότητες στις οποίες είναι ολοκληρωτικά προσανατολισμένη η τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση δεν είναι παρά εξαρτήματα γνώσης, τα οποία απαξιώνονται με γοργό ρυθμό, απαξιώνοντας έπειτα και τους αποφοίτους της εκπαίδευσης, παιδιά των λαϊκών οικογενειών. Στα οποία, όπως φωτογραφίζεται στο νόμο για το νέο Λύκειο, καλλιεργείται η αντίληψη ότι «Δεν παίρνουν τα γράμματα» και για αυτά ετοιμάζεται μια κατάρτιση φτηνή, υποβαθμισμένη, δεμένη με τις επιχειρήσεις.
Αυτή η λογική δεν προκαλεί έκπληξη για την κατάργηση ειδικοτήτων, τμημάτων, ή άλλες ελλείψεις και η υποβάθμιση στην τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση, εξηγούνται με τον ρόλο που έχει προορίσει προς αυτή, σήμερα το σύστημα, σαν μοχλό παραγωγής απασχολήσιμων εργατοτεχνιτών με μειωμένα κοινωνικά δικαιώματα. Το ελιτίστικο Γενικό Λύκειο, η προσδοκία για άμεση εύρεση εργασίας οδηγεί μεγάλο αριθμό παιδιών των λαϊκών στρωμάτων στην επαγγελματική κατάρτιση που σήμερα υπάρχει στις σχολές της μέσης τεχνικής εκπαίδευσης στα ΕΠΑΛ στις ΕΠΑΣ, στις ΣΕΚ και στα ΙΕΚ. Σχολές που δεν παρέχουν ούτε πλήρη μόρφωση ούτε σωστή επαγγελματική εκπαίδευση. Σωστή διέξοδος και ώθηση στο δικαίωμα των παιδιών, ασχέτως από το οικογενειακό εισόδημα, για να μορφώνονται σωστά, για να έχουν μια σφαιρική αντίληψη της ζωής, είναι το ενιαίο 12χρονο δημόσιο και δωρεάν σχολείο που θα μορφώνει ισότιμα, με πλήρης αναβαθμισμένες υπηρεσίες και περιεχόμενο, μέχρι τα 18 χρόνια. Η απαραίτητη επαγγελματική εκπαίδευση να έρχεται σε μια ώριμη ηλικία μετά την αποφοίτηση από το 12χρονο σχολείο, σε δημόσιες δωρεάν επαγγελματικές σχολές, ακολουθώντας έναν εκπαιδευτικό κύκλο, ο οποίος εκτός από την επαγγελματική ειδίκευση να παρέχει και πραγματικά εφόδια για την ζωή. Οι αγώνες των μαθητών και των γονέων τους εκτός από την βελτίωση των σπουδών στην τεχνική εκπαίδευση, είναι απαραίτητο να επικεντρώνονται στην διεκδίκηση μιας παιδείας με άξονα το 12χρονο σχολείο, ένα σχολείο χωρίς αποκλεισμούς και κοινωνικές διακρίσεις.


25 March 2014

Η εκτός πανηγυρικών ιστορία

του Παντελή Μπουκάλα, Καθημερινή, 25/3/2014

Ούτε να έρθει η ιστορία μας όσο πιο κοντά γίνεται στη μαρτυρημένη αλήθεια της βοήθησαν ποτέ οι πανηγυρικοί ούτε το φρόνημα ενισχύουν. Ανέξοδα λόγια που υπηρετούν την αυτογνωσία μας όσο και οι πολυέξοδες μηχανοκίνητες στρατιωτικές παρελάσεις, που υποτίθεται ότι προσφέρουν έρεισμα στην εθνική μας περηφάνια, και γι’ αυτό επανήλθαν. Αλίμονο όμως αν η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησή μας έχουν ανάγκη για να υπάρξουν τέτοιου είδους τελετουργικά, τα οποία, άλλωστε, εφαρμόστηκαν μεταπολεμικά όχι τόσο για να ενώσουν το έθνος και τον λαό, όσο για να τονίσουν τη διχοτόμησή του σε νικητές και ηττημένους, «πατριώτες» και «προδότες». 


Πυκνός και στις μέρες μας ο περί πατρίδας και πατριωτισμού λόγος. Πυκνός και διχαστικός, όχι ενοποιητικός. Οι ρόλοι του πατριώτη από τη μια, του ενδοτικού ή και προδοτικού από την άλλη, μοιράζονται κατά το γούστο του εκάστοτε ομιλητή. Αυθαίρετα. Αυτοδικαιωτικά. Θαρρείς και μόνον ένας τρόπος διατίθεται για ν’ αγαπήσει κανείς τον τόπο του και να προσπαθήσει να τον υπηρετήσει. Θαρρείς και υπάρχει κάποιο μονοπώλιο πατριωτισμού, που επιτρέπει σε όσους το έχουν να κηρύσσουν ύποπτους ή απόβλητους όσους πιστεύουν, λ.χ., ότι η πραγματική ιστορία είναι εκείνη που δεν αναδεικνύεται ποτέ από φλύαρους και γλυκερούς πανηγυρικούς και άκεφα εθιμοτυπικά διαγγέλματα. 

Ας θεωρήσουμε σίγουρο ότι σήμερα, ημέρα επετείου, θα ακουστεί και θα γραφτεί πάμπολλες φορές ο λόγος του Μακρυγιάννη για το «εμείς». Και λοιπόν; Πόσοι θα πειστούν να ασπαστούν το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, όταν όλα γύρω εκπέμπουν εντελώς διαφορετικά μηνύματα, ατομισμού σημαντικά; Ο,τι συλλογικό φτιάξαμε κουτσά στραβά στη μεταπολίτευση, βάλλεται και διαβάλλεται, τσακίζεται, καταρρέει. Η ίδια η κοινωνία θα είχε διαλυθεί σε μισούμενες μονάδες, αν δεν είχαν αναπτυχθεί αυθόρμητα ανά την Ελλάδα πολλές εστίες ανώνυμης αλληλεγγύης. 

Το μονοπώλιο της φιλοπατρίας -κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα- το διεκδικεί επιθετικότατα η ακροδεξιά, ως κήρυκας του σφοδρότερου απομονωτιστικού αντιευρωπαϊσμού και ενός σωβινισμού που εκβάλλει αναπόφευκτα στον ρατσισμό. Η ελληνική ακροδεξιά δεν είναι μία. Ενα τμήμα της συγκυβέρνησε λίγα χρόνια πριν, «για εθνικούς λόγους». Ενα άλλο γεύεται και σήμερα ένα κομμάτι της εξουσίας, στο πρόσωπο πολιτικών που πιστεύουν ότι με μια κομματική μεταπήδηση εξαγνίστηκαν για τη θητεία τους στη μισαλλοδοξία, την ξενοφοβία και τον αντισημιτισμό. Το τρίτο τμήμα της ακροδεξιάς, το ισχυρότερο, σκληρότερο και στρατιωτικά συγκροτημένο, έχει μοιραστεί σε όσα στελέχη του έχουν ήδη προφυλακιστεί και σε όσα βρίσκονται ακόμα έξω, αλλά ακούνε όλο και πιο κοντά τους το λάλημα του κορυδαλλού. 

Αυτή ακριβώς η εκδοχή της ακροδεξιάς, η ασύστολα φιλοναζιστική, επιχείρησε τα τελευταία χρόνια να μονοπωλήσει τον πατριωτισμό, φτάνοντας (αφού της το επέτρεψαν) να λειτουργεί σαν αυτοκέφαλη δομή παράλληλη προς το κράτος. Θα βγουν σίγουρα και σήμερα οι λεβέντες της να φωνάξουν «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους», παριστάνοντας αναιδώς τους νέους Κολοκοτρώνηδες. Κάπηλοι ήταν πάντα. Και κάλπηδες θα μείνουν.

22 March 2014

Συμμορία υπαλλήλων εκβίαζε υποψήφιους επενδυτές

Capital21 Μαρτίου 2014

Μια μικρή ομάδα υπαλλήλων του Υπουργείου Ανάπτυξης είχε στήσει "παραμάγαζο" στο υπουργείο, εκβιάζοντας υποψηφίους επενδυτές που αιτούντο χρηματοδοτήσεων, μέσω ενός πλέγματος παράτυπων διαδικασιών. 

Υπενθυμίζεται ότι τον Μάρτιο του 2012 τέσσερις υπάλληλοι της συγκεκριμένης Διεύθυνσης είχαν συλληφθεί επ΄ αυτοφώρω να χρηματίζονται από υποψήφιους επενδυτές προκειμένου να προωθήσουν μία κοινοτική επιδότηση που εκκρεμούσε από το 2009. Παρότι οι πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου είχαν κατά καιρούς λάβει αυστηρά μέτρα, απομακρύνοντας προσωπικό από τη συγκεκριμένη υπηρεσία, η πάταξη του κυκλώματος αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση.


Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας "Έθνος", το πόρισμα που δημοσιοποιεί είναι απόρροια εκείνων των συλλήψεων, με αφορμή τις οποίες, ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής είχε διατάξει έρευνα. Ακολούθησε έλεγχος από πέντε επιθεωρητές, οι οποίοι εξέτασαν τις διαδικασίες με τις οποίες δίνονταν επιχορηγήσεις ύψους 500.000 έως και 30 εκατ. ευρώ την επταετία 2005 - 2012.

Η έρευνα αποκάλυψε ένα περιβάλλον ασυδοσίας στο οποίο υποψήφιοι επενδυτές καταντούσαν έρμαια των προθέσεων των συγκεκριμένων υπαλλήλων, αναγκαζόμενοι να υποκύπτουν ακόμα και στον χρηματισμό προκειμένου να λαμβάνουν τις επιχορηγήσεις που δικαιούνταν.

Σύμφωνα με το πόρισμα, το κύκλωμα της διαφθοράς είχε τα εξής τέσσερα χαρακτηριστικά:

1. Συστηματική καταστρατήγηση των προθεσμιών έγκρισης που προέβλεπε ο νόμος. Αντί για τέσσερις μήνες που θα έπρεπε να μεσολαβήσουν από την κατάθεση της αίτησης μέχρι και την απόφαση υπαγωγής στο επενδυτικό πρόγραμμα, στις περισσότερες περιπτώσεις οι αποφάσεις λαμβάνονταν ακόμα και ύστερα από 2,5 χρόνια. Από το σύνολο 3.478 προγραμμάτων μόνο το 22% ολοκληρωνόταν το πρώτο εξάμηνο και το υπόλοιπο 88% ολοκλήρωνε τη διαδικασία από 6 έως και 54 μήνες. Οπως καταγράφουν οι επιθεωρητές, η απόκλιση στους χρόνους είχε γίνει μόνιμη κατάσταση και δεν αποδίδεται σε φόρτο εργασίας, ενώ γίνονταν δεκτές αιτήσεις χωρίς να έχουν όλα τα δικαιολογητικά.

2. Μη τήρηση της σειράς προτεραιότητας των αιτήσεων που οδηγούνταν στις γνωμοδοτικές επιτροπές για τη λήψη της επιχορήγησης, γεγονός που καταδεικνύει επιλεκτική προώθηση ποιων προτάσεων θα εγκρίνονταν και ποιων όχι.

3. Το 50% των υπό εξέταση επενδυτικών προγραμμάτων είχε αναλάβει -και μάλιστα υπό τη διπλή ιδιότητα ελεγκτή και αξιολογητή- ένας κλειστός πυρήνας 30-40 υπαλλήλων, τη στιγμή που στη συγκεκριμένη Διεύθυνση του ΥΠΑΝ απασχολούνταν 322 υπάλληλοι. Η μεγάλη πλειονότητα των αξιολογητών ήλεγχε από ένα έως και 50 προγράμματα, ενώ οι «εκλεκτοί» είχαν αναλάβει πάνω από 100 προγράμματα ο καθένας.

4. Οι έλεγχοι των ιδίων κεφαλαίων των επενδυτών, όπως και της νομιμότητας των εγγυητικών επιστολών, ήταν σχεδόν ανύπαρκτοι, ενώ μετά την έγκριση των προγραμμάτων οι έλεγχοι υλοποίησης των δράσεων περιορίζονταν ακόμα και σε επιχειρήσεις όπου η χρηματόδοτησή τους συνδεόταν άμεσα με τη δημιουργία και τη διατήρηση θέσεων εργασίας.

Ερευνώνται 62 υπάλληλοι

Βάσει του Έθνους, συνολικά 62 υπάλληλοι της υπηρεσίας έχουν τεθεί κάτω από το μικροσκόπιο των αρχών και ελέγχονται οι δηλώσεις της περιουσιακής τους κατάστασης. Από τον έλεγχο έχει προκύψει ότι 9 υπάλληλοι της συγκεκριμένης διεύθυνσης δεν έχουν υποβάλει δηλώσεις πόθεν έσχες ενώ για δύο υπαλλήλους έχει διαπιστωθεί ότι οι δηλώσεις τους είναι ανακριβείς με βάση τα στοιχεία που προέκυψαν από τον οικονομικό έλεγχο.

Παράλληλα το ΣΔΟΕ πραγματοποιεί ελέγχους πόθεν έσχες για 14 πρώην υπαλλήλους της υπηρεσίας που έχουν συνταξιοδοτηθεί και είχαν σημαντική εμπλοκή στην αξιολόγηση και στον έλεγχο των επενδυτικών προγραμμάτων προερχόμενοι από διάφορους τομείς, όπως για παράδειγμα τη ΜΟΔ.

Σύμφωνα με επιμέρους πορίσματα των σωμάτων ελέγχου έχουν καταγραφεί μία περίπτωση πλαστής εγγυητικής επιστολής από εταιρεία η οποία έγινε αποδεκτή προκειμένου να χορηγηθεί προκαταβολή, παράνομη καταβολή ποσού επιχορήγησης 724.828 ευρώ σε εταιρεία, ενώ έχει εντοπιστεί υπάλληλος της υπηρεσίας που είχε συνεργαστεί ως εξωτερικός συνεργάτης περισσοτέρων από 50 ΔΕΥΑ, «πουλώντας» τις γνώσεις του επί των προγραμμάτων αφού ήταν προϊστάμενος στην Ειδική Υπηρεσία του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του υπουργείου.

Παρά το γεγονός ότι η έρευνα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, στο πόρισμα των ελεγκτών αφήνονται υπόνοιες ότι η υπηρεσία δεν ενδιαφέρθηκε να ενισχύσει το νομικό τμήμα της διεύθυνσης το οποίο αποτελούνταν από έναν υπάλληλο με επιστημονικό υπόβαθρο όχι αυστηρά νομικό όπως αναφέρεται, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις στην αντιμετώπιση νομικών θεμάτων.

15 March 2014

Κρίση και σχόλια μελών της ΕΛΕΤΟ για ελληνικούς όρους


ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ: Απαντήσεις το αργότερο ως τις 31-03-2014.

Στο πλαίσιο ορολογικής συνεργασίας της ΕΛΕΤΟ με την Ελληνική Γεωλογική Εταιρεία (ΕΓΕ), υποβάλλονται στην διαδικασία της Κρίσης Μελών, για σχολιασμό και/ή ψήφιση, γεωτεχνικοί όροι που απασχολούν τα μέλη της ΕΓΕ. Σύνδεσμος ΕΛΕΤΟ–ΕΓΕ για την συνεργασία αυτή είναι το μέλος και των δύο Νίκος Καρράς.

Μερίμνη του συνδέσμου, διεξάγεται μια πρώτη φάση συγκέντρωσης προτάσεων επί συγκεκριμένων όρων από τα μέλη της ΕΓΕ. Στη συνέχεια, επίσης μερίμνη του συνδέσμου, οι προτάσεις αυτές αποστέλλονται στα μέλη της ΕΓΕ σε μια δεύτερη φάση για να ενημερωθούν όλοι για τις απόψεις όλων και να ανασκοπήσουν τις απόψεις τους.

Το υλικό που προκύπτει από την δεύτερη φάση διαβιβάζεται στην ΕΛΕΤΟ. Bάσει του υλικού αυτού το ΓΕΣΥ (σε συμφωνία και με τον σύνδεσμο) υποβάλλει Σχέδιο με τους υποψήφιους όρους και σχετικό σχολιασμό στη διαδικασία της Κρίσης Μελών της ΕΛΕΤΟ.

Στον πίνακα που ακολουθεί δίνεται ένας όρος που έχει υποβληθεί στις παραπάνω διαδικασίες. Στην τρίτη στήλη του πίνακα δίνεται η πρόταση του προτιμώμενου όρου. Καλούνται τα μέλη της ΕΛΕΤΟ καταρχάς, να συμπληρώσουν την τέταρτη στήλη είτε με τον ίδιο όρο είτε με άλλον προτεινόμενο όρο και το πολύ έναν συνώνυμο όρο Στην περίπτωση διαφορετικού προτεινόμενου όρου πρέπει οπωσδήποτε να αναγραφεί, στη στήλη αυτή, και η απαραίτητη τεκμηρίωση.
  
Αγγλικός όρος
Ορισμός –
Προτιμώμενος ελληνικός ισοδύναμος όρος
Πρόταση του μέλους:
(προτιμώμενος όρος, συνώνυμο)

rhegolith
Αμερ.: regolith

regolith
regolith, a region of loose unconsolidated rock and dust that sits atop a layer of bedrock. On Earth, regolith also includes soil, which is a biologically active medium and a key component in plantgrowth. Regolith serves as a source of other geologic resources, such as aluminum, iron, clays,diamonds, and rare earth elements. It also appears on the surfaces of the Moon, other planets, andasteroids; however, the material found on other celestial bodies explored so far does not containsoil. The word is the Greek term for “blanket rock.”

Σχόλια από τα μέλη της ΕΓΕ
O όρος rhegolith (προφορά «ριγκολιθ) συνδυάζει τις ελληνικές λέξεις  (ῥῆγος) και lithos (λίθος). Η λέξη “ῥῆγος” σημαίνει «κάλυμμα = blanket».
Στα ελληνικά προτείνεται να μεταφερθεί ως «ρηγόλιθος» για να εκφράσει τον εδαφικό μανδύα δηλαδή τον φλοιό αποσάθρωσης πετρωμάτων. Oι Αμερικανοί γράφουν την λέξη ως “regolith”.

Εισήχθη ως γεωλογικός όρος από τον George P. Merrill to 1897 στο βιβλίο: [Merrill, G. P. (1897) Rocks, rock-weathering and soils. New York: MacMillan Company, 411p] με την ακόλουθη επεξήγηση:

Regolith: In places this covering is made up of material originating through rock-weathering or plant growth in situ. In other instances it is of fragmental and more or less decomposed matter drifted by wind, water or ice from other sources. This entire mantle of unconsolidated material, whatever its nature or origin, it is proposed to call the regolith.

Θα ήταν επιστημονικά αντιδεοντολογικό να μην χρησιμοποιηθεί ο όρος ρηγόλιθος.

ρηγόλιθος



Μετά την λήξη της Κρίσης Μελών της ΕΛΕΤΟ, το ΓΕΣΥ – σε συνεδρίασή του στην οποία θα συμμετέχει και ο σύνδεσμος – θα εξετάσει όλες τις προτάσεις και θα οριστικοποιήσει την πρότασή του, η οποία – μερίμνη του συνδέσμου – θα επικυρωθεί και από την ΕΓΕ.

Καλούνται όσα μέλη της ΕΛΕΤΟ επιθυμούν, να απαντήσουν, ηλεκτρονικά (valeonti@otenet.gr) ή τηλεφωνικά (τηλ. 6974321009), μέσα στην παραπάνω προθεσμία.

08 March 2014

Όσα παίρνει ... κι όσα φέρνει ο άνεμος

Απορίες
της Ισμήνης
Βρε παιδιά συγχωρέστε την  άγνοιά μου, ή όπως αλλιώς θέλετε να το πείτε. Αλλά έχω μερικές απορίες! Δηλαδή, κάποια πράγματα που δεν μπορώ να τα καταλάβω ή σε τελευταία ανάλυση δεν μπορεί να τα χωρέσει το μυαλό μου. Τώρα  αν αυτό το μυαλό που διαθέτω είναι μικρό ή μεγάλο, αυτό είναι μια άλλη ιστορία και βέβαια δεν είναι της παρούσης να το αναλύσουμε!
Πάντως όπως και να είναι καλό είναι και το βασικότερο δουλεύει ακόμα! 
Λοιπόν έχουμε και λέμε,
Απορία 1η: πόση ψυχολογία μπορεί να αντέξει το μυαλό του μέσου Έλληνα; Λίγο πολύ όλα τα κανάλια το έχουνε ρίξει σε εξειδικευμένα θέματα και οι  κυρίες με το εξτένσιον μαλλί κάνουνε τις παντογνώστριες. Αναλύουν και  ξαναναλύουν με περισπούδαστο ύφος κάποια θέματα, λες και είναι ο Φρόϊντ ή ο Άντλερ!!!!
Απορία 2η: πόση μαγειρική και ζαχαροπλαστική μπορεί να αντέξει το στομάχι και η τσέπη  του μνημονιακού Νεοέλληνα; Από το πρωί μέχρι το βράδυ όλοι και όλες  βάλθηκαν  να μαγειρεύουν  και να ξαναμαγειρεύουν. Στα βουνά, στα λαγκάδια, στις ακρογιαλιές, στα καΐκια, στους δρόμους και στα στενά, στήνουν κατσαρόλες και τεντζερέδια  με ύφος και τσαχπινιά!

Απορία 3η: καλά  είναι δυνατόν με τόσα μαγειρέματα, έστω  μια φορά  να μην έχει βγει ένα φαγάκι ή ένα γλυκάκι αηδία;  Να δοκιμάσει κάποιος και να πει «φτου... χάλια   είναι»! Κι εγώ είμαι καλή μαγείρισσα, αλλά αμαρτία μου το λέω  και το παραδέχομαι, έχω κάνει φαγητά... μπλιαχ! Εκείνοι δα ούτε ένα;
Απορία 4η: γιατί  όταν μια καλή σειρά  στην τηλεόραση, πιθανόν να μην έχει την προσδοκούμενη ακροαματικότητα, ενώ την ξεκινάνε σε νορμάλ ώρες, σιγά–σιγά την μεταθέτουν τις μεταμεσονύκτιες ώρες και μετά τις ώρες ζόμπι και στο τέλος την εξοστρακίζουν εντελώς; Βρε παιδιά, δεν είναι δυνατόν να θέλουνε να βλέπουνε όλοι  σήριαλ αμφιβόλου ποιότητος και  της γείτονας χώρας!
Απορία 5η: γιατί στα ελληνικά σήριαλ οι διάλογοι ακούγονται λες και οι ομιλούντες έχουν βότσαλα στο στόμα τους, σαν τον ρήτορα Δημοσθένη; Γιατί δεν έχουν ελληνικούς υπότιτλους που τελικά χρειάζονται όχι μόνο για τους βαρήκοους, αλλά και για τους ευήκοους!
Απορία 6η: γιατί τα φαρμακεία πουλάνε παπούτσια λειτουργώντας ανταγωνιστικά  με τα μαγαζιά υποδημάτων  και  από την άλλη  μεριά δεν δέχονται, τα φαρμακεία, να πουλάνε   συσκευάσματα μη φαρμακευτικά  τα σούπερ μάρκετ;
Απορία 7η: λες να το αναλογισθούνε τα παπουτσάδικα και να ξεσηκωθούν;
Απορία 8η :  γιατί  τα σούπερ μάρκετ  πουλάνε λογοτεχνικά βιβλία  μαζί με τις μπριζόλες, τη φέτα, τα μανταρινοπορτόκαλα  και τα χαρτιά υγείας; Με την ίδια λογική τα βιβλιοπωλεία  να πουλάνε αυγά, γάλατα και γιαούρτια!
Όλα αυτά είναι απορίας άξιον!
Σας  ζάλισα;  Καλημέρα σας!!!!



07 March 2014

Ιδανικός ομιλητής τής γλώσσας

του Γιώργου Μπαμπινιώτη, ΒΗΜΑ, 1/3/2014


Στον πρόλογο τού νέου λεξικού μου «για τις δυσκολίες και τα λάθη στη χρήση τής Ελληνικής» γράφω ότι δεν υπάρχει στη γλώσσα - σε κάθε γλώσσα - «ιδανικός ομιλητής». Θα διατυπώσω εδώ μερικές σκέψεις για το θέμα αυτό, τις οποίες θέτω στην κρίση των αναγνωστών.

Κατ' αρχάς, τι θα σήμαινε και ποιος θα χαρακτηριζόταν «ιδανικός ομιλητής»; Θα ήταν, νομίζω, αυτονόητα αυτός που κατέχει πλήρως τη μητρική του γλώσσα σε όλα τα επίπεδα και που την χρησιμοποιεί άψογα στον προφορικό και τον γραπτό του λόγο. Τι σημαίνει όμως αυτό στην πράξη; Ότι γνωρίζει άριστα όλο τον λεξιλογικό θησαυρό μιας γλώσσας, όλο τον γραμματικό μηχανισμό  και όλες τις δυνατές συντακτικές λειτουργίες τής γλώσσας. Ακόμη, ότι γνωρίζει την ιστορική γραφή (ορθογραφία) όλων των λέξεων και τύπων και - το κυριότερο - ότι γνωρίζει όλο το φάσμα εφαρμογής των χρήσεων λέξεων, τύπων και συντακτικών δομών στα διάφορα επίπεδα τής  πραγματικής επικοινωνίας. Αν, λοιπόν, σκεφθούμε τον όγκο, τις διαστάσεις και την πολυπλοκότητα αυτής τής γνώσης, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί είναι ανέφικτο  να υπάρξει «ιδανικός ομιλητής», δηλ. ένα ιδανικό πρότυπο γνώσης και χρήσης μιας συγκεκριμένης γλώσσας.   

Για παράδειγμα, ποιος θα μπορούσε να ισχυρισθεί προκειμένου για την ελληνική γλώσσα πως γνωρίζει τις 100.000 λέξεις της ή τις 300.000 περίπου σημασίες της; Κι αν λ.χ. γνωρίζει τους 284 τύπους όλων των ομαλών πλήρων ρημάτων, μπορεί να ανακαλέσει όλους τους ρηματικούς τύπους που αποκλίνουν (κατάσχω, ανάγω - αναγάγω, πληροί,  ανατάμω/κατατμήσω, παριστώ/παριστάνω/παρασταίνω, αποσβένω, συνιστώ/συστήνω,  αόριστος των μάχομαι, κατάγομαι, ρέπω, αγωνιώ); Και θα γνωρίζει ή θα θυμάται ότι συντακτικές εκφορές όπως π.χ. αποποιούμαι των ευθυνών, διαφεύγει τής προσοχής μου, επιδέχεται βελτίωσης συντάσσονται με αιτιατική και όχι με γενική: αποποιούμαι τις ευθύνες, διαφεύγει την προσοχή μου, επιδέχεται βελτίωση; Και θα γνωρίζει ή θα θυμάται να γράφει ελλιπής (όχι ελλειπής), εταιρεία (όχι εταιρία), ετερόκλιτος (όχι ετερόκλητος), διατηρήστε (όχι διατηρείστε), πρωτοπορία (όχι πρωτοπορεία), προεδρία (όχι προεδρεία), συγκεκριμένος (όχι συγκεκριμμένος), εξερράγη (όχι εξερράγει), καβγάς (όχι καυγάς), πιλοτή (όχι πυλωτή), μονοιάζω (όχι μονιάζω); Θα αξιοποιεί τις σημασιολογικές διαφορές σε λέξεις όπως π.χ. παλαίμαχος, απόμαχος - πραγματεύομαι, διαπραγματεύομαι - ακριτομυθία, ακριτοέπεια - εκμεταλλεύομαι, αξιοποιώ - περισσός, περίσσιος, περιττός; Και τις σημασιολογικές αποχρώσεις σε λέξεις όπως έκτακτα, εκτάκτως, απλά, απλώς - σαν, ως - πρώην, τέως - πολιτιστικός, πολιτισμικός - τραπεζικός, τραπεζιτικός - ανάγκη, αναγκαιότητα - κρατικός, δημόσιος;   

Κι αν αυτά όλα τα μπορούσε, θα έπρεπε επίσης να είναι εις θέσιν να κάνει κάθε φορά τις «ιδανικές επιλογές» από το πλήθος των επιλογών (λεξιλογικών, σημασιολογικών, γραμματικών, συντακτικών, υφολογικών) που προσφέρει η γλώσσα. Θα έπρεπε ακόμη να μπορεί να συντάσσει γλωσσικώς «ιδανικά κείμενα», κείμενα λειτουργικά για τον σκοπό που έχουν συνταχθεί, κείμενα απόλυτης αποδοχής στην πρόσληψή τους, κείμενα με υψηλή δηλωτικότητα, λιτότητα, σαφήνεια, ευστοχία. Είναι, νομίζω, φανερό ότι τέτοιες ιδιότητες δεν μπορούμε να βρούμε συγκεντρωμένες στον λόγο ενός ομιλητή. Επομένως ο «ιδανικός ομιλητής» είναι ένα υποθετικό πρότυπο, προϊόν εξιδανίκευσης και υπεργενικευτικής αφαίρεσης έξω από τον χώρο τής γλωσσικής πραγματικότητας.

Αυτό που υπάρχει είναι ο «προσεκτικός ομιλητής», δηλ. ο ευαίσθητος χρήστης, που πασχίζει ακατάπαυστα να αρθρώνει ποιοτικό λόγο. Είναι αυτός που καλλιεργεί και εμπλουτίζει συνεχώς τη γνώση του στη γλώσσα με διαβάσματα και ακούσματα, με συνεχή άσκηση στην παραγωγή και πρόσληψη κειμένων (προφορικών και γραπτών), με εντατική προσπάθεια για κατάλληλες επιλογές σε όλα τα επίπεδα, με ανεπτυγμένο γλωσσικό αίσθημα και διά βίου μαθητεία στη γλώσσα. Είναι αυτός που, υπερβαίνοντας την απλή εργαλειακή αντίληψη τής γλώσσας, πιστεύει στη γλώσσα του ως αξία, δηλ. ως πνευματικό μέγεθος, ως φυσικό συμπλήρωμα τής σκέψης του, ως πολιτιστική κληρονομιά του και, τελικά, ως ταυτότητα. Είναι ο ομιλητής που  έχει συναίσθηση ότι στην αναμέτρησή του με τη γλώσσα είναι εκ των προτέρων «ηττημένος», επιμένει όμως να αγωνίζεται για  μια «αξιοπρεπή ήττα»,  στην οποία ο λόγος του δεν θα έχει - κατά το δυνατόν - προδώσει τη σκέψη του, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που του παρέχει η γλώσσα του. Χρειάζεται ταπεινοσύνη και αίσθηση ορίων για να «νογάει» ο ομιλητής, να έχει επίγνωση των πεπερασμένων δυνάμεών του σε σχέση με τον κολοσσό κάθε φυσικής γλώσσας, ιδίως μιας πολιτιστικά καλλιεργημένης γλώσσας που συμβαίνει να είναι η Ελληνική.

Ωστόσο, αυτή η αδυναμία είναι συγχρόνως και μια διανοητική πρόκληση για κάθε ομιλητή να κατακτήσει τη γλώσσα του σε τέτοια έκταση και  τόσο βάθος ώστε να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή ποιότητα στον λόγο του. Ο πολύς Wittgenstein δεν μας έχει διδάξει μόνο ότι τα όρια τού κόσμου μας είναι τα όρια τής γλώσσας μας, αλλά μας έχει εμψυχώσει ότι μπορούμε να εκφράσουμε καθαρά με τη γλώσσα μας ό,τι συλλαμβάνουμε καθαρά με τον νου μας. Η καθαρότητα τής σκέψης μας δηλ. εξασφαλίζει και την ποιότητα τού λόγου μας. Αλλη πρόκληση αυτή, άλλος παράλληλος αγώνας. Αυτός όμως ο διπλός αγώνας δικαιώνει την ύπαρξή μας και, στην πράξη, χαράσσει τα όρια τής ελευθερίας μας που είναι συνυφασμένα με τη σκέψη και τη γλώσσα μας. Αυτός ο αγώνας και αυτή η αγωνία εκφράζονται με αφοπλιστική απλότητα και ευθυβολία στα λόγια τού μεγάλου στοχαστή-ποιητή, τού Διονυσίου Σολωμού, «μήγαρις πως έχω άλλο τι στον νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα».  

05 March 2014

Η Άλγεβρα των αρχαίων Ελλήνων

του Άκη Γαλδαδά, ΒΗΜΑ, 1/3/2014

Αντίθετα με ό,τι πιστεύαμε ως σήμερα, η Άλγεβρα δεν είναι επινόηση των Αράβων. Νέα μελέτη αποδεικνύει ότι παλαιότερα οι αρχαίοι Έλληνες είχαν εφεύρει «αλγεβρικούς» τρόπους επίλυσης πρακτικών προβλημάτων

Αν θέλεις να έχεις επιτυχία στο ψάξιμο των παλαιών χειρογράφων, καλό είναι να αποκτήσεις μερικά από τα προσόντα που διέθεταν οι παλιές κεντήστρες. Μάτι εξασκημένο στις λεπτομέρειες, παρατηρητικότητα, αυτοσυγκέντρωση, πειθαρχία, υπομονή, γνώσεις για την κάθε βελονιά και αντίστοιχα για το κάθε σημαδάκι που θα συναντήσεις, αξίζει να δίνεις σημασία ακόμη και στα περιθώρια, να έχεις μια αίσθηση για το έργο ολοκληρωμένο, επίσης να διαθέτεις πείρα, λίγη τύχη ίσως, και μαζί με όλα τα προηγούμενα άπειρο χρόνο.

Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που τους ενδιαφέρει να περνούν, όχι ημέρες και εβδομάδες μόνο, αλλά χρόνια ολόκληρα, κάνοντας αυτό χωρίς καν αμοιβή και καθηγητές Πανεπιστημίου που πέρα από την καθοδήγηση να μπορούν να εκτιμήσουν ένα εύρημα.



«Βρήκα κάτι που νομίζω ότι θα σας ενδιαφέρει. Στα σχόλια του Θέωνα, στο βιβλίο 13 της "Σύνταξης", υπάρχει σε αρκετά σημεία η παραπομπή "ζήτει το εξής εν τοις σχολίοις"...». Ετσι άρχιζε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που η μαθηματικός, υποψήφια διδάκτωρ κυρία Ιωάννα Σκούρα έστελνε στον καθηγητή της κ. Γιάννη Χριστιανίδη, αναπληρωτή καθηγητή στην Ιστορία των Μαθηματικών στο τμήμα το ειδικό για τη Θεωρία της Επιστήμης (ΜΙΘΕ). Ο καθηγητής με τη σειρά του, όντας ένας από τους πιο αφοσιωμένους μελετητές του Διόφαντου, κατάλαβε από την αρχή ότι αυτό το κάτι θα ενδιέφερε πολύ περισσότερους από τους λίγους ειδικούς μελετητές του Πτολεμαίου, του Διόφαντου, των σχολίων του Θέωνος και της ύστερης ελληνικής αρχαιότητας. Οτι θα έδινε μια καινούργια διάσταση στην άποψη τη σχετική με την ευχέρεια της χρήσης από τους έλληνες μαθηματικούς «αλγεβρικών» μεθόδων επίλυσης προβλημάτων. Αιώνες προτού οι Αραβες μάς παρουσιάσουν τη δική τους, αναμφισβήτητα χρήσιμη, συστηματοποίηση των αλγεβρικών μεθόδων, μετά τον 9ο αιώνα μ.Χ.

Το άλμα στις εξισώσεις

Οπως εξηγεί ο κ. Χριστιανίδης, υπάρχει μια γενικότερη διελκυστίνδα σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο σχετικά με τη συνεισφορά των Αράβων ως προς αυτό που ονομάζουμε «Αλγεβρα». Τα εισαγωγικά εδώ μπαίνουν για να τονιστεί πως δεν πρόκειται για την ολοκληρωμένη μορφή του οικοδομήματος που σήμερα γνωρίζουμε, ως ξεχωριστό κλάδο των Μαθηματικών με αρνητικούς και θετικούς αριθμούς, με μεταβλητές και παραμέτρους, με θεωρήματα για ομάδες, δακτυλίους και σώματα. Αυτό που πήρε τότε το όνομα Αλγεβρα ήταν στον πυρήνα του η έκφραση με εξισώσεις ενός γενικού τρόπου να λύνεις προβλήματα. Με δυο λόγια, είχαν από την εποχή του Διόφαντου τουλάχιστον και δεν ξέρουμε ακόμη πόσο πιο πριν, οι έλληνες μαθηματικοί βρει τον τρόπο προβλήματα που λύνονταν συνήθως μια περίπλοκη σειρά αλγοριθμικών βημάτων, με πρακτική αριθμητική όπως λέγαμε στο δημοτικό σχολείο, να τα λύνουν μεταφράζοντας το πρόβλημα σε εξίσωση με τη χρησιμοποίηση κάτι αντίστοιχου με τον δικό μας σημερινό άγνωστο Χ. Δηλαδή να καταστρώνουν και εκείνοι μια εξίσωση και να φθάνουν πολύ πιο εύκολα στο αποτέλεσμα.

Η σημασία της ανακάλυψης που έγινε στην έδρα της Ιστορίας των Μαθηματικών από τους Χριστιανίδη και Σκούρα έγκειται στο ότι βρέθηκε και αποδείχθηκε πως ο μαθηματικός Θέων χρησιμοποίησε και σε άλλα πεδία την «αλγεβρική» μέθοδο του Διόφαντου, που ήταν μάλλον σε κοινή χρήση από τους τότε ανθρώπους, για τη λύση πρακτικών αριθμητικών προβλημάτων. Προχώρησε δηλαδή στη λύση ενός καθαρά γεωμετρικού μετρητικού προβλήματος, με προέλευση από την αστρονομία, αφού σχετιζόταν με την τροχιά του πλανήτη Αρη, μετατρέποντάς το σε εξίσωση. Ηταν η πρώτη φορά, με τη βοήθεια του χειρογράφου και των σχολίων των χαραγμένων επάνω σε αυτό, που επιβεβαιώθηκε κάτι τέτοιο και έχει σαν σημαντική συνέπεια να θεωρούμε ότι κάπου αλλού μάλλον βρίσκονται οι ρίζες αυτής της πρωτόφτιαχτης, προ-νεωτεριστικής (pre-modern) Αλγεβρας από ό,τι για χρόνια πιστευόταν.

Μια σχολή μελετητών επιμένει ότι όλα τα ξεκίνησαν οι Αραβες και ότι πριν δεν υπήρχε τίποτε σχετικό με τη μαθηματική σκέψη με αλγεβρικούς όρους. Απέναντι σε αυτή την άποψη αντιπαρατέθηκε μια άλλη επίσης απολυταρχική σχολή. «Οι Αραβες δεν έκαναν τίποτε παραπάνω από το να μεταφράσουν και να διασώσουν κείμενα και δεν προσέθεσαν μια γραμμή στο σώμα των ήδη γνωστών μαθηματικών θεωριών». Τώρα, μετά και την αποδοχή του ευρήματος των δύο ελλήνων μαθηματικών και τη δημοσίευση, έπειτα από κρίση, σε ένα από τα αυστηρότερα περιοδικά του χώρου, στο ιαπωνικό SCIAMVS (14, 2013 41-57), μπορούμε να λέμε ότι πλέον μάλλον θα ανιχνευθούν προς διαφορετική κατεύθυνση οι βασικές ρίζες της Αλγεβρας. Ο Διόφαντος και ο Θέων δείχνουν την κατεύθυνση αυτή.

Ψηλαφώντας τα χειρόγραφα

Ένας ερευνητής, και μάλιστα Έλληνας, μπορεί, αντί να βασιστεί στις εκδόσεις των έργων των αρχαίων Ελλήνων μαθηματικών από άλλους, και μάλιστα ξένους, να καθίσει να τα διαβάσει προσεκτικά ο ίδιος. Δεν είναι απλό, αλλά συχνά ανταμείβεται για την υπομονή του και την επένδυση σε χρόνο, αφού πρέπει πρώτα να περάσεις και από μια εκπαίδευση στην ανάγνωση παλαιογράφων. Στην περίπτωση λοιπόν των σχολίων του Θέωνος, χρησιμοποιήθηκε ένα αντίγραφο σε ηλεκτρονική μορφή από τον λεγόμενο κώδικα Vaticanus Graecus 198. Εκεί υπάρχει και το δέκατο τρίτο βιβλίο των σχολίων του Θέωνα αλλά δεν προσφέρεται για απλή και απρόσκοπτη ανάγνωση. Ίσως και γι' αυτό να πέρασε σχετικά ανεκμετάλλευτο ως σήμερα. Υπάρχει το λεγόμενο τρέχον κείμενο, αλλά συχνά εδώ διακόπτεται η ροή με την υπόδειξη προς τον αναγνώστη «ζήτει το εξής εν τοις σχολίοις» ή «ζήτει το εξής εν τοις σχολίοις μέχρι τέλους».

Με αυτή την κάπως γριφώδη για τον αμύητο προτροπή ο Θέων, διακόπτοντας τη ροή του κειμένου του, στέλνει τον αναγνώστη στο κείμενο του Πτολεμαίου, που βρίσκεται και αυτό γραμμένο σε άλλο σημείο του πακέτου όλων αυτών των φύλλων που συγκροτούν τον κώδικα μαζί με τα αντίστοιχα σχόλια μεταφερμένα με επιμέλεια στο περιθώριο από τον άγνωστο αντιγραφέα. «Αναζήτησε τη συνέχεια στα σχόλια» ή «αναζήτησε τη συνέχεια και διάβασε εκεί το τέλος του (συγκεκριμένου) θέματος», διότι ο συγγραφέας εννοούσε πως στο ρέον κυρίως κείμενό του θα καταπιαστεί με κάτι καινούργιο. Και όταν έχεις την υπομονή να φθάσεις ως εκεί ακολουθώντας τα υπομνηστικά σημάδια, πρέπει στη συνέχεια να αναγνωρίσεις από τα ίχνη που έχει αφήσει στο περιθώριο ο (αντι)γραφέας για ποιο από όλα τα εκεί χαοτικά τοποθετημένα σχόλια πρόκειται.

Η γλώσσα των Μαθηματικών τότε

Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Θέων σε ένα αστρονομικό πρόβλημα του Πτολεμαίου, όπου υπάρχει και ένα συνοδευτικό γεωμετρικό σχήμα, εκτός από τη γεωμετρική απόδειξη που κάθεται και (ξανα)κάνει, συνεχίζει και μεταφράζει τα δεδομένα και τα ζητούμενα μεγέθη στη γλώσσα που είχε εισαγάγει ο Διόφαντος, με τρόπο που να σχηματιστεί μια εξίσωση. Αλλά και αυτό είναι απλό να το παρουσιάζεις περιγραφικά αλλά όχι το ίδιο εύκολο να το αναγνωρίσεις αν δεν κατέχεις τη μαθηματική γλώσσα της εποχής εκείνης. Μην ψάχνεις να βρεις κανέναν άγνωστο Χ ή τη στερεότυπη δράση που ξέρει και ο κάθε μαθητής σήμερα: χωρίζω γνωστούς από αγνώστους, αλλάζω τα πρόσημα (δεν γινόταν λόγος τότε για αρνητικούς αριθμούς). Με δυο λόγια, δεν χρησιμοποιούσαν τον δικό μας συμβολισμό. Πρέπει λοιπόν κάποιος να κατέχει καλά τον Διόφαντο για να βγάλει νόημα και να εκτιμήσει την ανακάλυψη. Αφού λοιπόν στην εργασία τους οι δύο ερευνητές αναλύσουν όλη την επίλυση του Θέωνος, ασχολούνται ιδιαίτερα με μια φράση αποφασιστικής σημασίας: «διά της των Διοφαντείων αριθμών αγωγής».

Σύμφωνα με τον κ. Χριστιανίδη, τη λέξη αριθμός οι αλγεβριστές εκείνη την εποχή τη χρησιμοποιούσαν με δύο έννοιες: απλά για να δηλώσουν το σύμβολο που αντιπροσώπευε την αντίστοιχη αριθμητική αξία, δηλαδή ο αριθμός ε (το 5 της εποχής εκείνης), αλλά υπήρχε και μια δεύτερη έννοια πιο τεχνική, π.χ. με το όνομα «1 Αριθμός» εννοούσαν αυτό που εμείς σήμερα λέμε «άγνωστος Χ».  Επίσης ήταν γνωστοί και άλλοι τέτοιοι αλγεβρικοί αριθμοί, όπως «δύναμις», «κύβος», «δυναμοδύναμις»... Ολοι αυτοί οι αριθμοί συγκροτούν μια γλώσσα, την τεχνική γλώσσα της άλγεβρας της εποχής εκείνης, στην οποία μετέφραζαν το κάθε πρόβλημα. Προϊόν αυτής της μετάφρασης ήταν η εξίσωση. Ετσι μια έκφραση όπως «2 αριθμοί και 3 μονάδες είναι ίσα με 10 μονάδες» είναι μια εξίσωση, σαν τη δική μας 2Χ + 3 = 10. Αυτούς τους αριθμούς χαρακτηρίζει ο Θέων «Διοφαντείους αριθμούς». Στην ουσία ήταν τα αλγεβρικά εργαλεία της εποχής.

Επίσης αξιοπρόσεκτη είναι και η χρήση της λέξης «αγωγή». Εδώ φαίνεται ότι επρόκειτο για μια γνωστή και χρησιμοποιούμενη και από άλλους μέθοδο, κάτι ανάλογο με το δικό μας σημερινό «χρησιμοποίησα τη Μέθοδο των τριών για να το βρω». Αρα βγάζουμε και το συμπέρασμα ότι στη διάρκεια των χρόνων που μεσολάβησαν από τον Διόφαντο ως τον Θέωνα αυτές οι αλγεβρικές μέθοδοι όχι μόνο απαθανατίστηκαν και δεν χάθηκαν, αλλά ήταν πλέον ένα μαθηματικό εργαλείο σε χρήση. Και με τη διάχυσή τους αυτή για αρκετούς αιώνες κίνησαν αργότερα την προσοχή των Αράβων μαθηματικών όπως ο Αλ Χουραΐζμι, οι οποίοι αναμφισβήτητα πήγαν και αυτοί τη γνώση λίγο παρακάτω.

Η ερευνητική ομάδα από το ΜΙΘΕ, προφανώς σε αναγνώριση της σημασίας της εργασίας αυτής, έχει προσκληθεί και θα παρουσιάσει την Τετάρτη 5 Μαρτίου τα σχετικά σε συνάντηση στο Παρίσι, τον Μάιο αυτό θα επαναληφθεί στο Λονδίνο, μετά στο Ισραήλ και μάλλον θα υπάρξουν και άλλοι που θα ήθελαν να μάθουν για το πώς ο Διόφαντος μέσα από τα σχόλια του περιθωρίου και την παρατηρητικότητα κάποιων ξαναμπαίνει στην κεντρική σκηνή.