και της ανακύκλωσης των υλικών τους
Με αφορμή την αμέσως προηγούμενη ανάρτηση για τα σκουπίδια στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία, δημοσιεύουμε ένα κείμενο το φίλου περιβαλλοντολόγου Δρ. Θόδωρου Κουσουρή:
Το πρόβλημα των σκουπιδιών είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα ρύπανσης του περιβάλλοντος στην Ελλάδα. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στη γειτονιά του, στις παραλίες, σε απομονωμένα πάρκα και αλσύλλια, στα περιθώρια των αγροτικών δρόμων, σε εγκαταλειμμένες περιοχές, σε ρέματα και χείμαρρους. Τα σκουπίδια είναι συνήθως στέρεα υλικά και αντικείμενα που παράγουμε κατά την καθημερινή μας ζωή, ενώ αποτελούν ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών, εφόσον η απόρριψή τους γίνεται ανεξέλεγκτα και οπουδήποτε.
Στις ανεπτυγμένες χώρες το κάθε άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής του, δημιουργεί σκουπίδια που είναι περίπου 600 φορές περισσότερα από ότι το βάρος του σώματός του. Στην Ελλάδα παράγουμε περίπου 3 εκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών κάθε χρόνο (720 γραμμάρια κάθε μέρα ανά κάτοικο), από τα οποία τα μισά αντιπροσωπεύουν υπολείμματα τροφών, αρκετά μεγάλο ποσοστό ανήκει στο χαρτί (22%) και σε διάφορα υλικά (13%) όπως ξύλα, χώματα, υφάσματα, τα πλαστικά αντιπροσωπεύουν περίπου το 11%, τα μέταλλα 5% και το γυαλί 4% περίπου.
Η διαχείριση των σκουπιδιών είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο για την προστασία του περιβάλλοντος. Μέχρι σήμερα η ευκολότερη και πλέον ανέξοδη απόθεση των σκουπιδιών γινόταν σε χωματερές και σε κάθε ανοικτό σκουπιδότοπο. Οι μορφές όμως αυτής της απόθεσης των σκουπιδιών είναι εξαιρετικά επικίνδυνες για την υγεία, τη ρύπανση, την αισθητική και όχι μόνο υποβάθμιση του τοπίου, τη ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων νερών, για πυρκαγιές και εκρήξεις, για παραγωγή τοξικών και δηλητηριωδών αερίων, και γενικά απειλή για την κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη κάθε περιοχής.
Στις κοινωνίες εκείνες που το περιβάλλον και η προστασία του είναι ζητήματα προτεραιότητας, τότε για τα σκουπίδια προωθούνται διαχειριστικές πρακτικές, όπως είναι η ανάκτηση υλικών (ανακύκλωση, παραγωγή λιπάσματος), η υγειονομική ταφή, η καύση ή συνδυασμός των πιο πάνω μεθόδων. Κάθε λύση έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ωστόσο, η υγειονομική ταφή των σκουπιδιών με την οποία διασφαλίζεται τα μέγιστα και η προστασία του περιβάλλοντος και η υγεία του ανθρώπου, θεωρείται σήμερα ως μια μέθοδος διάθεσης και διαχείρισης των σκουπιδιών περισσότερο περιβαλλοντικά αποδεκτή.
Εξάλλου, αξιοποίηση των σκουπιδιών σημαίνει επαναχρησιμοποίηση ορισμένων συστατικών τους, δηλαδή παράγουμε ανακυκλούμενα υλικά. Είναι με άλλα λόγια η ανακύκλωση, η εναλλακτική λύση στο σύνδρομο παραγωγή-κατανάλωση-απόρριψη, η οποία κυριαρχεί στη χρήση των υλικών της σημερινής καταναλωτικής κοινωνίας.
Καθώς τριγύρω μας τα περιβαλλοντικά προβλήματα διαρκώς διογκώνονται και μεταξύ των άλλων τα σκουπίδια υποσκάπτουν το μέλλον μας, οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες οφείλουν να απαιτήσουν καλύτερη ποιότητα ζωής, λιγότερα σκουπίδια και δημιουργία Χώρων Υγειονομικής Ταφής των σκουπιδιών. Εξάλλου, οφείλουμε να ενημερώσουμε σωστά τους αυριανούς πολίτες, τα παιδιά για την προβληματική των σκουπιδιών, ώστε με κατάλληλο εφόδιο τη γνώση, να ανατρέψουμε ή τουλάχιστον να σταματήσουμε τον περιβαλλοντικό μας σκουπιδότοπο, ουσιαστικά και μεταφορικά. Παιδιά του σήμερα, με περιβαλλοντική αγωγή και ευαισθησία θα αποτελέσουν την καλύτερη εγγύηση για τις κοινωνίες του αύριο, όταν θα συμμετέχουν ως ενεργοί πολίτες στις κοινωνικές δομές και στην τοπική διαμόρφωση των πολιτικών για το περιβάλλον.
Είδη σκουπιδιών που βρίσκουμε σ’ ένα σκουπιδοτενεκέ στις διάφορες χώρες (ποσοστιαία σύσταση σκουπιδιών)
Υλικό | ΕΛΛΑΔΑ | ΓΑΛΛΙΑ | ΑΓΓΛΙΑ | ΗΠΑ | ΙΝΔΙΑ |
| Χαρτί | 22 | 30 | 33 | 35 | 7 |
| Υπολ.Τροφών | 45 | 25 | 20 | 30 | 70 |
| Γυαλί | 4 | 12 | 10 | 12 | <1 |
| Μέταλλο | 5 | 6 | 8 | 10 | 1 |
| Πλαστικό | 11 | 10 | 7 | 8 | <1 |
| Αλλα | 13 | 17 | 22 | 5 | 21 |
Πηγή: Α. Σκορδίλης, 2008
Η Σύνθεση (%) των σκουπιδιών σε διάφορες περιοχές στην Ελλάδα
Υλικό | ΕΛΛΑΔΑ | Αθήνα | Θεσσαλονίκη | Ρόδος | Χανιά |
| Χαρτί | 22 | 20 | 18 | 15 | 19 |
| Υπολ.Τροφών | 45 | 56 | 52 | 41 | 55 |
| Γυαλί | 4 | 3 | 4 | 16 | 4 |
| Μέταλλο | 5 | 3 | 5 | 10 | 4 |
| Πλαστικό | 11 | 7 | 7 | 12 | 8 |
| Αλλα | 13 | 11 | 14 | 6 | 10 |
Πηγή: Α. Σκορδίλης, 2008
Χρονικό διάστημα καταστροφής των σκουπιδιών μέσα στο έδαφος
| Υλικό | Χρονικό διάστημα |
| Εισιτήριο λεωφορείου | 2-4 βδομάδες |
| Βαμβακερό ύφασμα | 1-5 μήνες |
| Σχοινί βαμβακερό | 3-14 μήνες |
| Μάλλινο ύφασμα | 1 έτος |
| Βαμμένο ξύλο | 13 έτη |
| Κονσέρβα τενεκές | 50-100 χρόνια |
| Αλουμινένιο κουτί | 100-200 χρόνια |
| Πλαστικό μπουκάλι | Περίπου 450 έτη |
| Πλαστικές σακούλες | 10-20 χρόνια |
| Φλούδες πορτοκαλιού | 1 εβδομάδα |
Σκέψου Θετικά και Δράσε Πρακτικά
| ► προτιμώ και αγοράζω προϊόντα με λιγότερα υλικά συσκευασίας, γιατί δημιουργούν και λιγότερα σκουπίδια. |
| ► προτιμώ προϊόντα με υλικά συσκευασίας που είναι περισσότερο ‘’φιλικά’’ προς το περιβάλλον, γιατί έτσι συμβάλλω στην προστασία του περιβάλλοντος. |
| ► αποφεύγω τις πλαστικές συσκευασίες και προτιμώ συσκευασίες που ανακυκλώνονται. |
| ► να προτιμάς εναλλακτικές λύσεις, όταν έχεις να επιλέξεις πλαστικά με χάρτινα. |
| ► όσα σκουπίδια είναι ανακυκλώσιμα τα διαχωρίζω και τα ρίχνω στους κατάλληλους κάδους σκουπιδιών για ανακύκλωση (χαρτί, χαρτόνια, μπουκάλια, πλαστικά, κονσέρβες, κουτιά αλουμινίου). |
| ► ο σκουπιδοφάγος δεν είναι λύση, γιατί επιβαρύνει κατά πολύ την λειτουργία των εργοστασίων επεξεργασίας λυμάτων. |
| ► ελαττώνω τα υπολείμματα των τροφών, γιατί επιβαρύνουν κατά πολύ τον όγκο των σκουπιδιών και είναι εστίες μικροβίων και ρύπανσης. |
| ► Οι κάθε είδους χρησιμοποιημένες μπαταρίες συλλέγονται στα καταστήματα που τις πουλούν. Η απόρριψή τους στα οικιακά σκουπίδια δημιουργεί χρόνια περιβαλλοντικά προβλήματα τοξικότητας στο περιβάλλον. |
| ► Ποτέ δεν ρίχνουμε τα τηγανόλαδα στο νεροχύτη. Τα συλλέγουμε σε μπουκάλια και τα πηγαίνουμε στo super-Market που τα συλλέγει. Μπορούμε να τα κάνουμε και σαπούνι, εύκολα και σχεδόν ανέξοδα. |
Για να βελτιωθεί η κατάσταση οφείλουμε, όλοι μας, να περιορίσουμε τα σκουπίδια που παράγουμε, να προσέχουμε που τα ρίχνουμε, να προωθήσουμε την αξιοποίησή τους μέσω της ανακύκλωσης και της ανάκτησης υλικών, αλλά και να διαθέτουμε χώρους ασφαλούς διάθεσης των σκουπιδιών με υγειονομική ταφή ή άλλες προσφορότερες και ακίνδυνες περιβαλλοντικά μεθόδους.
