Λατινογράφηση της ελληνικής

Αισθητική αλλοίωση και αδιαφάνεια 

του Κώστα Βαλεοντή, Φυσικού, Προέδρου της ΕΛΕΤΟ

«…Οι λέξεις – από μόνες τους – δεν σημαίνουν τίποτα!

Οι λέξεις είναι:

–   είτε ομάδες διαδοχικών ήχων (φθόγγων) που παράγονται από τον λάρυγγα, διαμορφώνονται από την φωνητική συσκευή και εκπέμπονται από το στόμα (και τη μύτη) του ανθρώπου, αλλά και συλλαμβάνονται από το αυτί και αποθηκεύονται στον εγκέφαλο ως ακουστικές εικόνες μαζί με τον τρόπο παραγωγής τους από τα μέρη του σώματος που συμμετέχουν στην δημιουργία τους (κιναισθητικές εικόνες)

–   είτε οι ζωγραφιές αυτών των φθόγγων πάνω σε κάποιο υλικό μέσο (π.χ. πάνω σε μια πέτρα, στο μάρμαρο μιας κολόνας, στον πάπυρο ή στην περγαμηνή ενός αρχαίου βιβλίου, στο χαρτί, στην οθόνη ενός υπολογιστή ή ενός κινητού), που συλλαμβάνονται από το μάτι και αποθηκεύονται στον εγκέφαλο ως οπτικές εικόνες

–   είτε οι «άυλες» μορφές (που αν εξεταστούν αυστηρά δεν είναι «άυλες») με τις οποίες παριστάνονται αυτοί οι ήχοι ή αυτές οι ζωγραφιές μέσα στα ηλεκτρικά ρεύματα των καλωδίων ή στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία των οπτικοακουστικών μέσων πριν φτάσουν στα αυτιά μας ή στα μάτια μας.

Και στις τρεις περιπτώσεις, όμως, τις λέξεις μόνο ο ανθρώπινος νους τις (έχει) κάνει να σημαίνουν αυτό που σημαίνουν.

Είναι αλήθεια ότι «νους ορά και νους ακούει» (*) και ότι χωρίς την νοητική επεξεργασία θα ήταν άχρηστες οι πληροφορίες που συλλαμβάνουν τα αισθητήρια όργανα. Από τον νό-ο (νου) παράγεται το νο-έω (νοώ), που πρωταρχικά σήμαινε «βλέπω» και αργότερα «αντιλαμβάνομαι με τον νου». Και όταν ο άνθρωπος εν-νοεί τότε «φέρνει ή έχει μέσα στην σκέψη του / στον νου του / στο μυαλό του» τα ερεθίσματα που προέρχονται από τις ιδιότητες των αντικειμένων, των οντοτήτων του εξωτερικού κόσμου – του κόσμου «έξω από τον νου του» – και σχηματίζει τις έν-νοιές τους. Κάθε μία από αυτές τις έννοιες – τις «αντανακλάσεις», δηλαδή, των αντικειμένων στον νου του – τις έχει αντιστοιχίσει ή τις αντιστοιχίζει με μία ή περισσότερες λέξεις. Και κάθε τέτοια λέξη ή ομάδα λέξεων (φράση) που είναι αντιστοιχισμένη με μία έννοια είναι ένας όρος, είτε πρόκειται για έννοια της γενικής γλώσσας είτε για έννοια κάποιας από τις ειδικές γλώσσες που υπάγονται στην γενική γλώσσα. Ποιος καθορίζει όμως αυτήν την αντιστοιχία; Η απάντηση είναι: ο νους του ανθρώπου. Κάθε όρος βασίζεται σε μία ή περισσότερες συμφωνίες ή συμβάσεις· συμφωνίες μεταξύ των λίγων ή πολλών ατόμων που χρησιμοποίησαν ή χρησιμοποιούν τον όρο.

» Μπορούμε να πούμε ότι οι λέξεις είναι «συμφωνημένα» σύμβολα· γεννιούνται στον νου του ανθρώπου για να αποδώσουν έννοιες· κωδικεύονται και εξωτερικεύονται με την ομιλία και εμφανίζουν επομένως ακουστική αισθητική (ακουστικές εικόνες)· κωδικεύονται και εξωτερικεύονται με τη γραφή και εμφανίζουν, επομένως, οπτική αισθητική (οπτικές εικόνες)· κωδικεύονται και εξωτερικεύονται και με άλλα συστήματα και εμφανίζουν επομένως και άλλου είδους αισθητική· ταυτόχρονα, όμως, όλα αυτά τα εξωτερικά σύμβολα, όλες αυτές οι εικόνες, εσωτερικεύονται με αποτέλεσμα στον νου του ανθρώπου να συνδέονται μεταξύ τους αδιαχώριστα: νοήματα, ακούσματα κι οράματα...

Σαν σκέφτεσαι μια λέξη, ταυτόχρονα την «ακούς» και την «βλέπεις». Και "νοιώθεις" πίσω της την έννοια ή τη σειρά από έννοιες που αυτή αντιπροσωπεύει. Αν η λέξη είναι ειδικός όρος η έννοια – κατά κανόνα – είναι μία, αν είναι λέξη της γενικής γλώσσας τότε οι έννοιες μπορεί να είναι πολλές και ο νους μπορεί να «πηδάει» από την μία στην άλλη και από ένα συγκείμενο ή θεματικό πεδίο σε άλλο, εφόσον έχει γνώση των εννοιών αυτών και των αντίστοιχων θεματικών πεδίων, εφόσον, δηλαδή, είναι γνώστης των αντίστοιχων συμφωνιών. Μόνο οι λειτουργικές λέξεις δεν έχουν «πίσω» τους έννοιες, εκτός από αυτήν της λειτουργίας τους…»

Τα παραπάνω είναι δύο αποσπάσματα από την ανακοίνωση:  «Γιατί κλοτσάτε τους όρους;» στο 9ο Συνέδριο «Ελληνική Γλώσσα και Ορολογία», Αθήνα, 7–9 Νοεμ. 2013. (**)

Ας έρθουμε τώρα στη σημερινή μορφή της ελληνικής γλώσσας, με την μη φωνητική γραφή της, με το ελληνικό αλφάβητο και με την ιστορική ορθογραφία της. Η τελευταία, αναδεικνύοντας όλα τα εννοιολογικώς διαφοροποιητικά μορφολογικά χαρακτηριστικά (ρίζες, προθήματα, επιθήματα, καταλήξεις, ειδικά συνθετικά) της ελληνικής, συμβάλλει τα μέγιστα στην υπαγωγή των λέξεων στις οικογένειες στις οποίες αυτές ανήκουν προσδίδοντας έτσι διαφάνεια στις λέξεις και στους όρους, δηλαδή εναργέστερη γραφική παράσταση των εννοιών από αυτούς.

Όταν πρωτοδιαβάζεις έναν νεοελληνικό σύμπλοκο όρο (το 80% περίπου των όρων είναι σύμπλοκοι), που – εξ ορισμού – είναι είτε μια ελληνική σύνθετη λέξη είτε μια ελληνική φράση αποτελούμενη από δύο ή περισσότερες λέξεις), δεν τον αντιλαμβάνεσαι – τις περισσότερες φορές – ως ένα αυθαίρετα συμφωνημένο σύμβολο της έννοιας που αυτός αντιπροσωπεύει, αλλά προσπαθείς να διακρίνεις πίσω από αυτόν την έννοια αυτή. Για τον σκοπό αυτόν επιστρατεύεις όλους τους γλωσσικούς κανόνες της ελληνικής (κανόνες φωνολογικής, γραμματικής και ορολογικής ανάλυσης και κανόνες σύνθεσης, παραγωγής και σύνταξης, τους οποίους κατέχεις ως γνώστης της ελληνικής). Και μπορεί να μην καταλάβεις (μόνο από τον όρο) τη νέα έννοια, διακρίνεις όμως κάποια ουσιώδη χαρακτηριστικά της. Ώστε, μόλις σου κάνουν γνωστή την έννοια (με μια περιγραφή ή έναν ορισμό), αναγνωρίζοντας τα χαρακτηριστικά αυτά, «δένεις» αμέσως, στο νου σου, την ακουστική και τη γραπτή μορφή του όρου με την έννοια.

Είναι δεδομένο ότι μια ομιλούμενη γλώσσα μπορεί να καταγραφεί με διάφορα συστήματα γραφής· επομένως, σε κάθε ένα από αυτά, μια λέξη ή ένας όρος, χωρίς να αλλάζει φωνητική μορφή (και ακουστική αισθητική), θα έχει διαφορετική γραπτή μορφή· και επομένως διαφορετική οπτική αισθητική. Η αλφαβητική γραφή της ελληνικής χρονολογείται από τον 8^ο αιώνα .π.Χ. έχει δηλαδή ζωή 28 αιώνων. Στη διάρκεια αυτών των αιώνων πέρασε από την αρχικά μεγαλογράμματη γραφή στην μικρογράμματη γραφή – με τους τόνους και τα πνεύματα – και, τελευταία, στο μονοτονικό σύστημα.

Με μια μικρή ορθολογική βελτίωση του μονοτονικού, η σημερινή ελληνική γραφή θα βρίσκεται σε ένα στάδιο που αφενός θα αναδεικνύει τα μορφολογικά στοιχεία που διατήρησε μέχρι σήμερα η ιστορική ορθογραφία της και αφετέρου θα αποδίδει καλύτερα τον δυναμικό τονισμό των λέξεων μέσα στα εκφωνήματα στα οποία αυτές εμπεριέχονται. Κατά τη γνώμη του γράφοντος, δεν είναι δυνατόν να γίνουν περαιτέρω απλοποιήσεις της ελληνικής γραφής χωρίς σημαντικές απώλειες.

Μεγάλες συζητήσεις γίνονται κάθε τόσο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τα γκρίκλις και την λατινογράφηση της ελληνικής, όπου μια πολύ μικρή μειονότητα ομιλητών της ελληνικής υποστηρίζει τα γκρίκλις ως «σύστημα γραφής» της ελληνικής περίπου ισότιμο με το καθιερωμένο ανά τους αιώνες σύστημα γραφής με το ελληνικό αλφάβητο. Ας προσπαθήσουμε να διαβάσουμε την ακόλουθη πρόταση γραμμένη στο λατινικό αλφάβητο και στην απλούστερη δυνατή γραφή (για να έχει και νόημα η καταφυγή στο λατινικό αλφάβητο, που τόσο συμπαθούν οι φίλοι των γκρίκλις: δηλ. χωρίς κανόνες ορθογραφίας):

I grafi tis elinikis me to eliniko alfavito exi ali esthitiki apo ti grafi tis me to latiniko alfavito.

Τί λέει; Με ελληνική γραφή, λέει:

Η γραφή της ελληνικής με το ελληνικό αλφάβητο έχει άλλη αισθητική από τη γραφή της με το λατινικό αλφάβητο.

Κοιτάζοντας κανείς αυτήν την πρόταση γραμμένη με το ένα και με το άλλο «σύστημα γραφής», έχει καμιά αμφιβολία για το νόημά της; Ότι δηλαδή πρόκειται για δύο διαφορετικές «αισθητικές»;

Και γεννιέται το ερώτημα: Για ποιο λόγο κάποιος που γνωρίζει την ελληνική γλώσσα να προτιμήσει τη γραφή της με λατινικούς χαρακτήρες, αν δεν τον αναγκάζουν οι συνθήκες να το κάνει (π.χ. έλλειψη κατάλληλου εξοπλισμού); Γιατί να προτιμήσει μια αισθητική τόσο διαφορετική από την πατροπαράδοτη αισθητική της ελληνικής γλώσσας γραμμένης με το δικό της αλφάβητο; Συχνά η απάντηση που δηλώνεται ρητά ή υπονοείται είναι: γιατί έτσι δεν εφαρμόζει κανόνες ορθογραφίας και γράφει πιο γρήγορα. Εδώ βρίσκεται το «όφελος» της λατινογράφησης: η απαλλαγή από τους κανόνες ορθογραφίας της ελληνικής!.

Το θέμα, όμως, της διαφορετικής αισθητικής δεν είναι το σοβαρότερο. Σοβαρότερο είναι το ότι η λατινογράφηση της ελληνικής (χωρίς κανόνες ορθογραφίας) εξισώνει (γραπτώς) διαφορετικές ρίζες και προσφύματα, διαφορετικές κλιτικές και παραγωγικές καταλήξεις, διαφορετικούς ενικούς και πληθυντικούς αριθμούς, διαφορετικά γένη και πρόσωπα ή ακόμα και διαφορετικά μέρη του λόγου, καθιστώντας έτσι την αναγνώριση και κατανόηση των ελληνικών λέξεων πάρα πολύ εξαρτημένη από το συγκείμενο, προσθέτοντας δηλαδή μεγάλη αδιαφάνεια στη γραπτή μορφή της νέας ελληνικής.

Στις λέξεις της προηγούμενης πρότασης:

I = «η», «ή» ή «οι»;

grafi = «γραφή», «γραφεί» ή «γράφει»;

tis = «της» ή «τις»;

ali =  «άλλη» ,«άλλοι» ή «αλί»;

esthitiki = «αισθητική» ή «αισθητικοί»;

apo =  «από» ή «άπω»;

Στην ανάγνωση της ελληνικής, όταν αυτή είναι γραμμένη με το δικό της αλφάβητο (που γι’ αυτό και λέγεται ελληνικό), ο αναγνώστης αναγνωρίζει, καθώς προχωρεί, έναν–έναν τους λεκτικούς τύπους που συναντά και αποκτά γνώση του τι θα ακολουθήσει, ενώ όταν αυτή είναι γραμμένη με το λατινικό αλφάβητο, συχνά ο αναγνώστης θα συναντά διλήμματα και θα αποφασίζει για την ταυτότητα του λεκτικού τύπου που μόλις διάβασε μόνο αφού διαβάσει τον επόμενο ή και περισσότερους από έναν επόμενους λεκτικούς τύπους.

Έτσι, π.χ. για την πρόταση που εξετάσαμε, στην πρώτη περίπτωση, ο αναγνώστης αρχίζοντας την ανάγνωση από το ελληνικό «Η», το αναγνωρίζει ως το άρθρο του θηλυκού στον ενικό και αναμένει ότι θα ακολουθήσει όνομα ή ονοματική φράση θηλυκού γένους στον ενικό και πράγματι ακολουθεί η «γραφή»· η επόμενη λέξη («της») αναγνωρίζεται αμέσως ως γενική ενικού του θηλυκού άρθρου και αναμένεται να ακολουθήσει θηλυκό όνομα σε γενική πτώση· και πράγματι ακολουθεί το ουσιαστικό «ελληνικής».

Στη δεύτερη περίπτωση, αρχίζοντας από το λατινικό «Ι» έχει το τρίλημμα: για ποιο από τα τρία ενδεχόμενα πρόκειται: «η», «ή» ή «οι»;· αλλά και αφού διαβάσει τη δεύτερη λέξη «grafi» εξακολουθεί να έχει το δίλημμα: πρόκειται για την ονοματική φράση «η γραφή» ή μήπως για τήν διαζευκτική ρηματική φράση «ή γράφει»;. Αλλά και με την επόμενη λέξη (tis) δεν αίρεται το δίλημμα: πρόκειται για τη φράση «η γραφή της» (και θα ακολουθηθεί από τη γενική ενός θηλυκού ουσιαστικού) ή μήπως για τη φράση «ή γράφει τις» (και θα ακολουθηθεί από την αιτιατική πληθυντικού ενός θηλυκού ουσιαστικού); Μόνο όταν διαβάσει την επόμενη λέξη «elinikis» και την αναγνωρίσει ως γενική αντικειμενική που αποτελεί προσδιορισμό της λέξης «grafi» ως ονόματος θα αποφασίσει ότι πρόκειται για το ουσιαστικό «γραφή» και όχι για το ρήμα «γράφει» όπως π.χ. σε μια πρόταση σαν αυτή: «Ή γράφει τις απαντήσεις ο εξεταζόμενος ή τις λέει προφορικά».

Σήμερα, λοιπόν, κάποιος γνώστης της ελληνικής, όταν διαβάζει ένα λατινογραφημένο, με αυτόν τον τρόπο, κείμενο, συχνά, για να διακρίνει τη λέξη που μόλις διάβασε, χρειάζεται το συγκείμενο που ακολουθεί, κάτι που δεν συμβαίνει με τη σημερινή ιστορική γραφή της ελληνικής, με την οποία ο αναγνώστης αναγνωρίζει σχεδόν όλες τις λέξεις από τη μορφή τους και όχι μέσω των επόμενων λέξεων του συγκειμένου. Φυσικά, υπάρχει και στην ελληνική γραφή η ομωνυμία με τα διάφορα ομόγραφα, αλλά εκεί είναι πολύ περιορισμένα, ενώ στη λατινογράφηση τα ομόγραφα, όπως προκύπτει από τα παραπάνω, είναι πολλαπλάσια.

Ας υποθέσουμε ότι κάποια στιγμή στο μέλλον οι «οπαδοί» των γκρίκλις θα αποτελούν την πλειονότητα των ομιλητών της ελληνικής και η μοιραία «γλωσσική αλλαγή» θα απαιτήσει να καθιερωθεί η λατινογράφηση της ελληνικής. Τότε τα λεξικά θα προσαρμοστούν ανάλογα. Με την εξομοίωση πολλών κλιτικών καταλήξεων ονομάτων και ρημάτων (όπως των: -η, -οι, -ει, -υ που θα γίνουν όλα -i) αν η σημερινή λημματογράφηση δεν αλλάξει θα είναι δύσκολο να οδηγηθεί ο αναγνώστης από έναν τύπο στο κατάλληλο λήμμα. Έτσι, μάλλον θα πρέπει να λημματογραφηθούν όλοι οι τύποι και τα λήμματά τους πολύ πιθανό να έχουν τη μορφή που έχει το παρακάτω λήμμα:

poli 1. us. megalos ikismos me pano apo 10.000 katikus (< πόλη) 2. epir. se megali posotita (< πολύ) 3. epith. thil. enik. megali se arithmo, plithos i posotita (< πολλή) 4. epith. ars. plith. megali se arithmo, plithos i posotita (< πολλοί) 5. us. ars. plith. ta dio akra tu aksona enos peristrefomenu somatos (< πόλοι) 6. us. ars. plith. ta mikra tu alogu, tu gaidaru, tu mulariu (< πώλοι).

Πώς σας φαίνεται; Πόση πληροφορία έχει χαθεί από αυτήν τη «συρρίκνωση» της γραφής της ελληνικής γλώσσας;

Ίσως μας πει κάποιος οπαδός της λατινογράφησης ότι: «σήμερα, ο αναγνώστης ενός λατινογραφημένου κειμένου όπου συναντά τον λεκτικό τύπο poli δυσκολεύεται γιατί δεν έχει στον νου του αποθηκευμένο τον τύπο αυτό, γι’ αυτό ανατρέχει, αναζητεί και τον συνδέει με τις ήδη αποθηκευμένες εικόνες για τους τύπους: πόλη, πολύ, πολλή, πολλοί, πόλοι, πώλοι και μέσω αυτών αποφασίζει με ποια έννοια να τον συνδέσει. Στο μέλλον, όμως δεν θα χρειάζεται να έχει στον νου του όλες αυτές τις εικόνες, αλλά θα έχει μόνο μία: poli…» Η απάντησή μας είναι ότι: «Ναι, θα έχει μόνο την οπτική εικόνα του τύπου poli. Θα χρειάζεται, όμως, κάθε φορά που θα συναντά αυτόν τον τύπο στη γραφή, να χρησιμοποιεί και διάφορους «αλγορίθμους» για να τον αναγνωρίσει και να αποφασίσει ποια από τις πιο πάνω 6 σημασίες έχει ο τύπος που μόλις διάβασε.».

Συνοψίζοντας: η λατινογράφηση της ελληνικής γλώσσας (με ή χωρίς κανόνες ορθογραφίας) αλλοιώνει σημαντικά την πατροπαράδοτη οπτική αισθητική της, ενώ η ισοπεδωτική εξάλειψη των κανόνων ορθογραφίας συντελεί σε απαράδεκτα  μεγάλη αδιαφάνεια των λέξεων και εξάρτηση της αναγνώρισής τους από το συγκείμενο. Ας αφήσουν, λοιπόν, οι ολίγιστοι οπαδοί της λατινογράφησης της ελληνικής, τις θεωρίες περί «συστήματος γραφής» κτλ.. Έχουν την ελευθερία να χρησιμοποιούν μεταξύ τους όποιο σύστημα γραφής θέλουν, όπως είχαμε και παλιά, στα μαθητικά μας χρόνια, επινοήσει διάφορα «κρυπτογραφικά» συστήματα γραφής της γλώσσας μας, ώστε να μην μας καταλαβαίνουν οι εκτός της παρέας. Όχι, όμως, να έχουν και την απαίτηση τα γραπτά τους να αντιμετωπίζονται ισότιμα με ένα ελληνικό κείμενο γραμμένο με το ελληνικό αλφάβητο!

Κ.Β.

(*) «Νοῦς ὁρᾷ καὶ νοῦς ἀκούει· τἂλλα κωφὰ καὶ τυφλά.» (Επίχαρμος, κωμικός ποιητής και φιλόσοφος από την Κω, 540–450 π.Χ.) – Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις, Τάκης Νατσούλης

(**)  http://www.eleto.gr/download/Conferences/9th%20
Conference/Papers-and-speakers/9th_03-34-35_ValeontisKostas_
Paper_V47.pdf

Αμφίπολη: Πλημμύρα ή ένα τσουνάμι μπορεί να κατέστρεψαν τον τάφο

 iefimerida.gr, 25/10/2014

Πώς βρέθηκε το κεφάλι της Σφίγγας τόσο μακριά από την είσοδο του τάφου στην Αμφίπολη; Γιατί οι αρχαιολόγοι βρήκαν τόσο μεγάλο όγκο χώματος εντός του τύμβου; Έχει συληθεί ο τάφος και αν ναι πότε ακριβώς;

Σε αυτά τα ερωτήματα προσπάθησε να απαντήσει ο χημικός μηχανικός Νίκος Μπελογιάννης, ο οποίος μάλιστα είναι συντηρητής αρχαιοτήτων και πρώην επικεφαλής του "Κέντρου Λίθου" του Υπουργείου Πολιτισμού.

Όπως σημειώνει το xronometro, «Τη θεωρία μια μεγάλης πλημμύρας ή την επένεργεια ενός τσουνάμι χρησιμοποιεί ο κ. Μπελογιάννης ως πιθανές αιτίες για όλα τα παραπάνω φαινόμενο, ενώ δεν αποκλείει καθόλου να είχαν συμβεί βανδαλισμοί στο μνημείο.»

Μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της Δημοτικής Τηλεόρασης Θεσσαλονίκης ΤV 100 υπογράμμισε:

«Σ' ένα ισχυρό τσουνάμι που προκλήθηκε από σεισμό στα τέλη του 6ου μ.Χ. αιώνα οφείλεται η μεταφορά της άμμου. Αφορμή αυτού του προβληματισμού αποτέλεσε μία γκραβούρα γάλλου περιηγητή Espirt Mariet Coysinery που απεικονίζει την περιοχή της Αμφίπολης το 1831. Εκεί φαίνεται καθαρά ότι η λίμνη Κερκινίτιδα έφτανε μέχρι την είσοδο του τάφου που είναι σήμερα. Η λίμνη φαίνεται ως παρακλάδι του Στρυμόνα. Μελετώντας την σεισμική δραστηριότητα της περιοχής εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι τα φυσικά φαινόμενα έπαιξαν σημαντικό ρόλο πριν από χιλιάδες χρόνια».

O συντηρητής αρχαιοτήτων Νίκος Μπελογιάννης εκτιμά ότι η σημερινή κατάσταση του μνημείου οφείλεται στον σεισμό 6,8 Ρίχτερ που έγινε το 597 επί αυτοκράτορα Μαυρικίου με επίκεντρο την Αμφίπολη, ο οποίος άλλαξε την κοίτη του Στρυμόνα και πλημμύρισε ολόκληρη την περιοχή. Έτσι ο τάφος βρέθηκε κάτω από το νερό και άρχιζε να συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες άμμου.

«Τα ορμητικά νερά μπήκαν μέσα στο μνημείο και κάποια στιγμή ο τάφος ήταν πνιγμένος. Το 1830 η στάθμη των νερών είχε κατέβει αρκετά ενώ τα αποξηραντικά έργα επανέφεραν τον Στρυμόνα στην αρχαία κοίτη του. Έως τότε το νερό και η άμμος αποτελούσαν μια προστατευτική ασπίδα για το εσωτερικό του μνημείου. "Ολα τα γλυπτά που δεν ήταν μέσα στο νερό έπαθαν διάβρωση ενώ τα μέρη του σώματος τους που ήταν πλημμυρισμένα άντεξαν στο χρόνο».

Ο κύριος Μπελογιάννης υποστηρίζει ότι ο τάφος της Αμφίπολης ήταν επισκέψιμος, ενώ οι τοίχοι σφράγισης κατασκευάστηκαν τουλάχιστον επτά αιώνες μετά την ανέγερσή του, επί εποχής Θεοδοσίου του Α Θεοδοσίου του Β ή του Ιουστινιανού, τότε που καταστράφηκαν συστηματικά τα αρχαία ειδωλολατρικά μνημεία. Οι βανδαλισμοί που υπέστησαν την περίοδο εκείνη τα αρχαιοελληνικά μνημεία ίσως εξηγούν και την παρουσία της κεφαλής της σφίγγας πίσω από τους δυο τοίχους σφράγισης.

«Κάποιοι μεταγενέστεροι τυμβωρύχοι γκρέμισαν πιο ψηλά τον σφραγιστικό τοίχο, καθώς και τον διαχωριστικό πιο μέσα, στο ύψος όπου έφταναν ήδη τα χώματα. "Έτσι, τα χώματα ακόμη πιο μέσα είναι αισθητά λιγότερα, αφού χρειαζόταν να φτάσει πολύ ψηλά η στάθμη της λίμνης. Το 1830 η στάθμη είχε κατεβεί αρκετά, ώστε τα νερά να φτάνουν ακριβώς μπροστά στον τάφο και το 1930 η αποξήρανση περιελάμβανε επαναφορά του ποταμού στην αρχαία του κοίτη, εξ ού και η ξύλινη γέφυρα βρέθηκε ξανά μέσα στο νερό. Σίγουρα πρόκειται για ένα εντυπωσιακό μνημείο. Η ανασκαφή θα δείξει το αποτέλεσμα».

Κατασκευή αγίων για να ζεσταθεί το παγκάρι...

Από την ιστορική βιβλιογραφία (Cyril Mango, Bautz Kirchenlexikon κ.ά.) προκύπτουν τα ακόλουθα για τον λεγόμενο "άγιο" Δημήτριο: Ήταν μία ακόμα ομιχλώδης εκκλησιαστική προσωπικότητα με αμφισβητούμενη ιστορική παρουσία. Υποτίθεται πως έπεσε θύμα διωγμού την εποχή του Διοκλητιανού ή του Μαξιμίνου Β' Ντάια. Ήταν γιος εύπορης ρωμαϊκής οικογένειας και αρχικά δεν είχε καμιά σχέση με τη Θεσσαλονίκη αλλά με το Σίρμιο, τη σημερινή πόλη Μητροβίτσα της Σερβίας. Πρώτα γραπτά με το όνομά του εμφανίζονται το 10ο αιώνα μ.Χ., έξι αιώνες μετά τον θρυλούμενο βίαιο θάνατό του. Τυχόν προγενέστερα, αν υπήρξαν, ίσως να είχαν καταστραφεί κατά τις εικονομαχίες...

Περί το έτος 442 η πρωτεύουσα του Ιλλυρικού μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, γιατί κατέλαβαν «βάρβαροι» το Σίρμιο. Έτσι μετανάστευσε και η λατρεία του Δημητρίου, ο οποίος έγινε πλέον Θεσσαλονικιός με εκκλησία προς τιμήν του κ.λπ. — περίπου όπως μεταφέρθηκε η Παναγία Σουμελά από τον Πόντο στο ελλαδικό Βέρμιο.  

Με τον καιρό αποκρύφτηκε και ξεχάστηκε η απουσία λειψάνων τού "αγίου", αφού τον 7ο αι. δεν είχαν ανακαλυφτεί ακόμη. Κάποια εποχή εμφανίστηκε όμως ένας τάφος, ο οποίος κατασκευάστηκε με ένα σύστημα σωλήνων ώστε να τροφοδοτείται και να αναβλύζει απ' αυτόν μύρο. Με αυτό τον τρόπο απέκτησε ο μετανάστης "άγιος" τον επίζηλο μεταξύ αγίων τίτλο του μυροβλήτη.

Αφού μεταμορφώθηκε από τους αγιογράφους από κατσαρομάλλη διάκο σε στρατιωτικό, ο Δημήτριος αξιοποιήθηκε επανειλημμένα για την υπεράσπιση της "αγαπημένης πόλης του", την οποία δεν είχε γνωρίσει και στην οποία τον είχαν μετακομίσει οι κληρικοί. Δεν είναι καθόλου περίεργο ότι στις εικονογραφήσεις ο στρατιωτικός πλέον άγιος λογχίζει από το άλογο έναν πεζοπόρο Έλληνα πολεμιστή...

Το σχολικό βιβλίο Ιστορίας αναφέρει ότι σε μια πολιορκία της Θεσ/νίκης από τους Σέρβους, ο "άγιος" κατατρόπωσε τους -επίσης χριστιανούς ορθοδόξους- εχθρούς, έλυσε την πολιορκία και έσωσε την πόλη. Χωρίς να το έχω ψάξει, είμαι βέβαιος ότι οι Σέρβοι θα έχουν άλλους εθνικούς αγίους, οι οποίοι υποστηρίζουν τον λαό τους σε πολεμικές διενέξεις — περίπου όπως στον τρωικό πόλεμο που οι θεοί ήταν μοιρασμένοι, άλλοι θεοί υποστήριζαν τους Τρώες και άλλοι τους Αχαιούς...

Το 1207 εκατοντάδες χρόνια μετά το θάνατό του, σκότωσε ο Δημήτριος (άγιος, έτσι;) έξω από τα τείχη της Θεσ/νίκης τον τσάρο των Βουλγάρων Καλογιάννη-Iωαννίτση, ο οποίος ήταν κι αυτός ομόδοξος χριστιανός. Στην πραγματικότητα ο Καλογιάννης δολοφονήθηκε στον ύπνο του από ένα Κουμάνο αξιωματικό λόγω προσωπικών αντιδικιών. Ποιος απαγορεύει όμως να πήρε ο ίδιος ο "άγιος" τη μορφή του αξιωματικού και να εκτέλεσε το θεάρεστο έργο;; Ουδείς!

Έσωσε ποτέ ο Άγιος τη Θεσσαλονίκη; Ξέρουμε μόνο πότε
δεν την έσωσε, π.χ. δεν την έσωσε:

• Το 300 μ.Χ. που την κατέλαβε ο Κωνστάντιος Χλωρός;
• Το 404 που την κατέλαβαν οι Σαρακηνοί;
• Το 914 που την ξαναπήραν οι Νεορωμαίοι;
• Τον Αύγουστο του 1185 που την κατέλαβαν οι Νορμανδοί;
• Τον Νοέμβριο 1185 που την ανακατέλαβαν οι Νεορωμαίοι;
• Το 1204 που έπεσε στην κατοχή των Φράγκων;
• Το 1224 που που την κατέλαβε η Επισκοπή της Ηπείρου;
• Το 1246 που την ξανακατέλαβαν οι Νεορωμαίοι;
• Το 1387 που την κατέλαβαν οι Οθωμανοί;
• Το 1403 που την ξαναπήραν οι Νεορωμαίοι;
• Το 1423 που την κατέλαβαν οι Βενετοί;
• Τον Μάρτιο 1430 που την ξαναπήραν οι Οθωμανοί;
• Τα 1478 χρόνια που έμεινε υπό Οθωμανική κατοχή;
• Το 1908 που από Οθωμανική έγινε Νεοτουρκική;
• Το 1916 που υποτάχθηκε στους Γάλλους;
• Τον Αύγουστο του 1916 που πέρασε στον έλεγχο της Τριανδρίας;
• Τον Αύγουστο του 1917 στη μεγάλη πυρκαγιά που κάηκαν 9.500 σπίτια και έμειναν άστεγα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα;
• Τον Απρίλιο του 1941 που κατελήφθη από τους Γερμανούς;
• Τον Ιούνιο του 1978 που συνέβη στη Θεσ/νίκη η μεγαλύτερη σεισμική δόνηση από το 1932, η οποία προκάλεσε συνολικά 49 θανάτους και 220 τραυματισμούς ανθρώπων, ενώ χιλιάδες έμειναν άστεγοι σε όλο τον νομό Θεσσαλονίκης;

Η μορφή του Δημήτριου χρησιμοποιείται ως σήμα για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Εννοείται, ο "άγιος" δεν έχει καμιά σχέση, ούτε με τον Αριστοτέλη, ούτε με τις επιστήμες και τα γράμματα... Αν όμως αφαιρεθεί τώρα ο τίτλος "Αριστοτέλειο" από το πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης, θα τον οικειοποιηθούν οι καταραμένοι Σκοπιανοί και άντε μετά να κλαίγεσαι στους Ευρωπαίους και Αμερικάνους ότι σου έκλεψαν κι άλλο όνομα... Αν πάλι μπει η μορφή του Αριστοτέλη ως σήμα του πανεπιστημίου, το ορφανό σήμα του Δημήτριου μπορεί να το αρπάξει το πανεπιστήμιο της Μητροβίτσας (υπάρχει;;) και να μετονομαστεί αυτό σε Δημήτριο Πανεπιστήμιο Σίρμιου... Μπελάδες!

Ο πονηρούτσικος Λαζόπουλος και ο Ηλίθιος του Ντοστογιέβσκι

του Τάκη Θεοδωρόπουλου, Καθημερινή, 23/10/2014

Σεβαστή η προσπάθεια του κ. Λάκη να προσπαθεί να εντυπωσιάσει το κοινό του χρησιμοποιώντας, εκτός από την ευφυΐα του και το λεπτό του χιούμορ και τις λογοτεχνικές του γνώσεις, όμως θα ήθελα να του επισημάνω πως, πριν ανοίξει το στόμα του για να παραγάγει προοδευτικά χάχανα, καλόν θα ήτο να διαβάζει και καμιά σελίδα πού και πού, ή κι αν δεν διαβάζει, να ρωτάει κάναν διαβασμένο που λένε.

Με πληροφόρησαν λοιπόν πως στην προχθεσινή εκπομπή του πέτυχε υψηλά επίπεδα τηλεθέασης όταν, με το πονηρούτσικο ύφος του και το βλεμματάκι που κοιτάζει πάντα από κάτω προς τα πάνω, είπε πως είναι κρίμα που ο Ντοστογιέφσκι δεν γνώρισε τον Σταύρο Θεοδωράκη διότι θα του είχε αφιερώσει τον «Ηλίθιο».

Ο άνθρωπος, γνωρίζοντας προφανώς το έργο μόνον από τον τίτλο του, έχοντας τις ίδιες λογοτεχνικές γνώσεις που έχει ο μέσος συμπατριώτης μας, κοινώς «καλός ο Τσιφόρος αλλά λίγο βαρύς, ρε παιδί μου», θεωρεί πως ο «Ηλίθιος» του Ντοστογιέφσκι περιγράφει τη ζωή κάποιου ηλιθίου στην κυριολεξία.

Απλώς θα είχε ενδιαφέρον να μάθαινε πως ο πρίγκιπας Μίσκιν, ο πρωταγωνιστής του «Ηλιθίου», είναι από τους πιο θετικούς χαρακτήρες του μεγάλου Ρώσου, και ότι πολύ μελάνι έχει χυθεί για τη σχέση του με τη μορφή του Χριστού. Και ότι ακριβώς ο Ντοστογιέφσκι τον λέει Ηλίθιο για να αναδείξει την αγνότητα του χαρακτήρα του αντιπαραβάλλοντάς τον με την «εξυπνάδα» των διαφόρων άθλιων, παραδόπιστων και καιροσκόπων που τον περιβάλλουν.

Προσωπικά δεν ξέρω αν ο Σταύρος Θεοδωράκης έχει σχέση ως χαρακτήρας με τον πρίγκιπα Μίσκιν, εκείνο που ξέρω είναι ότι το μορφωτικό επίπεδο των προσώπων που έχουν δημόσιο ρόλο, όπως ο κ. Λάκης, πρέπει να ανέβει επειγόντως, έστω με την επαναφορά τους στα θρανία της Μέσης Εκπαίδευσης. Θα ήθελα επίσης να τον συμβουλεύσω, αν ποτέ πέσει στα χέρια του ένα μυθιστόρημα με το όνομα «Το κόκκινο και το μαύρο», κάποιου ονόματι Σταντάλ, να μην ψάχνει στις σελίδες του τα δύο χρώματα διότι θα απογοητευθεί. Εκτός πια κι αν προτιμά το «Ροζ και το πράσινο» του ίδιου συγγραφέα, του οποίου όμως κι αυτού οι σελίδες είναι ασπρόμαυρες. Δεν ξέρω αν κυκλοφορεί σε Κλασικά Εικονογραφημένα.

Και απ' τον κ. Λάκη στον κ. Λαφαζάνη, την εθνική εφεδρεία, ο οποίος μπορεί να μη μιλάει για λογοτεχνία, ειδικεύεται όμως στον τομέα της έρευνας. Είπε λοιπόν το πολύ απλό ο άνθρωπος, αγανακτισμένος με το πείσμα του «πρυτάνη» –όπως τον αποκάλεσε φοιτητής– κ. Φορτσάκη, πως ζούμε στο 2014 και πού ακούστηκε το 2014 τα κόμματα να μην έχουν πρόσβαση στο πανεπιστήμιο.

Επιτέλους, κάποιος έβαλε τα πράγματα στη θέση τους και τον «πρυτάνη» στη δική του. Διότι είναι σαφές ότι ο έλεγχος στην είσοδο των χώρων του πανεπιστημίου στοχεύει στην «παρεμπόδιση κοινωνικών γεγονότων που δίνουν άλλη διάσταση στην αναγκαία διδασκαλία και έρευνα», όπως έγραφε χθες η «Αυγή», επισημαίνοντας πως για κάτι τέτοια στο Χονγκ Κονγκ ξεσηκώνεται ο κόσμος. Ο εστί μεθερμηνευόμενον: η έρευνα και η διδασκαλία είναι αναγκαίο κακό, η ουσία όμως είναι η παράτα της κομματικής ντουντούκας, τα ντου στις συνεδριάσεις του «πρυτάνη» και το «ψωμί παιδεία ελευθερία» – αμάν πια, ούτε ένα καινούργιο σύνθημα δεν μπορούν να βρουν τα σαΐνια.

Διότι, βέβαια, όταν διεκδικούν τη συλλογική τους προσέλευση στις συνεδριάσεις δεν εννοούν ότι θα παρεμβαίνουν στις αποφάσεις επί εκπαιδευτικών θεμάτων που αγνοούν, όπως ο κ. Λάκης τον Ντοστογιέφσκι, απλώς θα τους δίνεται η ευκαιρία να θυμίζουν την παρουσία τους για να ξέρουμε πως το φοιτητικό κίνημα ποτέ δεν πεθαίνει. Να σημειώσω ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, οι αγωνιστές που είχαν καταλάβει χθες το γραφείο του «πρυτάνη» κ. Φορτσάκη απεχώρησαν για να συμμετάσχουν στα Χαυτεία, σε ωραία εκδήλωση κατά του ανοίγματος των καταστημάτων τις Κυριακές, και κατά παντός Ηλιθίου και Ντοστογιέφσκι γενικώς που θα έλεγε και ο κ. Λάκης.

Επιστολή ενός χριστιανού… που αξιοποιεί έμπρακτα τη Βίβλο!

του Μ. Καλόπουλου

Ευσεβέστατη Κυρία Χριστιανάκου,

Θερμά συγχαρητήρια για την χαλύβδινη πίστη σας στην Αγία Γραφή, και τα χριστιανικά ιδεώδη. Χαίρομαι ιδιαιτέρως που βάζετε στην θέση τους, τους παγανιστές, αμφισβητίες των πιστεύω μας. Είναι πράγματι αξιολύπητοι και βρίσκονται σε τεράστια πλάνη, πιστεύοντας ότι οι ειδωλολάτρες όπως, ο Πλάτωνας, ο Όμηρος, και ο Αριστοτέλης, αλλά και άλλοι σαν κι αυτούς, προάγουν τον πολιτισμό, την σκέψη και την πρόοδο! Όταν εμείς οι πιστοί ακόλουθοι της ιερής Βίβλου, έχουμε μια θεοφώτιστη στάση ζωής, ένα τεράστιο πλούτο ηθικών αξιών, και προ πάντων ισχυρά πρότυπα ζωής, προόδου και καταξίωσης!

Προσωπικά, από την Αγία Γραφή έχω αντλήσει χρήσιμα πρότυπα, και μια από κάθε άποψη βιβλική στάση ζωής, που μου βγήκε σε καλό. Από μικρός είχα την ευκαιρία να δω την θαυμάσια πρακτική πλευρά της πονηριάς και του δόλου, μια και έγινα κάτοχος της πατρικής μας περιουσίας, εξαπατώντας τα αδέλφια και τον πατερά μου, ακριβώς όπως έκανε και ο τρισευλογημένος μας προπάτορας Ιακώβ! Ακολουθώντας μαλιστα το ίδιο βιβλικό παράδειγμα, έκλεψα τα πάντα κι απ’ τον πεθερό μου. Αργοτερα με ανάλογες πανουργίες, απέκτησα και τα κτήματα των γειτόνων μου, όπως έκαναν οι εκλεκτοί μας προπάτορες στην Συχέμ και την Χαναάν.

Επαγγελματικά αναρριχήθηκα στην εταιρία μου, επειδή εφήρμοσα την ευφυέστατη βιβλική ιδέα, να πασάρω στον διευθυντή μου την γυναίκα μου, παρουσιάζοντας την κατά τα αβρααμικά πρότυπα, ως εξαδέλφη μου! Αυτός τόσο το ευχαριστήθηκε, που περιχαρώς με διόρισε υπεύθυνο προσωπικού, και γενικώς, η μια επιτυχία διαδέχεται την άλλη.

Σύντομα έγινα εγώ ο διευθυντής αυτής της μεγάλης φαρμακευτικής εταιρίας, μια και ο προηγούμενος ξαφνικά και αναπάντεχα ασθένησε βαριά. Φυσικά η γυναίκα μου που βρισκόταν καιρό στην αγκαλιά του, βοήθησε πολύ σ αυτό, ταΐζοντάς τον τα πλέον "κατάλληλα" φαγητά!

Να μη ξεχάσω να σου πω το σπουδαιότερο! Τώρα που η εταιρία μου ανήκει αποκλειστικά, κατάφερε να πλουτίσει, θεραπεύοντας με τα σκευάσματα της, τις ασθένειες που η ιδία προκάλεσε στην πόλη! Μάλιστα, είμαι ενθουσιασμένη από τα εκπληκτικά αποτελέσματα της δημιουργίας ασθενειών που μόνο εμείς μπορούμε (με το αζημίωτο) να θεραπεύουμε, και σκοπεύω να εφαρμόσω το σύστημα αυτό σε ευρύτερη κρατική και αν είναι δυνατόν σε παγκόσμια πλέον κλίμακα! Καταλαβαίνεις λοιπόν πόσο δίκαιο είχε ο πανέξυπνος προπάτορας μας Ιακώβ όταν έλεγε: αν ο θεός με προστατεύει και μου δίνει ότι επιθυμώ... τότε θα γίνει θεός μου!   

Πετυχημένος επιχειρηματίας πια, αλλά και οικογενειάρχης, κρατώ ευλαβικά τα βιβλικά πρότυπα των αγίων Λωτ και Αβραάμ (τους οποίους εμείς οι χριστιανοί ευλαβικά γιορτάζουμε στις στις 9 Οκτωβρίου). Έτσι συνευρίσκομαι ερωτικά και με τις δυο μου κόρες (όπως ο Άγιος Λωτ) που μάλιστα μου γέννησαν και δυο χαριτωμένα εγγονο-παιδάκια! Μετά απ’ αυτό, φυσικά και εδίωξα χωρίς κανέναν οίκτο, τα μπάσταρδα που μου είχε γέννησε μια αλλοδαπή χαζογκόμενα (κατά τα πρότυπα της δούλας του Αβραάμ Άγαρ). Η ερωτική μου ζωή έχει εξαιρετική ποικιλία, μια και συνευρίσκομαι ερωτικά έστω και με το ζόρι, και με την ωραιότατη αδελφή μου, κατά τα πρότυπα του Αμνών και της Θάμαρ.

Φυσικά γι’ αυτές μου της σεξουαλικές ακαταστασίες, η γυναίκα μου δεν έχει καμία αντίρρηση μια και η ίδια, σε κάθε ευκαιρία ακολουθεί την εντολή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου που λέει: «Θαυμάστε την γυναίκα του Αβραάμ, που υπακούοντας στις συμβουλές του... εις μοιχείαν εαυτήν εξέδωσεν και βαρβαρικής συνουσίας ανέχετο». Όπως καταλαβαίνεις λοιπόν, με βαρβαρικό ή όχι σεξ, περνάμε όλοι μια χαρά, αξιοποιώντας στις εμπορικές μας ευκαιρίες, την ακατάσχετη σεξουαλικότητά μας.

Βέβαια, κάποιοι πνευματικότεροι μου στην πίστης μας, (υποθέτω επειδή είναι απλώς πολύ γέροι) έχουν τις αντιρρήσεις τους, λέγοντας πως αυτά δεν είναι και τα πλέον σωστά πράγματα, και μου ζητούν να εξομολογηθώ και να ζητήσω άφεση αμαρτιών… πράγμα που φυσικά εγώ σαν κάλος χριστιανός το κάνω ευχαρίστως, και σε κάθε ευκαιρία, μια και ανάλαφρος μετά, μπορώ να τις επαναλάβω. Βλέπεις η θρησκεία μας έχει εντολή να μας συγχωρεί εσαεί και αδιαλείπτως (εβδομηκοντάκις επτά) με μοναδική προϋπόθεση, πως δεν θα αμφισβητήσουμε το άγιο πνεύμα! Κι εγώ φυσικά ποτέ δεν αμφισβητώ... το Πανάγιο Πνεύμα... ό,τι κι αν είναι αυτό!

Επιτρέψτε μου λοιπόν, να σας κρατώ ενήμερους, για την θαυμαστή και πολλά υποσχόμενη καριέρα μου, η οποία ακολουθώντας κατά γράμμα, τις πνευματικές διδαχές των σεβάσμιων πνευματικών μας πατερών και προγόνων: Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ, Μωυσέως, αλλά και Αυνάν… καθώς και όλων των υπόλοιπων αγίων της ορθοδόξου πίστεώς μας… απολαμβάνω έναν επίγειο παράδεισο, προετοιμαζόμενος ψυχολογικά και για των αιώνιο παράδεισο, που προσμένει όλους εμάς τους πιστούς της μοναδικής ορθόδοξου χριστιανικής εκκλησιάς.

Ταπεινά ημέτερος, ο εν Χριστώ αδελφός σας

Μ. Καλόπουλος

Μα τόσο μεγάλος;;

Αγνώστου

Πολλές φορές μας έτυχε να κοιτάμε συνομήλικούς μας και σκεφτόμαστε:

«Μα δεν μπορεί να' ναι αυτός, τόσο μεγάλος!»

Αν λοιπόν σας έτυχε ποτέ, τότε θα εκτιμήσετε δεόντως το παρακάτω συμβάν:

Λέγομαι Λένα Παπαμιχαήλ και περίμενα στον προθάλαμο του οδοντίατρου που πρόσφατα μου είχανε συστήσει. Πρόσεξα το πτυχίο του, στην γωνιά του τοίχου, στο οποίο αναγράφονταν το πλήρες όνομά του και άλλα στοιχεία.

Ξαφνικά θυμήθηκα το ψηλό, καστανό, καλοφτιαγμένο παλικάρι με το ίδιο ονοματεπώνυμο, που είχα συμμαθητή στο γυμνάσιο — κάπου 40 χρόνια πίσω και που για ένα φεγγάρι μάσαγα τα σίδερα για χάρη του…

Μπορεί να έχει σχέση μ' αυτόν εδώ τον τύπο; 

«Μπα, αποκλείεται», σκέφτηκα, άμα τον είδα. Τούτος εδώ ο μισοφαλακρός, ο κοιλαράς, μέσα στην ρυτίδα, παραήτανε γέρος για να ήτανε ο πρώην συμμαθητής μου.

Αφού μου εξέτασε τα δόντια, τον ρώτησα εάν είχε φοιτήσει, παρ' ελπίδα, στο γυμνάσιο των Ιωαννίνων.

«Άκου τώρα! Ασφαλώς, και ήμουνα και σημαιοφόρος κάθε χρόνο», μου είπε με περισσό καμάρι.

«Πότε αποφοιτήσατε;» τον ρώτησα.

«Το 1962», μου απάντησε, «Γιατί με ρωτάτε;»

«Γιατί ήσασταν στη τάξη μου !!!!»

Με κοίταξε προσεκτικά και όλο και πιο κοντά και κατόπιν, αυτός ο κακομούτσουνος, σκατόγερος, ο φαλάκρας, κοιλαράς, ... σταφιδιασμένος καραμαλάκας, με ρώτησε:

«Τι μάθημα διδάσκατε;;;»