Μερικοί δυσπιστούν για την ορθότητα της επιστήμης της εξέλιξης των ειδών, επειδή δεν βλέπουν κάποιες αλλαγές και θεωρούν ότι όλα τα είδη παραμένουν ως έχουν. Παραβλέπουν, βέβαια, ότι η φυσική εξέλιξη είναι μια πολύ αργή διαδικασία με χρονική κλιμάκωση χιλιάδων ή και εκατομμυρίων ετών.
Όμως μπορεί ένας ερευνητής να εντοπίσει φαινόμενα φυσικής εξέλιξης με μια προσεκτική παρατήρηση. Για παράδειγμα, το πουλί με το επιστημονικό όνομα Sylvia atricapilla (σταφιδο-τσιροβάκος ή μαυροσκούφης) που ζει σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, διαχωρίζεται σταδιακά σε δύο ανεξάρτητα είδη, ανάλογα με τις διαδρομές αποδήμησης στην Αφρική που ακολουθεί, είτε μέσω της Ιβηρικής χερσονήσου, είτε μέσω Βαλκανίων και Μικράς Ασίας.
Πιο εντυπωσιακά θα ήταν, βέβαια, παραδείγματα όπου φαίνονται στοιχεία εξέλιξης ανώτερων θηλαστικών ή και του ανθρώπου. Μερικοί ισχυρίζονται ότι η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους έχει σταματήσει εδώ και πολλές χιλιετίες. Αυτό δεν είναι σωστό και φαίνεται από διάφορα παραδείγματα, όπως ότι οι Θιβετιανοί έχουν υποστεί μία εξέλιξη κατά τα τελευταία 3.000 χρόνια, ώστε να αντιμετωπίζουν στα μεγάλα υψόμετρα που ζουν, τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου.
Εκτιμάται ότι μια πολυμελής οικογένεια που θα μετακινείται από την Ευρώπη στο Θιβέτ και δεν έρθει για πολλές γενιές σε επιμιξία με τους ντόπιους κατοίκους, σταδιακά θα παρακμάσει λόγω μειωμένης πρόσληψης οξυγόνου, πράγμα που θα εκδηλωθεί με μειωμένο αριθμό απογόνων, μέχρις οριστικής εξαλείψεως.
Οι προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό είναι απίθανο να συντρέξουν, δεδομένου ότι δεν είναι δυνατόν να αποτραπεί η επιμιξία μεταξύ ανθρώπων που συμβιούν για κάποιες γενιές και μοιράζονται τις ίδιες φυσικές εκδηλώσεις και πολιτισμικές εμπειρίες.
Γενικότερα, από μελέτες του γονιδιώματος διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων, φάνηκε ότι λιγότερο εξελίσσονται σε κλίμακα πολλών γενεών ομάδες που ζουν σε υγρές τροπικές περιοχές. Εκεί όπου φαίνεται ότι προέκυψε ο αρχικός ανθρώπινος πληθυσμός. Εξελικτικές τάσεις εκδηλώνονται περισσότερο σε πληθυσμούς που διαβιούν σε περιοχές με αποκλείνουσες περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως ξηρό κλίμα, χαμηλές θερμοκρασίες κ.ο.κ.
Οι διαφορές που προκαλούνται από τη φυσική εξέλιξη σε ομάδες του ανθρώπινου είδους, δεν είναι ανατρεπτικής μορφής, π.χ. άνθρωποι με τρία μάτια ή κάτι τέτοιο. Οι επιστήμονες εντοπίζουν όμως σημαντικές διαφοροποιήσεις, οι οποίες σε κλίμακα κάποιων χιλιετιών θα προκαλέσουν αξιόλογες μεταβολές. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι κάτοικοι της ανατολικής Ασίας έχουν μια ειδική μορφή του γονιδίου ABCC11, το οποίο κάνει τα κύτταρα του αυτιού να παράγουν κυψελίδα σε στεγνή μορφή. Αντίθετα, οι περισσότεροι Αφρικανοί και Ευρωπαίοι έχουν αυτό το γονίδιο στην αρχική μορφή του και η παραγόμενη στα αυτιά κυψελίδα είναι υγρή.
Το πλεονέκτημα ή μειονέκτημα που προκύπτει από κάθε εξέλιξη δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί κάθε φορά, δεδομένου ότι λείπουν εργαστηριακά αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Το μόνο που μπορούμε να διατυπώσουμε τώρα με βεβαιότητα είναι, ότι η φυσική εξέλιξη όλων των ειδών συνεχίζεται, εφόσον δεν μένει στάσιμο το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής κάθε είδους.
Όμως μπορεί ένας ερευνητής να εντοπίσει φαινόμενα φυσικής εξέλιξης με μια προσεκτική παρατήρηση. Για παράδειγμα, το πουλί με το επιστημονικό όνομα Sylvia atricapilla (σταφιδο-τσιροβάκος ή μαυροσκούφης) που ζει σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, διαχωρίζεται σταδιακά σε δύο ανεξάρτητα είδη, ανάλογα με τις διαδρομές αποδήμησης στην Αφρική που ακολουθεί, είτε μέσω της Ιβηρικής χερσονήσου, είτε μέσω Βαλκανίων και Μικράς Ασίας.
Πιο εντυπωσιακά θα ήταν, βέβαια, παραδείγματα όπου φαίνονται στοιχεία εξέλιξης ανώτερων θηλαστικών ή και του ανθρώπου. Μερικοί ισχυρίζονται ότι η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους έχει σταματήσει εδώ και πολλές χιλιετίες. Αυτό δεν είναι σωστό και φαίνεται από διάφορα παραδείγματα, όπως ότι οι Θιβετιανοί έχουν υποστεί μία εξέλιξη κατά τα τελευταία 3.000 χρόνια, ώστε να αντιμετωπίζουν στα μεγάλα υψόμετρα που ζουν, τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου. Εκτιμάται ότι μια πολυμελής οικογένεια που θα μετακινείται από την Ευρώπη στο Θιβέτ και δεν έρθει για πολλές γενιές σε επιμιξία με τους ντόπιους κατοίκους, σταδιακά θα παρακμάσει λόγω μειωμένης πρόσληψης οξυγόνου, πράγμα που θα εκδηλωθεί με μειωμένο αριθμό απογόνων, μέχρις οριστικής εξαλείψεως.
Οι προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό είναι απίθανο να συντρέξουν, δεδομένου ότι δεν είναι δυνατόν να αποτραπεί η επιμιξία μεταξύ ανθρώπων που συμβιούν για κάποιες γενιές και μοιράζονται τις ίδιες φυσικές εκδηλώσεις και πολιτισμικές εμπειρίες.
Γενικότερα, από μελέτες του γονιδιώματος διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων, φάνηκε ότι λιγότερο εξελίσσονται σε κλίμακα πολλών γενεών ομάδες που ζουν σε υγρές τροπικές περιοχές. Εκεί όπου φαίνεται ότι προέκυψε ο αρχικός ανθρώπινος πληθυσμός. Εξελικτικές τάσεις εκδηλώνονται περισσότερο σε πληθυσμούς που διαβιούν σε περιοχές με αποκλείνουσες περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως ξηρό κλίμα, χαμηλές θερμοκρασίες κ.ο.κ.
Οι διαφορές που προκαλούνται από τη φυσική εξέλιξη σε ομάδες του ανθρώπινου είδους, δεν είναι ανατρεπτικής μορφής, π.χ. άνθρωποι με τρία μάτια ή κάτι τέτοιο. Οι επιστήμονες εντοπίζουν όμως σημαντικές διαφοροποιήσεις, οι οποίες σε κλίμακα κάποιων χιλιετιών θα προκαλέσουν αξιόλογες μεταβολές. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι κάτοικοι της ανατολικής Ασίας έχουν μια ειδική μορφή του γονιδίου ABCC11, το οποίο κάνει τα κύτταρα του αυτιού να παράγουν κυψελίδα σε στεγνή μορφή. Αντίθετα, οι περισσότεροι Αφρικανοί και Ευρωπαίοι έχουν αυτό το γονίδιο στην αρχική μορφή του και η παραγόμενη στα αυτιά κυψελίδα είναι υγρή.
Το πλεονέκτημα ή μειονέκτημα που προκύπτει από κάθε εξέλιξη δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί κάθε φορά, δεδομένου ότι λείπουν εργαστηριακά αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Το μόνο που μπορούμε να διατυπώσουμε τώρα με βεβαιότητα είναι, ότι η φυσική εξέλιξη όλων των ειδών συνεχίζεται, εφόσον δεν μένει στάσιμο το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής κάθε είδους.
