Παραλήψεις, άγνοια και παρεξηγήσεις σε σχέση με τις δασικές πυρκαγιές!
Μαζί με τις φυσικές καταστροφές συμπορεύονται τα τελευταία χρόνια και οι ανθρωπογενείς καταστροφές με εντεινόμενους ρυθμούς. Στις συγκροτημένες κοινωνίες και στα υπεύθυνα κράτη η πρόληψη προέχει της καταστολής. Συμβαίνουν όμως και εκεί αρρυθμίες, αναποτελεσματικότητα, ανικανότητες αντιμετώπισης. Ωστόσο, οι αρμόδιοι φορείς, κυρίως σε τοπικό επίπεδο έχουν επιφορτιστεί με πρόσθετες ευθύνες και εξουσίες ως προς την οργάνωση, το μακρόπνοο σχεδιασμό και με ικανούς μηχανισμούς. Και το κυριότερο, η ουσιαστική συμβολή στην πρόληψη ή και στην καίρια καταστολή των κάθε είδους καταστροφών οφείλει να προωθηθεί απαραίτητα με τη συνεργασία τοπικών φορέων και με δομές ανάληψης της ευθύνης που γνωρίζουν το χώρο της τοπικής ιδιομορφίας, αλλά και την οικολογική και άλλη αξία τους.
Ως προς στις πυρκαγιές θυμίζουμε –γράφτηκε στον ημερήσιο τύπο, ότι ήδη υπάρχει, από το 1993, Διακομματικό πόρισμα της Βουλής με συγκεκριμένες υποδείξεις για τους τρόπους οργάνωσης και αξιοποίησης των μέσων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. «Στην πορεία και εκ των γεγονότων φαίνεται ότι εκείνη η ομοφωνία ποτέ δεν μετουσιώθηκε σε Εθνική εκστρατεία. Εξάλλου, η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση και επίλυση, τόσο σημαντικών ζητημάτων έχει την ανάγκη ξεκάθαρων και συγκεκριμένων πολιτικών που άπτονται του καθορισμού των χρήσεων γης, του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και της προστασίας Φυσικού περιβάλλοντος».
Η ύπαρξη των Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (κυριαρχούν στη χώρα μας), που ας μη φανεί πρόκληση ή νεωτερισμός, εξαρτώνται αποκλειστικά, ως προς τα χαρακτηριστικά και την ωριμότητά τους, από τις πυρκαγιές. Δηλαδή οι πυρκαγιές σ’ αυτά τα οικοσυστήματα αποτελούν μόνιμο και επαναλαμβανόμενο φαινόμενο. Όμως, όλα τα δάση δεν καίγονται με τον ίδιο τρόπο. Για παράδειγμα, τα ελατοδάση που είναι συνηθισμένα σε ψυχρά και υγρά κλίματα, στο ελληνικό ξηροθερμικό περιβάλλον δεν έχουν αναπτύξει μηχανισμούς άμυνας απέναντι στη φωτιά.. Όταν πάρουν φωτιά η καταστροφή τους μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη, καθώς ο φλοιός των δένδρων είναι λεπτός και οι κώνοι τους καίγονται ευκολότερα. Οι κουκουναριές καίγονται δυσκολότερα απ’ ότι τα πεύκα. Τα πεύκα μπορεί να καίγονται ευκολότερα, αλλά τα κουκουνάρια τους είναι ανθεκτικά στην πυρκαγιά. Έτσι, οι σπόροι τους βλαστάνουν ευκολότερα. Πουρνάρια, μυρτιές, σχίνα και κουμαριές με τα παραβλαστήματά τους, τους οφθαλμούς κάτω από το έδαφος ή και τους ανθεκτικούς σπόρους τους, γρήγορα ξαναβλαστάνουν. Ακόμη δυσκολότερα καίγονται τα κυπαρίσσια και τα πλατάνια.
Αναμφίβολα υπάρχον και εμπρηστές από πρόθεση ή και από αμέλεια. Το σημαντικό όμως είναι ότι υπάρχει άγνοια για τη συμπεριφορά μιας φωτιάς στο ύπαιθρο, μέσα σε μια χαράδρα, σε μια πλαγιά, στο τι καίει, προς τα πού πορεύεται, πως αντιμετωπίζεται. Τα πολλαπλά μέτωπα σε μια καιγόμενη περιοχή, συνήθως δεν προέρχονται από ηθελημένους εμπρησμούς, αλλά από τις καύτρες που διανύουν αρκετές εκατοντάδες μέτρα μέσα στη θύελλα των θερμικών ρευμάτων της φωτιάς, αλλά και από τα φλεγόμενα κουκουνάρια που μπορούν και αυτά να διανύσουν αρκετά μέτρα μεταδίδοντας τη φωτιά ακόμη μακρύτερα.
Στις πυρκαγιές συμβάλλει και η αλλαγή του κλίματος με την παρατεταμένη ξηρασία και οι ακραίες καιρικές καταστάσεις με πολύ ισχυρούς και στροβιλώδεις ανέμους. Μάλιστα είναι γνωστό ότι η ύπαρξη άφθονης καύσιμης ύλης, ο άνεμος και οι υψηλές θερμότητες, δηλαδή το κυρίαρχο τρίπτυχο της φωτιάς, δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες για να ξεσπάσει πυρκαγιά. Τότε, στις περισσότερες περιπτώσεις αν δεν αντιμετωπιστούν οι πρώτες εστίες έγκαιρα και αποτελεσματικά είναι πολύ δύσκολο έως και αδύνατο να αντιμετωπιστεί η επερχόμενη πύρινη καταστροφή.
Τα Μεσογειακά Δασικά Οικοσυστήματα, όπως επαναλαμβάνεται συνεχώς, έχουν προσαρμογές-διεξόδους για να αντιπαρέλθουν τη διαταραχή της πυρκαγιάς, εφόσον δεν βοσκηθούν. Είναι γνωστό ότι με τις πυρκαγιές χάνεται στην ατμόσφαιρα το άζωτο, απαραίτητο θρεπτικό εκείνο συστατικό για τη ζωή και το μεταβολισμό -ανάπτυξη των φυτών. Έτσι, μετά τη φωτιά και με τη βοήθεια της υγρασίας του εδάφους, φυτρώνουν κατά πρώτο τα σπέρματα των ψυχανθών φυτών. Τα φυτά αυτά –άγριο τριφύλλι, άγριος βίκος, έχουν την ικανότητα να δίνουν, να εμπλουτίζουν το έδαφος με το αναγκαίο για την ανάπτυξη των φυτών άζωτο, το οποίο δεσμεύουν από την ατμόσφαιρα με τη βοήθεια μικροοργανισμών που συνυπάρχουν στις ρίζες τους. Στη συνέχεια, αν αφεθούν αυτά τα φυτά και δεν βοσκηθούν, τότε τα εδάφη εμπλουτίζονται με άζωτο, δημιουργώντας ευνοϊκούς παράγοντες για να εποικιστούν από διαφορετικά φυτά. Εξάλλου, και τα παραβλαστήματα από τα πουρνάρια, τα σχίνα και τα άλλα μεσογειακά μακκί, χρειάζονται και αυτά προστασία από τη βόσκηση γιατί όπως είναι τρυφερά και νόστιμα προτιμώνται από τα ζώα που βόσκουν.
Όλα τα δάση όταν καίγονται δεν μπορούν να αναγεννηθούν. Η αναγέννηση θέλει κυρίως Μεσογειακή βλάστηση, εξωτερική υποβοήθηση και στρατηγικές προστασίας από τον ανθρώπινο παράγοντα και τα κοπάδια που είναι καταστρεπτικό να βόσκουν στις καμένες περιοχές. Στην περίπτωση που ενσκήψει και πάλι σύντομα πυρκαγιά σε αναγεννώμενη περιοχή τότε χάνεται ή και περιορίζεται η αποτελεσματικότητά της. Δηλαδή σταματά η αναγέννηση της βλάστησης και αρχίζει η υποβάθμιση του οικοσυστήματος.
Παλαιότερα τα ελληνικά πευκοδάση προστατεύονταν από τον ίδιο τον άνθρωπο, από τους υλοτόμους και τους ρητινοσυλλέκτες. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της ξυλείας εισάγεται, ενώ οι ρητινοσυλλέκτες έχουν «εκδιωχθεί» από το δάσος. Εξ άλλου, οι οικοπεδοφάγοι καταπατούν και κτίζουν μέσα σε δάση, η Εκκλησία διεκδικεί δασικές εκτάσεις και το κράτος με τους φορείς του χαρακτηρίζει δασικές εκτάσεις πολλές φορές καθ’ υπέρβαση των πραγματικών δασών.
Μια παρατραβηγμένη εκδοχή υποστηρίζει ότι με το που καίγονται τα δάση αποστερούμεθα «πνεύμονα οξυγόνου». Και γίνεται σύνθημα και επωδός, για να κινδυνολογούν και να εγκλωβίζουν τον κόσμο. Το ορθό είναι ότι η κυριότερη πηγή οξυγόνου στον πλανήτη Γη προέρχεται από τη θάλασσα (φυτοπλαγκτό και φύκια). Επίσης, οξυγόνο προσφέρουν και οι καλλιέργειες και τα δάση και κάθε είδους βλάστηση. Μια άλλη αλήθεια είναι ότι κάθε δάσος είναι σύστημα ζωντανών (φυτά και ζώα) και αβιοτικών (έδαφος, νερό, φωτιά αέρας) παραμέτρων, αλλά και διαδικασιών (σχέσεις, εντάσεις και ανταγωνισμοί) που βρίσκονται όλα μαζί σε ισορροπία μεταξύ τους. Τα δάση λοιπόν επιτελούν εξαιρετικά πολύπλοκο περιβαλλοντικό έργο. Μεταξύ των άλλων, συμβάλλουν στην ανταλλαγή των αερίων της ατμόσφαιρας, συγκρατούν τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας καθαρίζοντας την, ρυθμίζουν τη θερμοκρασία στις περιοχές που γειτονεύουν, προσφέρουν προστασία και διατήρησης της πανίδας. Ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία των δασών είναι ότι ρυθμίζουν τα νερά (ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά σε επιφανειακά και υπόγεια νερά) και τη φυσική διαχείριση των υδατικών πόρων.
Όπως αποφαίνονται οι ειδικοί επί επιχειρησιακών συνθηκών, κάθε σχέδιο έκτακτης ανάγκης αποτελεί θεωρητική προσέγγιση η οποία οφείλει να επικαιροποιείται τακτικά με ασκήσεις ετοιμότητας σε πραγματικές συνθήκες και στο ύπαιθρο. Τα σενάρια και οι προβλέψεις ποτέ δεν διασφαλίζουν 100% ανθρώπινες ζωές, περιουσίες, γεννήματα, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος. Καθοριστικής σημασίας για την έκβαση της αποτελεσματικότητας είναι η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τοπικών φορέων, η διασπορά και κατανομή των δυνάμεων πρόληψης και καταστολής, ο συντονισμός των κάθε είδους δυνάμεων. Σε πολλές περιοχές, εφόσον έχουμε να κάνουμε με δασικές πυρκαγιές, η απουσία αντιπυρικών ζωνών είναι καθοριστική, όπως και οι δρόμοι πρόσβασης των δυνάμεων, οι οδοί εκκένωσης του πληθυσμού, η αξιολόγηση των οχημάτων πυρόσβεσης, των υδροφόρων και των λοιπών μηχανημάτων υποβοήθησης, ως προς το μέγεθος και την ετοιμότητά τους. Τα λάθη και οι εσφαλμένες εκτιμήσεις είναι ανθρώπινα, αλλά οι παραλήψεις σε μέσα και στην κατάλληλη εξάρτυση όσων θα ασχοληθούν με το δύσκολο έργο της δασοπυρόσβεσης είναι εγκληματικές.
Και οι εμπρηστικές συνθήκες και παράγοντες είναι γνωστοί, άγνωστοι και πρωτοεμφανιζόμενοι. Όπως και οι εμπρηστές.
Πολλές φορές καθ’ υπερβολή, αλλά και υπάρχουν και πραγματικά περιστατικά ή και μυθοπλασίες. Πράγματι οι κεραυνοί έχουν δημιουργήσει πυρκαγιές, όπως και τα ηλεκτροφόρα καλώδια της ΔΕΗ, οι σκουπιδότοποι από αυτανάφλεξη, οι αμέλειες και οι ανευθυνότητες. Ορισμένοι διατείνονται ότι τα δασικά φυτά σε περιόδους ξηρασίας εκπέμπουν στο περιβάλλον αιθυλένιο, εξαιρετικά εύφλεκτο αέριο, οπότε οι πιθανότητες να προκληθεί πυρκαγιά είναι μεγάλη.
Τέλος, όταν η κρατική αποτελεσματικότητα και των φορέων της αμφισβητείται εκ των γεγονότων, όταν η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει αποψιλωθεί από αρμοδιότητες για τα τοπικά ζητήματα και όταν οι κάτοικοι πορεύονται χωρίς καθοδήγηση μόνο με το ένστικτό τους, τότε μπορούμε να μιλάμε ότι το «προσάναμμα» στις πρόσφατες πύρινες καταστροφές ήταν «η απουσία σχεδιασμού αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών, η έλλειψη περιφρούρησης της ζωής, των πόρων, της προστασίας του περιβάλλοντος, της περιουσίας, της αποτροπής τέλεσης εγκλημάτων και η ανικανότητα» (διαπιστώσεις ειδικών που προβλήθηκαν από τον ημερήσιο Τύπο).
Δρ. Θόδωρος Σ. Κουσουρής
Περιβαλλοντολόγος, πρώην
Δ/ντής Ερευνητικού Ινστιτούτου
Περιβαλλοντολόγος, πρώην
Δ/ντής Ερευνητικού Ινστιτούτου
Μαζί με τις φυσικές καταστροφές συμπορεύονται τα τελευταία χρόνια και οι ανθρωπογενείς καταστροφές με εντεινόμενους ρυθμούς. Στις συγκροτημένες κοινωνίες και στα υπεύθυνα κράτη η πρόληψη προέχει της καταστολής. Συμβαίνουν όμως και εκεί αρρυθμίες, αναποτελεσματικότητα, ανικανότητες αντιμετώπισης. Ωστόσο, οι αρμόδιοι φορείς, κυρίως σε τοπικό επίπεδο έχουν επιφορτιστεί με πρόσθετες ευθύνες και εξουσίες ως προς την οργάνωση, το μακρόπνοο σχεδιασμό και με ικανούς μηχανισμούς. Και το κυριότερο, η ουσιαστική συμβολή στην πρόληψη ή και στην καίρια καταστολή των κάθε είδους καταστροφών οφείλει να προωθηθεί απαραίτητα με τη συνεργασία τοπικών φορέων και με δομές ανάληψης της ευθύνης που γνωρίζουν το χώρο της τοπικής ιδιομορφίας, αλλά και την οικολογική και άλλη αξία τους.
Ως προς στις πυρκαγιές θυμίζουμε –γράφτηκε στον ημερήσιο τύπο, ότι ήδη υπάρχει, από το 1993, Διακομματικό πόρισμα της Βουλής με συγκεκριμένες υποδείξεις για τους τρόπους οργάνωσης και αξιοποίησης των μέσων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. «Στην πορεία και εκ των γεγονότων φαίνεται ότι εκείνη η ομοφωνία ποτέ δεν μετουσιώθηκε σε Εθνική εκστρατεία. Εξάλλου, η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση και επίλυση, τόσο σημαντικών ζητημάτων έχει την ανάγκη ξεκάθαρων και συγκεκριμένων πολιτικών που άπτονται του καθορισμού των χρήσεων γης, του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και της προστασίας Φυσικού περιβάλλοντος».Η ύπαρξη των Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (κυριαρχούν στη χώρα μας), που ας μη φανεί πρόκληση ή νεωτερισμός, εξαρτώνται αποκλειστικά, ως προς τα χαρακτηριστικά και την ωριμότητά τους, από τις πυρκαγιές. Δηλαδή οι πυρκαγιές σ’ αυτά τα οικοσυστήματα αποτελούν μόνιμο και επαναλαμβανόμενο φαινόμενο. Όμως, όλα τα δάση δεν καίγονται με τον ίδιο τρόπο. Για παράδειγμα, τα ελατοδάση που είναι συνηθισμένα σε ψυχρά και υγρά κλίματα, στο ελληνικό ξηροθερμικό περιβάλλον δεν έχουν αναπτύξει μηχανισμούς άμυνας απέναντι στη φωτιά.. Όταν πάρουν φωτιά η καταστροφή τους μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη, καθώς ο φλοιός των δένδρων είναι λεπτός και οι κώνοι τους καίγονται ευκολότερα. Οι κουκουναριές καίγονται δυσκολότερα απ’ ότι τα πεύκα. Τα πεύκα μπορεί να καίγονται ευκολότερα, αλλά τα κουκουνάρια τους είναι ανθεκτικά στην πυρκαγιά. Έτσι, οι σπόροι τους βλαστάνουν ευκολότερα. Πουρνάρια, μυρτιές, σχίνα και κουμαριές με τα παραβλαστήματά τους, τους οφθαλμούς κάτω από το έδαφος ή και τους ανθεκτικούς σπόρους τους, γρήγορα ξαναβλαστάνουν. Ακόμη δυσκολότερα καίγονται τα κυπαρίσσια και τα πλατάνια.
Αναμφίβολα υπάρχον και εμπρηστές από πρόθεση ή και από αμέλεια. Το σημαντικό όμως είναι ότι υπάρχει άγνοια για τη συμπεριφορά μιας φωτιάς στο ύπαιθρο, μέσα σε μια χαράδρα, σε μια πλαγιά, στο τι καίει, προς τα πού πορεύεται, πως αντιμετωπίζεται. Τα πολλαπλά μέτωπα σε μια καιγόμενη περιοχή, συνήθως δεν προέρχονται από ηθελημένους εμπρησμούς, αλλά από τις καύτρες που διανύουν αρκετές εκατοντάδες μέτρα μέσα στη θύελλα των θερμικών ρευμάτων της φωτιάς, αλλά και από τα φλεγόμενα κουκουνάρια που μπορούν και αυτά να διανύσουν αρκετά μέτρα μεταδίδοντας τη φωτιά ακόμη μακρύτερα.
Στις πυρκαγιές συμβάλλει και η αλλαγή του κλίματος με την παρατεταμένη ξηρασία και οι ακραίες καιρικές καταστάσεις με πολύ ισχυρούς και στροβιλώδεις ανέμους. Μάλιστα είναι γνωστό ότι η ύπαρξη άφθονης καύσιμης ύλης, ο άνεμος και οι υψηλές θερμότητες, δηλαδή το κυρίαρχο τρίπτυχο της φωτιάς, δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες για να ξεσπάσει πυρκαγιά. Τότε, στις περισσότερες περιπτώσεις αν δεν αντιμετωπιστούν οι πρώτες εστίες έγκαιρα και αποτελεσματικά είναι πολύ δύσκολο έως και αδύνατο να αντιμετωπιστεί η επερχόμενη πύρινη καταστροφή.
Τα Μεσογειακά Δασικά Οικοσυστήματα, όπως επαναλαμβάνεται συνεχώς, έχουν προσαρμογές-διεξόδους για να αντιπαρέλθουν τη διαταραχή της πυρκαγιάς, εφόσον δεν βοσκηθούν. Είναι γνωστό ότι με τις πυρκαγιές χάνεται στην ατμόσφαιρα το άζωτο, απαραίτητο θρεπτικό εκείνο συστατικό για τη ζωή και το μεταβολισμό -ανάπτυξη των φυτών. Έτσι, μετά τη φωτιά και με τη βοήθεια της υγρασίας του εδάφους, φυτρώνουν κατά πρώτο τα σπέρματα των ψυχανθών φυτών. Τα φυτά αυτά –άγριο τριφύλλι, άγριος βίκος, έχουν την ικανότητα να δίνουν, να εμπλουτίζουν το έδαφος με το αναγκαίο για την ανάπτυξη των φυτών άζωτο, το οποίο δεσμεύουν από την ατμόσφαιρα με τη βοήθεια μικροοργανισμών που συνυπάρχουν στις ρίζες τους. Στη συνέχεια, αν αφεθούν αυτά τα φυτά και δεν βοσκηθούν, τότε τα εδάφη εμπλουτίζονται με άζωτο, δημιουργώντας ευνοϊκούς παράγοντες για να εποικιστούν από διαφορετικά φυτά. Εξάλλου, και τα παραβλαστήματα από τα πουρνάρια, τα σχίνα και τα άλλα μεσογειακά μακκί, χρειάζονται και αυτά προστασία από τη βόσκηση γιατί όπως είναι τρυφερά και νόστιμα προτιμώνται από τα ζώα που βόσκουν.Όλα τα δάση όταν καίγονται δεν μπορούν να αναγεννηθούν. Η αναγέννηση θέλει κυρίως Μεσογειακή βλάστηση, εξωτερική υποβοήθηση και στρατηγικές προστασίας από τον ανθρώπινο παράγοντα και τα κοπάδια που είναι καταστρεπτικό να βόσκουν στις καμένες περιοχές. Στην περίπτωση που ενσκήψει και πάλι σύντομα πυρκαγιά σε αναγεννώμενη περιοχή τότε χάνεται ή και περιορίζεται η αποτελεσματικότητά της. Δηλαδή σταματά η αναγέννηση της βλάστησης και αρχίζει η υποβάθμιση του οικοσυστήματος.
Παλαιότερα τα ελληνικά πευκοδάση προστατεύονταν από τον ίδιο τον άνθρωπο, από τους υλοτόμους και τους ρητινοσυλλέκτες. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της ξυλείας εισάγεται, ενώ οι ρητινοσυλλέκτες έχουν «εκδιωχθεί» από το δάσος. Εξ άλλου, οι οικοπεδοφάγοι καταπατούν και κτίζουν μέσα σε δάση, η Εκκλησία διεκδικεί δασικές εκτάσεις και το κράτος με τους φορείς του χαρακτηρίζει δασικές εκτάσεις πολλές φορές καθ’ υπέρβαση των πραγματικών δασών.
Μια παρατραβηγμένη εκδοχή υποστηρίζει ότι με το που καίγονται τα δάση αποστερούμεθα «πνεύμονα οξυγόνου». Και γίνεται σύνθημα και επωδός, για να κινδυνολογούν και να εγκλωβίζουν τον κόσμο. Το ορθό είναι ότι η κυριότερη πηγή οξυγόνου στον πλανήτη Γη προέρχεται από τη θάλασσα (φυτοπλαγκτό και φύκια). Επίσης, οξυγόνο προσφέρουν και οι καλλιέργειες και τα δάση και κάθε είδους βλάστηση. Μια άλλη αλήθεια είναι ότι κάθε δάσος είναι σύστημα ζωντανών (φυτά και ζώα) και αβιοτικών (έδαφος, νερό, φωτιά αέρας) παραμέτρων, αλλά και διαδικασιών (σχέσεις, εντάσεις και ανταγωνισμοί) που βρίσκονται όλα μαζί σε ισορροπία μεταξύ τους. Τα δάση λοιπόν επιτελούν εξαιρετικά πολύπλοκο περιβαλλοντικό έργο. Μεταξύ των άλλων, συμβάλλουν στην ανταλλαγή των αερίων της ατμόσφαιρας, συγκρατούν τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας καθαρίζοντας την, ρυθμίζουν τη θερμοκρασία στις περιοχές που γειτονεύουν, προσφέρουν προστασία και διατήρησης της πανίδας. Ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία των δασών είναι ότι ρυθμίζουν τα νερά (ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά σε επιφανειακά και υπόγεια νερά) και τη φυσική διαχείριση των υδατικών πόρων.Όπως αποφαίνονται οι ειδικοί επί επιχειρησιακών συνθηκών, κάθε σχέδιο έκτακτης ανάγκης αποτελεί θεωρητική προσέγγιση η οποία οφείλει να επικαιροποιείται τακτικά με ασκήσεις ετοιμότητας σε πραγματικές συνθήκες και στο ύπαιθρο. Τα σενάρια και οι προβλέψεις ποτέ δεν διασφαλίζουν 100% ανθρώπινες ζωές, περιουσίες, γεννήματα, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος. Καθοριστικής σημασίας για την έκβαση της αποτελεσματικότητας είναι η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τοπικών φορέων, η διασπορά και κατανομή των δυνάμεων πρόληψης και καταστολής, ο συντονισμός των κάθε είδους δυνάμεων. Σε πολλές περιοχές, εφόσον έχουμε να κάνουμε με δασικές πυρκαγιές, η απουσία αντιπυρικών ζωνών είναι καθοριστική, όπως και οι δρόμοι πρόσβασης των δυνάμεων, οι οδοί εκκένωσης του πληθυσμού, η αξιολόγηση των οχημάτων πυρόσβεσης, των υδροφόρων και των λοιπών μηχανημάτων υποβοήθησης, ως προς το μέγεθος και την ετοιμότητά τους. Τα λάθη και οι εσφαλμένες εκτιμήσεις είναι ανθρώπινα, αλλά οι παραλήψεις σε μέσα και στην κατάλληλη εξάρτυση όσων θα ασχοληθούν με το δύσκολο έργο της δασοπυρόσβεσης είναι εγκληματικές.
Και οι εμπρηστικές συνθήκες και παράγοντες είναι γνωστοί, άγνωστοι και πρωτοεμφανιζόμενοι. Όπως και οι εμπρηστές.
Πολλές φορές καθ’ υπερβολή, αλλά και υπάρχουν και πραγματικά περιστατικά ή και μυθοπλασίες. Πράγματι οι κεραυνοί έχουν δημιουργήσει πυρκαγιές, όπως και τα ηλεκτροφόρα καλώδια της ΔΕΗ, οι σκουπιδότοποι από αυτανάφλεξη, οι αμέλειες και οι ανευθυνότητες. Ορισμένοι διατείνονται ότι τα δασικά φυτά σε περιόδους ξηρασίας εκπέμπουν στο περιβάλλον αιθυλένιο, εξαιρετικά εύφλεκτο αέριο, οπότε οι πιθανότητες να προκληθεί πυρκαγιά είναι μεγάλη.Τέλος, όταν η κρατική αποτελεσματικότητα και των φορέων της αμφισβητείται εκ των γεγονότων, όταν η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει αποψιλωθεί από αρμοδιότητες για τα τοπικά ζητήματα και όταν οι κάτοικοι πορεύονται χωρίς καθοδήγηση μόνο με το ένστικτό τους, τότε μπορούμε να μιλάμε ότι το «προσάναμμα» στις πρόσφατες πύρινες καταστροφές ήταν «η απουσία σχεδιασμού αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών, η έλλειψη περιφρούρησης της ζωής, των πόρων, της προστασίας του περιβάλλοντος, της περιουσίας, της αποτροπής τέλεσης εγκλημάτων και η ανικανότητα» (διαπιστώσεις ειδικών που προβλήθηκαν από τον ημερήσιο Τύπο).
