Μια έγγραφη διαμαρτυρία και η σχετική απάντηση, καθεμιά με το ήθος του συγγραφέως της.
Η επιστολή του «Ιού»
ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΑΥΣΤΗΡΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
Αθήνα, 2 Ιουλίου 2007
Αξιότιμη κυρία, Αξιότιμοι κύριοι
ΑΥΣΤΗΡΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
Αθήνα, 2 Ιουλίου 2007
Αξιότιμη κυρία, Αξιότιμοι κύριοι
Απευθυνόμαστε ατομικά σε κάθε μέλος του Δ.Σ. της ΕΜΣ, επειδή το ερώτημά μας αναφέρεται στην ατομική ευθύνη καθενός και δυστυχώς αφορά τον πρόεδρο της ΕΜΣ, κ. Νικόλαο Μέρτζο.
Έχουμε καταγράψει σε δημοσιογραφικά ρεπορτάζ τη συμμετοχή του κ. Μέρτζου στη Συμβουλευτική Επιτροπή του δικτατορικού καθεστώτος (βλ. «Ελευθεροτυπία» 23.10.05, 21.4.07 και 30.6.07). Όμως μόλις πρόσφατα ανατρέξαμε στα δημοσιευμένα πρακτικά της Συμβουλευτικής Επιτροπής («Η Συμβουλευτική Επιτροπή και το έργον αυτής», Αθήναι 1972), όπου διαπιστώσαμε ότι ο νυν πρόεδρος της ΕΜΣ δεν περιορίστηκε σε τυπική συμμετοχή στις εργασίες αυτού του χουντικού κακέκτυπου βουλής, αλλά από το βήμα του αναδείχτηκε σε διαπρύσιο κήρυκα του καθεστώτος και προσωπικό υμνητή του Παπαδόπουλου.
Δεδομένου ότι έχετε άμεση σχέση με την ιστορική επιστήμη είναι πολύ εύκολο να διαπιστώσετε την ακρίβεια των διαπιστώσεων αυτών. Οι τόμοι με τα πρακτικά της «Συμβουλευτικής» βρίσκονται σε πολλές βιβλιοθήκες. Αναφέρουμε ενδεικτικά την κεντρική Βιβλιοθήκη της Βουλής. Είμαστε, φυσικά, σε θέση να σας αποστείλουμε το σχετικό υλικό, αν προτιμάτε.
Γνωρίζουμε ότι έχουν περάσει πολλές δεκαετίες από την πτώση της δικτατορίας, αλλά όλα αυτά τα χρόνια έχει τηρηθεί στην ελληνική δημόσια ζωή μια αρχή: οι υμνητές της χούντας δεν αναλαμβάνουν δημόσια αξιώματα στο χώρο της πολιτικής και της πνευματικής ζωής.
Ασφαλώς θα γνωρίζετε ότι στο χώρο των Πανεπιστημίων μετά τη μεταπολίτευση απολύθηκαν οριστικά όσοι καθηγητές είχαν οποιαδήποτε σχέση με τη χούντα και μάλιστα με πολύ λιγότερα γραπτά ντοκουμέντα απ' όσα βαρύνουν τον σημερινό πρόεδρο της ΕΜΣ.
Αυτή η αρχή που ισχύει για κάθε πνευματικό ίδρυμα (δηλαδή ότι δεν επιδοκιμάζει τους συνεργάτες της χούντας) ελπίζουμε ότι ισχύει και για το δικό σας. Άλλωστε, διαβάζοντας την αυτοβιογραφία του καθηγητή Κωνσταντίνου Βαβούσκου, ο οποίος κατείχε το αξίωμα του προέδρου στην ΕΜΣ επί δεκαετίες και μέχρι πρότινος, διαπιστώνουμε ότι κι αυτός συνδέει την επιστημονική και ανθρώπινη αξιοπρέπειά του με την άρνηση να υπηρετήσει το τυραννικό καθεστώς.
Αν όλα αυτά ισχύουν για κάθε πνευματικό ίδρυμα, πολύ περισσότερο έχουν εφαρμογή στην ΕΜΣ, η οποία διεκδικεί και έναν ξεχωριστό ρόλο στην καταγραφή και διδασκαλία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Τι μπορεί να πει για την ιστορία της περιόδου 1967-1974 ένα ίδρυμα που τιμά με την ανάδειξη στη θέση του προέδρου του έναν υμνητή της δικτατορίας;
Με αυτές τις σκέψεις σας παρακαλούμε να μας εξηγήσετε με ποιον τρόπο αντιμετωπίζετε εσείς αυτό το ζήτημα (αν το θεωρείτε καν ζήτημα).
Έχουμε καταγράψει σε δημοσιογραφικά ρεπορτάζ τη συμμετοχή του κ. Μέρτζου στη Συμβουλευτική Επιτροπή του δικτατορικού καθεστώτος (βλ. «Ελευθεροτυπία» 23.10.05, 21.4.07 και 30.6.07). Όμως μόλις πρόσφατα ανατρέξαμε στα δημοσιευμένα πρακτικά της Συμβουλευτικής Επιτροπής («Η Συμβουλευτική Επιτροπή και το έργον αυτής», Αθήναι 1972), όπου διαπιστώσαμε ότι ο νυν πρόεδρος της ΕΜΣ δεν περιορίστηκε σε τυπική συμμετοχή στις εργασίες αυτού του χουντικού κακέκτυπου βουλής, αλλά από το βήμα του αναδείχτηκε σε διαπρύσιο κήρυκα του καθεστώτος και προσωπικό υμνητή του Παπαδόπουλου.
Δεδομένου ότι έχετε άμεση σχέση με την ιστορική επιστήμη είναι πολύ εύκολο να διαπιστώσετε την ακρίβεια των διαπιστώσεων αυτών. Οι τόμοι με τα πρακτικά της «Συμβουλευτικής» βρίσκονται σε πολλές βιβλιοθήκες. Αναφέρουμε ενδεικτικά την κεντρική Βιβλιοθήκη της Βουλής. Είμαστε, φυσικά, σε θέση να σας αποστείλουμε το σχετικό υλικό, αν προτιμάτε.Γνωρίζουμε ότι έχουν περάσει πολλές δεκαετίες από την πτώση της δικτατορίας, αλλά όλα αυτά τα χρόνια έχει τηρηθεί στην ελληνική δημόσια ζωή μια αρχή: οι υμνητές της χούντας δεν αναλαμβάνουν δημόσια αξιώματα στο χώρο της πολιτικής και της πνευματικής ζωής.
Ασφαλώς θα γνωρίζετε ότι στο χώρο των Πανεπιστημίων μετά τη μεταπολίτευση απολύθηκαν οριστικά όσοι καθηγητές είχαν οποιαδήποτε σχέση με τη χούντα και μάλιστα με πολύ λιγότερα γραπτά ντοκουμέντα απ' όσα βαρύνουν τον σημερινό πρόεδρο της ΕΜΣ.
Αυτή η αρχή που ισχύει για κάθε πνευματικό ίδρυμα (δηλαδή ότι δεν επιδοκιμάζει τους συνεργάτες της χούντας) ελπίζουμε ότι ισχύει και για το δικό σας. Άλλωστε, διαβάζοντας την αυτοβιογραφία του καθηγητή Κωνσταντίνου Βαβούσκου, ο οποίος κατείχε το αξίωμα του προέδρου στην ΕΜΣ επί δεκαετίες και μέχρι πρότινος, διαπιστώνουμε ότι κι αυτός συνδέει την επιστημονική και ανθρώπινη αξιοπρέπειά του με την άρνηση να υπηρετήσει το τυραννικό καθεστώς.
Αν όλα αυτά ισχύουν για κάθε πνευματικό ίδρυμα, πολύ περισσότερο έχουν εφαρμογή στην ΕΜΣ, η οποία διεκδικεί και έναν ξεχωριστό ρόλο στην καταγραφή και διδασκαλία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Τι μπορεί να πει για την ιστορία της περιόδου 1967-1974 ένα ίδρυμα που τιμά με την ανάδειξη στη θέση του προέδρου του έναν υμνητή της δικτατορίας;
Με αυτές τις σκέψεις σας παρακαλούμε να μας εξηγήσετε με ποιον τρόπο αντιμετωπίζετε εσείς αυτό το ζήτημα (αν το θεωρείτε καν ζήτημα).
Ο Ιός
Η απάντηση του κ. Μέρτζου
Προς τον «Ιό»
Θεσσαλονίκη 3 Ιουλίου 2007
Εκλαμπρότατε, Κύριε, Κύριε Δημόσιε Κατήγορε,
Αθηνών, πάσης Ελλάδος και Περιχώρων
Θεσσαλονίκη 3 Ιουλίου 2007
Εκλαμπρότατε, Κύριε, Κύριε Δημόσιε Κατήγορε,
Αθηνών, πάσης Ελλάδος και Περιχώρων
Περιδεής προσπίπτω, Παντεπόπτα, εις τους ευκλεείς πόδας της Πανυσεβάστου Αρχής Σας, ευχόμενος ο ταπεινός δούλος Σας ανύστακτον εφορείαν του δημοσίου, άμα δε και εθνικού (μετά συγχωρήσεως) συμφέροντος, λαμβάνων την τιμήν να Σας αναφέρω ότι μετ' άκρας συντριβής έλαβον ο ανάξιος το πολυφίλητον Ενταλμά Σας και διεβίβασα αυθωρεί την σεβασμίαν Διαταγήν Σας προς άμεσον εξορίαν μου.
Επικαλούμενος την Επιείκειάν Σας, παρακαλώ εκ βάθους της συντετριμμένης και μιαράς καρδίας μου, συγχωρήσατε την καθυστέρησιν του Ικετηρίου τούτου Γράμματός μου διότι, άμα τη λήψει του σεβαστού Εντάλματός Σας, ενεφιλοχώρησε σπουδαίος λόγος. Χέστηκα.
Εκτοτε, άγρυπνος και εν συνεχεί ακρατεία ούρων τε και κοπράνων επί έντρομον εικοσιτετράωρον, περισυλλέγω τα ράκη εις τα οποία διεσκόρπισεν άπασαν την υπόστασίν μου ο κεραυνός από τον παντεπόπτην Ολυμπον της θεϊκής αποστολής Σας διαπορών ο ασεβέστατος ξυλοσχίστης, πώς άγνωστον μεταξύ αγνώστων με συνέλαβεν η οξυδέρκειά Σας. Προφανώς επενήργησε το δαιμόνιόν Σας.
Επί έτη τριάκοντα και δύο εβίωσα λάθρα ανελλιπώς και πονηρώς μακράν του δημοσίου βίου καλλιεργών ευλαβώς τον λαχανόκηπον της Ιεράς Μονής των Λαζαριστών Αδελφών, κινούμενος υπό τα λάχανα ως όφις ιοβόλος. Απέφυγον, ως ο διάβολος το λιβάνι, την πάσαν δημοσιότητα. Εκαλύφθην υπό ψευδώνυμον ουχί, προς Θεού, επαναστατικόν. Ουδείς ουδέποτε πολίτης εγνώρισε την ύπαρξίν μου, πλην της Αγίας Ηγουμένης. Η δημοσιότης μοι υπήρξεν εσαεί άγνωστος, λίαν άλλωστε κινδυνώδης δια ληστοφυγόδικον. Και ουδέ την φτέρην έσεισα ποτέ. Αλλ' έστι Δίκης Οφθαλμός ος τα πάνθ' ορά. Ο Υμέτερος ασφαλώς Οφθαλμός.
Κατόπιν τούτου, Πανυσέβαστε Προστάτα των ιερών και οσίων, εκλιπαρώ μετ' άκρας ταπεινώσεως την Αρετήν Σας όπως, εξαντλούσα την πάσαν επιείκειαν, δεχθή την ακόλουθον ειλικρινή μου Δήλωσιν Μετανοίας:
Αποκηρύσσω μετά βδελυγμίας τον χουντισμόν και πάσας τας παραφυάδας του.
Φιλώ τους πόδας Σας, θέτω τρις εις το εστιγματισμένον μαύρον μέτωπόν μου την ένδοξον κόνιν των κραταιών υποδημάτων Σας, ίαμα πάσης νόσου και μαλακίας, ομολογώ ότι, τη Υμετέρα Θεία Χάριτι, είδον το Φως το Αληθινόν και, ίνα επί τέλους εξέλθω καγώ εις το φως, Σας ικετεύω να μοι χορηγήσητε εν τη αποκλειστική αρμοδιότητι Υμών το αναγκαίον και σωτήριον Πιστοποιητικόν Κοινωνικών Φρονημάτων.
Επικαλούμενος την Επιείκειάν Σας, παρακαλώ εκ βάθους της συντετριμμένης και μιαράς καρδίας μου, συγχωρήσατε την καθυστέρησιν του Ικετηρίου τούτου Γράμματός μου διότι, άμα τη λήψει του σεβαστού Εντάλματός Σας, ενεφιλοχώρησε σπουδαίος λόγος. Χέστηκα.
Εκτοτε, άγρυπνος και εν συνεχεί ακρατεία ούρων τε και κοπράνων επί έντρομον εικοσιτετράωρον, περισυλλέγω τα ράκη εις τα οποία διεσκόρπισεν άπασαν την υπόστασίν μου ο κεραυνός από τον παντεπόπτην Ολυμπον της θεϊκής αποστολής Σας διαπορών ο ασεβέστατος ξυλοσχίστης, πώς άγνωστον μεταξύ αγνώστων με συνέλαβεν η οξυδέρκειά Σας. Προφανώς επενήργησε το δαιμόνιόν Σας.
Επί έτη τριάκοντα και δύο εβίωσα λάθρα ανελλιπώς και πονηρώς μακράν του δημοσίου βίου καλλιεργών ευλαβώς τον λαχανόκηπον της Ιεράς Μονής των Λαζαριστών Αδελφών, κινούμενος υπό τα λάχανα ως όφις ιοβόλος. Απέφυγον, ως ο διάβολος το λιβάνι, την πάσαν δημοσιότητα. Εκαλύφθην υπό ψευδώνυμον ουχί, προς Θεού, επαναστατικόν. Ουδείς ουδέποτε πολίτης εγνώρισε την ύπαρξίν μου, πλην της Αγίας Ηγουμένης. Η δημοσιότης μοι υπήρξεν εσαεί άγνωστος, λίαν άλλωστε κινδυνώδης δια ληστοφυγόδικον. Και ουδέ την φτέρην έσεισα ποτέ. Αλλ' έστι Δίκης Οφθαλμός ος τα πάνθ' ορά. Ο Υμέτερος ασφαλώς Οφθαλμός.
Κατόπιν τούτου, Πανυσέβαστε Προστάτα των ιερών και οσίων, εκλιπαρώ μετ' άκρας ταπεινώσεως την Αρετήν Σας όπως, εξαντλούσα την πάσαν επιείκειαν, δεχθή την ακόλουθον ειλικρινή μου Δήλωσιν Μετανοίας:
Αποκηρύσσω μετά βδελυγμίας τον χουντισμόν και πάσας τας παραφυάδας του.
Φιλώ τους πόδας Σας, θέτω τρις εις το εστιγματισμένον μαύρον μέτωπόν μου την ένδοξον κόνιν των κραταιών υποδημάτων Σας, ίαμα πάσης νόσου και μαλακίας, ομολογώ ότι, τη Υμετέρα Θεία Χάριτι, είδον το Φως το Αληθινόν και, ίνα επί τέλους εξέλθω καγώ εις το φως, Σας ικετεύω να μοι χορηγήσητε εν τη αποκλειστική αρμοδιότητι Υμών το αναγκαίον και σωτήριον Πιστοποιητικόν Κοινωνικών Φρονημάτων.
Κούτσα-κούτσα και τι πράιτε θραύσετο χάρις εις το Μέγα Ελεός Σας.
Ο Ιαβέρης ζει, αυτός μας οδηγεί.
Νικόλαος Ι. Μέρτζος Πρόεδρος Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών
Τα αποσπάσματα που ακολουθούν είναι ενδεικτικά των απόψεων που διατύπωνε ο σημερινός πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών στο βήμα της «Συμβουλευτικής Επιτροπής», όπου είχε τοποθετηθεί από το δικτατορικό καθεστώς. Ο Νικόλαος Μέρτζος υπήρξε εισηγητής στο χουντικό νομοσχέδιο «περί οργανισμού του υπουργείου Εσωτερικών» (21.4.71), όπου ενώπιον του Στυλιανού Παττακού εξύμνησε τις προσπάθειες της κυβέρνησης (δηλαδή της χούντας) και αντιπαρέβαλε το πραξικόπημα στις δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις:
- «Η Επανάστασις της 21ης Απριλίου κατέβαλε και καταβάλλει εργώδη, νομίζω, προσπάθειαν διά να απαλύνη τας δυσχερείας και να εξοβελίσει τα αγκάθια, που μακρά και κακίστη συνήθεια είχε παρεμβάλει μεταξύ του κοινού και της διοικήσεως».
- Μιλώντας σε άλλο νομοσχέδιο «περί επαγγελματικών σωματείων» (14.5.71), με το οποίο η χούντα ήθελε να διευθετήσει την απαγόρευση των απεργιών, ο κ. Μέρτζος εμφανίζεται πάλι ενθουσιώδης: «Το σχέδιον νομοθετικού διατάγματος είναι άρτιον και το σημαντικώτερον είναι ότι είναι διαποτισμένον από βαθείας δημοκρατικάς αρχάς, πράγμα που δεν αποτελεί προσωπικήν διαπίστωσιν αλλά των ιδίων των εργαζομένων μετά των οποίων ήλθον εις επαφήν εις τρεις συνελεύσεις εις Θεσσαλονίκην και την Χαλκιδικήν, αι οποίαι εξέφρασαν την απόλυτον ικανοποίησίν των και τας ευχαριστίας των προς την Κυβέρνησιν» (πλήρες κείμενο >>>).
(Από την Ελευθεροτυπία, 30/9/2007)
