...
Ένας αναγνώστης του κειμένου με τίτλο "Φρόνημα με συγκεκριμένες προδιαγραφές" έγραψε με ψευδώνυμο "Ένας Ορθόδοξος" την άποψή του και χαίρομαι γι' αυτό. Επειδή είναι πιθανόν να "χαθεί" εκεί η απάντηση, γράφω εδώ μερικές σκέψεις για να διευκολυνθεί ο διάλογος. Καταρχάς, δεν μπορεί καθένας να προκαθορίσει, πότε θα πολεμήσει για την πατρίδα και για οτιδήποτε άλλο θεωρεί σημαντικό. Εφόσον, ευτυχώς, δεν προκύπτουν πόλεμοι, πρέπει να κρίνουμε τους ανθρώπους, είτε αρχηγούς, είτε απλούς υποψήφιους μαχητές, από τις προθέσεις τους, τι θα έκαναν, αν προέκυπτε το απευκταίο...
Τώρα, ένας λόγος που ζούμε "ευδαιμονικά" και δεν έχουμε πολέμους σχετίζεται, αφενός με τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις που μας δίνουν τη δυνατότητα καλύτερης ζωής και αφετέρου με τις πολιτικές επιλογές, οι οποίες μέχρι τώρα έχουν οδηγήσει τη χώρα μας σε μια ειρηνική περίοδο μεγαλύτερη των 50 ετών. Κι αν ακόμα συνέβαιναν κάποια διαφορετικά πράγματα ως προς την υγεία ή την ασφάλειά μας, η όποια Ορθοδοξία δεν θα είχε να προσφέρει τίποτα για την επίλυσή τους, όπως δεν προσέφερε όλους τους προηγούμενους αιώνες. Καμιά ασθένεια δεν γιατρεύτηκε με θρησκευτικά ξόρκια και κανένας πόλεμος δεν απετράπη με αναφορές στην πίστη και στη θρησκεία. Να υπενθυμίσω ότι Γάλλοι και Γερμανοί πολέμαγαν μέχρι και το β' παγκόσμιο πόλεμο με το σύνθημα, αμφότεροι: "Ο θεός μαζί μας". Στο β' βαλκανικό πόλεμο από τη μια μεριά ήταν οι ορθόδοξοι Έλληνες και Σέρβοι και από την άλλη οι επίσης ορθόδοξοι Βούλγαροι, πίσω δε από κάθε στρατό οι αντίστοιχης εθνικότητας παπάδες, με λάβαρα, σταυρούς και εξαπτέρυγα. Η ιστορία των τελευταίων 17 αιώνων δείχνει εξ άλλου ότι οι εκκλησιαστικοί μηχανισμοί συμμετείχαν στη διοργάνωση πολέμων με δικούς τους στόχους.
Ως προς το "ποιόν της Ορθοδοξίας" και τη ζωή των πραγματικών ορθοδόξων, πέρα από τον προβληματισμό για την ειδοποιό διαφορά του "ορθοδόξου" από τον "καθολικό" (το filioque τους διαφοροποιεί, δηλαδή; πώς φαίνεται αυτή η διαφορά στην καθημερινή ζωή, πέρα από προσωπικές ιδεοληψίες περί διαφορετικότητας), ο κόσμος το μόνο που αντιλαμβάνεται είναι οι προσπάθειες του εκκλησιασιτκού μηχανισμού να αυξήσει την περιουσία και τις ευκαιρίες πολιτικής παρέμβασης. Αν το ποιόν της Ορθοδοξίας εκδηλώνεται κάπως αλλιώς, ας το εξηγήσει κάποιος, εγώ προσωπικά δεν το βλέπω... Διαπιστώνω, όμως, ότι τα 2/3 των συζητήσεων στις συνεδριάσεις των μητροπολιτών, πέρα από προσωπικές αντιδικίες, αφορούν ευθέως θέματα πλουτισμού και εξουσίας του εκκλησιαστικού μηχανισμού και τα υπόλοιπα είναι επίσης ίδιου περιεχομένου,αλλά καλυμμένα με το μανδύα κάποιων, προσχηματικών κατά την κρίση μου, θεολογικών ή φιλοσοφικών ανησυχιών. Έχω πλήθος παραδειγμάτων, με τα οποία θα γέμιζα πολλές σελίδες.
Για να κλείσω αυτή την παρέμβασή μου, θέλω κάποτε να αναφερθώ σε ορισμένους "νεομάρτυρες", λίγους έτσι κι αλλιώς, που διαφημίζονται και προβάλλονται με κάθε σημαντική και ασήμαντη αφορμή. Εδώ πρόκειται για τον Κοσμά τον Αιτωλό (1714-1779), ο οποίος είχε κάποια δραστηριότητα ιεραποστολική και εθνοπατριωτική, όπως τον περιγράφουν οι βιογράφοι του και, κάποτε, συνελήφθη και εκτελέστηκε από τους Οθωμανούς. Την ίδια εποχή, όμως, που δραστηριοποιείτο ο Κοσμάς, οι υποψήφιοι πατριάρχες εξαγόραζαν με δωρεές στο σουλτάνο και τους συμβούλους του τον πατριαρχικό θρόνο και τα πατριαρχεία εξέδιδαν και πωλούσαν συγχωροχάρτια - ορθόδοξα συγχωροχάρτια, τα οποία δεν διέφεραν σε τίποτα από τα αντίστοιχα καθολικά. Ποια θέση είχε πάρει επ' αυτών ο συγκεκριμένος Κοσμάς; Μήπως συμμετείχε κι αυτός στην εμπορεία θέσεων και συγχωρήσεων ή στην είσπραξη και απόδοση φόρων και πάνω σε κάποια οικονομική αντιδικία έχασε το κεφάλι του; Δεν θα ήταν και ο πρώτος που την έπαθε με αυτό τον τρόπο, αφού οι Τούρκοι ενδιαφέρονταν για τους ετερόφωνους και ετερόθρησκους κατοίκους της αυτοκρατορίας, μόνο όταν προέκυπταν επαναστατικές δραστηριότητες ή ελλείμματα στο ταμείο συναλλαγών.
Η περίεργη σχέση του Κοσμά με την οθωμανική εξουσία ενισχύεται κι από το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος έλεγε και έγραφε (έχουν διασωθεί αυτά και κανείς δεν τα αμφισβητεί): «Και διατί δεν ήφερεν ο Θεός άλλον βασιλέα, που ήταν τόσα ρηγάτα (=δυτικά κράτη) εδώ κοντά νά τους το δώση (=το Βυζάντιο), μόνον ήφερε τον Τούρκον, μέσαθεν από την Κόκκινην Μηλιάν καί του το εχάρισε; Ηξερεν ο Θεός, πως τα άλλα ρηγάτα μας βλάπτουν εις την πίστιν, ενώ ο Τούρκος δέν μας βλάπτει. Χρήματα δώσ' του και καβαλλίκευσέ τον από το κεφάλι. Καί διά να μη κολασθούμεν, το έδωσε του Τούρκου, και τον έχει o Θεός τον Τούρκον ωσάν σκύλον να μας φυλάη...» 'Αρα ο "Τούρκος" δεν ήταν κατακτητής αλλά υποτακτικός, φύλακας του "Ρωμιού" και μάλιστα με θεϊκή μεθόδευση!
Μήπως, πριν τον προβάλλουμε ως εθνικό ήρωα, θα έπρεπε να ερευνηθεί, πώς αυτός ο φιλότουρκος θεολόγος που έμπλεκε στα σχέδια του εκκλησιαστικού μηχανισμού και το θεό, είχε άλλου είδους διαφορές με τους Τούρκους και γι' αυτό τον εκτέλεσαν; Πάσα απάντηση δεκτή!
Ένας αναγνώστης του κειμένου με τίτλο "Φρόνημα με συγκεκριμένες προδιαγραφές" έγραψε με ψευδώνυμο "Ένας Ορθόδοξος" την άποψή του και χαίρομαι γι' αυτό. Επειδή είναι πιθανόν να "χαθεί" εκεί η απάντηση, γράφω εδώ μερικές σκέψεις για να διευκολυνθεί ο διάλογος. Καταρχάς, δεν μπορεί καθένας να προκαθορίσει, πότε θα πολεμήσει για την πατρίδα και για οτιδήποτε άλλο θεωρεί σημαντικό. Εφόσον, ευτυχώς, δεν προκύπτουν πόλεμοι, πρέπει να κρίνουμε τους ανθρώπους, είτε αρχηγούς, είτε απλούς υποψήφιους μαχητές, από τις προθέσεις τους, τι θα έκαναν, αν προέκυπτε το απευκταίο...
Τώρα, ένας λόγος που ζούμε "ευδαιμονικά" και δεν έχουμε πολέμους σχετίζεται, αφενός με τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις που μας δίνουν τη δυνατότητα καλύτερης ζωής και αφετέρου με τις πολιτικές επιλογές, οι οποίες μέχρι τώρα έχουν οδηγήσει τη χώρα μας σε μια ειρηνική περίοδο μεγαλύτερη των 50 ετών. Κι αν ακόμα συνέβαιναν κάποια διαφορετικά πράγματα ως προς την υγεία ή την ασφάλειά μας, η όποια Ορθοδοξία δεν θα είχε να προσφέρει τίποτα για την επίλυσή τους, όπως δεν προσέφερε όλους τους προηγούμενους αιώνες. Καμιά ασθένεια δεν γιατρεύτηκε με θρησκευτικά ξόρκια και κανένας πόλεμος δεν απετράπη με αναφορές στην πίστη και στη θρησκεία. Να υπενθυμίσω ότι Γάλλοι και Γερμανοί πολέμαγαν μέχρι και το β' παγκόσμιο πόλεμο με το σύνθημα, αμφότεροι: "Ο θεός μαζί μας". Στο β' βαλκανικό πόλεμο από τη μια μεριά ήταν οι ορθόδοξοι Έλληνες και Σέρβοι και από την άλλη οι επίσης ορθόδοξοι Βούλγαροι, πίσω δε από κάθε στρατό οι αντίστοιχης εθνικότητας παπάδες, με λάβαρα, σταυρούς και εξαπτέρυγα. Η ιστορία των τελευταίων 17 αιώνων δείχνει εξ άλλου ότι οι εκκλησιαστικοί μηχανισμοί συμμετείχαν στη διοργάνωση πολέμων με δικούς τους στόχους.
Ως προς το "ποιόν της Ορθοδοξίας" και τη ζωή των πραγματικών ορθοδόξων, πέρα από τον προβληματισμό για την ειδοποιό διαφορά του "ορθοδόξου" από τον "καθολικό" (το filioque τους διαφοροποιεί, δηλαδή; πώς φαίνεται αυτή η διαφορά στην καθημερινή ζωή, πέρα από προσωπικές ιδεοληψίες περί διαφορετικότητας), ο κόσμος το μόνο που αντιλαμβάνεται είναι οι προσπάθειες του εκκλησιασιτκού μηχανισμού να αυξήσει την περιουσία και τις ευκαιρίες πολιτικής παρέμβασης. Αν το ποιόν της Ορθοδοξίας εκδηλώνεται κάπως αλλιώς, ας το εξηγήσει κάποιος, εγώ προσωπικά δεν το βλέπω... Διαπιστώνω, όμως, ότι τα 2/3 των συζητήσεων στις συνεδριάσεις των μητροπολιτών, πέρα από προσωπικές αντιδικίες, αφορούν ευθέως θέματα πλουτισμού και εξουσίας του εκκλησιαστικού μηχανισμού και τα υπόλοιπα είναι επίσης ίδιου περιεχομένου,αλλά καλυμμένα με το μανδύα κάποιων, προσχηματικών κατά την κρίση μου, θεολογικών ή φιλοσοφικών ανησυχιών. Έχω πλήθος παραδειγμάτων, με τα οποία θα γέμιζα πολλές σελίδες.
Για να κλείσω αυτή την παρέμβασή μου, θέλω κάποτε να αναφερθώ σε ορισμένους "νεομάρτυρες", λίγους έτσι κι αλλιώς, που διαφημίζονται και προβάλλονται με κάθε σημαντική και ασήμαντη αφορμή. Εδώ πρόκειται για τον Κοσμά τον Αιτωλό (1714-1779), ο οποίος είχε κάποια δραστηριότητα ιεραποστολική και εθνοπατριωτική, όπως τον περιγράφουν οι βιογράφοι του και, κάποτε, συνελήφθη και εκτελέστηκε από τους Οθωμανούς. Την ίδια εποχή, όμως, που δραστηριοποιείτο ο Κοσμάς, οι υποψήφιοι πατριάρχες εξαγόραζαν με δωρεές στο σουλτάνο και τους συμβούλους του τον πατριαρχικό θρόνο και τα πατριαρχεία εξέδιδαν και πωλούσαν συγχωροχάρτια - ορθόδοξα συγχωροχάρτια, τα οποία δεν διέφεραν σε τίποτα από τα αντίστοιχα καθολικά. Ποια θέση είχε πάρει επ' αυτών ο συγκεκριμένος Κοσμάς; Μήπως συμμετείχε κι αυτός στην εμπορεία θέσεων και συγχωρήσεων ή στην είσπραξη και απόδοση φόρων και πάνω σε κάποια οικονομική αντιδικία έχασε το κεφάλι του; Δεν θα ήταν και ο πρώτος που την έπαθε με αυτό τον τρόπο, αφού οι Τούρκοι ενδιαφέρονταν για τους ετερόφωνους και ετερόθρησκους κατοίκους της αυτοκρατορίας, μόνο όταν προέκυπταν επαναστατικές δραστηριότητες ή ελλείμματα στο ταμείο συναλλαγών.
Η περίεργη σχέση του Κοσμά με την οθωμανική εξουσία ενισχύεται κι από το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος έλεγε και έγραφε (έχουν διασωθεί αυτά και κανείς δεν τα αμφισβητεί): «Και διατί δεν ήφερεν ο Θεός άλλον βασιλέα, που ήταν τόσα ρηγάτα (=δυτικά κράτη) εδώ κοντά νά τους το δώση (=το Βυζάντιο), μόνον ήφερε τον Τούρκον, μέσαθεν από την Κόκκινην Μηλιάν καί του το εχάρισε; Ηξερεν ο Θεός, πως τα άλλα ρηγάτα μας βλάπτουν εις την πίστιν, ενώ ο Τούρκος δέν μας βλάπτει. Χρήματα δώσ' του και καβαλλίκευσέ τον από το κεφάλι. Καί διά να μη κολασθούμεν, το έδωσε του Τούρκου, και τον έχει o Θεός τον Τούρκον ωσάν σκύλον να μας φυλάη...» 'Αρα ο "Τούρκος" δεν ήταν κατακτητής αλλά υποτακτικός, φύλακας του "Ρωμιού" και μάλιστα με θεϊκή μεθόδευση!
Μήπως, πριν τον προβάλλουμε ως εθνικό ήρωα, θα έπρεπε να ερευνηθεί, πώς αυτός ο φιλότουρκος θεολόγος που έμπλεκε στα σχέδια του εκκλησιαστικού μηχανισμού και το θεό, είχε άλλου είδους διαφορές με τους Τούρκους και γι' αυτό τον εκτέλεσαν; Πάσα απάντηση δεκτή!
