Όταν έβαλα εδώ κι εδώ φωτογραφίες από τα επιχρωματισμένα εκμαγεία αρχαίων αγαλμάτων, τα οποία εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο, έκανα διάφορες σκέψεις. Τις ίδες που έκαναν οι περισσότεροι και μερικοί μάλιστα τις εξέφρασαν με σχόλια ή συζητήσεις: Μα είναι δυνατόν να ζωγράφιζαν σαν τα μίκυ μάους τα αγάλματά τους οι Αρχαίοι; Μια καλή φίλη, η Κ, αντέδρασε μάλιστα απειλητικά: "Αν αποδειχθεί ότι οι πρόγονοί μας έβαφαν έτσι τα αγάλματά τους, θα αλλάξω εθνικότητα!" Καταλαβαίνετε τί τραβάω κι εγώ, μπροστά στο δίλημμα να δεχθώ μεν την επιστημονική αλήθεια, αλλά να χάσω από συμπατριώτισσα την καλή μου φίλη. 
Είναι γεγονός, βέβαια, ότι η δική μας αντίληψη για τα πάλλευκα αγάλματα προέρχεται από την αναγεννησιακή Ιταλία, όπου οι γλύπτες αναδημιουργούσαν τις αρχαίες τέχνες, όπως αυτοί τις αντιλαμβάνονταν. Έτσι πέρασε και σε μας η αντίληψη περί λευκών μαρμάρων, κάτι ανάλογο με αυτά που έφτιαχναν π.χ. ο Λεονάρντο ή οι αντιγραφείς του Φειδία και του Σκόπα. Από τον 19ο αιώνα ξέρουμε όμως (οι αρχαιολόγοι εννοώ) ότι τα αρχαία αγάλματα ήταν επιζωγραφισμένα. Έχουν ανακαλυφθεί επάνω τους ίχνη χρώματος και μπορεί ένας καλλιτέχνης να αναπαραγάγει την επιχρωμάτιση, όπως έκαναν και οι καλλιτέχνες στη Σχολή Καλών Τεχνών του Μονάχου. Δίπλα φαίνεται ένα αρχαίο άγαλμα, όπως έχει διασωθεί, με τα υπολείμματα χρώματος επάνω του. Άρα ξέρουμε, πού υπήρχε πράσινο, πού κόκκινο χρώμα κ.ο.κ.
Το ερώτημα που θέτω εγώ με το απλοϊκό μυαλό μου, είναι το εξής: Πώς ξέρουμε την ακριβή ένταση και λάμψη των χρωμάτων, πριν αυτά φθαρούν από την ηλιακή ακτινοβολία και τις βροχές; Μήπως τα σημερινά ίχνη χρώματος στα αρχαία αγάλματα, όπως διασώθηκαν, θα ήταν τα ίδια αν ξεκινούσαμε από άλλη λάμψη και ένταση των αρχικών χρωμάτων; Από κάτι πιο κοντινό στο χρώμα του ελληνικού χώματος και των δέντρων; Παραθέτω μερικά παραδείγματα για να δείξω τί εννοώ: Αριστερά είναι το επιχρωματισμένο εκμαγείο, όπως βρίσκεται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο και δεξιά είναι μια παραλλαγή των χρωμάτων του (αλλαγές με photoshop). Εγώ πιστεύω ότι έτσι φαίνεται να ταιριάζουν τα αγάλματα με το χρωματικό περιβάλλον, το κοκκινόχωμα, τα πεύκα και τα λιόδεντρα της Αττικής ή των γύρω νησιών (Αίγινα), όπου ήταν στημένα αυτά τα αγάλματα.
Περιμένω απόψεις για την ιδέα μου και μην αργείτε, γιατί θα χάσουμε από συμπατριώτισσα την γλυκιά Κ και το κρίμα θα είναι στην πλάτη σας!
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)
Είναι γεγονός, βέβαια, ότι η δική μας αντίληψη για τα πάλλευκα αγάλματα προέρχεται από την αναγεννησιακή Ιταλία, όπου οι γλύπτες αναδημιουργούσαν τις αρχαίες τέχνες, όπως αυτοί τις αντιλαμβάνονταν. Έτσι πέρασε και σε μας η αντίληψη περί λευκών μαρμάρων, κάτι ανάλογο με αυτά που έφτιαχναν π.χ. ο Λεονάρντο ή οι αντιγραφείς του Φειδία και του Σκόπα. Από τον 19ο αιώνα ξέρουμε όμως (οι αρχαιολόγοι εννοώ) ότι τα αρχαία αγάλματα ήταν επιζωγραφισμένα. Έχουν ανακαλυφθεί επάνω τους ίχνη χρώματος και μπορεί ένας καλλιτέχνης να αναπαραγάγει την επιχρωμάτιση, όπως έκαναν και οι καλλιτέχνες στη Σχολή Καλών Τεχνών του Μονάχου. Δίπλα φαίνεται ένα αρχαίο άγαλμα, όπως έχει διασωθεί, με τα υπολείμματα χρώματος επάνω του. Άρα ξέρουμε, πού υπήρχε πράσινο, πού κόκκινο χρώμα κ.ο.κ.Το ερώτημα που θέτω εγώ με το απλοϊκό μυαλό μου, είναι το εξής: Πώς ξέρουμε την ακριβή ένταση και λάμψη των χρωμάτων, πριν αυτά φθαρούν από την ηλιακή ακτινοβολία και τις βροχές; Μήπως τα σημερινά ίχνη χρώματος στα αρχαία αγάλματα, όπως διασώθηκαν, θα ήταν τα ίδια αν ξεκινούσαμε από άλλη λάμψη και ένταση των αρχικών χρωμάτων; Από κάτι πιο κοντινό στο χρώμα του ελληνικού χώματος και των δέντρων; Παραθέτω μερικά παραδείγματα για να δείξω τί εννοώ: Αριστερά είναι το επιχρωματισμένο εκμαγείο, όπως βρίσκεται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο και δεξιά είναι μια παραλλαγή των χρωμάτων του (αλλαγές με photoshop). Εγώ πιστεύω ότι έτσι φαίνεται να ταιριάζουν τα αγάλματα με το χρωματικό περιβάλλον, το κοκκινόχωμα, τα πεύκα και τα λιόδεντρα της Αττικής ή των γύρω νησιών (Αίγινα), όπου ήταν στημένα αυτά τα αγάλματα.
Περιμένω απόψεις για την ιδέα μου και μην αργείτε, γιατί θα χάσουμε από συμπατριώτισσα την γλυκιά Κ και το κρίμα θα είναι στην πλάτη σας!
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)
(click)
::
::
::
