Αυξημένη "πνευματικότητα" από βλάβες στον εγκέφαλο...

(ΒΗΜΑ. 17/2/21010)

Ιταλοί νευροεπιστήμονες εντόπισαν εγκεφαλικές περιοχές, οι οποίες, όταν υποστούν ζημιά λόγω κακώσεων, όγκου κλπ., προκαλούν αυξημένη πνευματική δραστηριότητα και ιδίως το αίσθημα της εσωτερικής γαλήνης και υπερβατικότητας ή αυτο-υπέρβασης, δηλαδή το αίσθημα κάποιου ότι ξεπερνά τον εαυτό του και αποτελεί οργανικό μέρος του σύμπαντος.

Αν και η επιστήμη δέχεται όλο και περισσότερο ότι οι διάφορες συμπεριφορές και εμπειρίες του ανθρώπου, ακόμα και οι πνευματικές-θρησκευτικές, πηγάζουν από τον εγκέφαλό του, ο εντοπισμός της συγκεκριμένης νευρωνικής βάσης των εμπειριών αυτών έχει αποδειχτεί πραγματική πρόκληση για τους νευροεπιστήμονες μέχρι τώρα.

Η νέα ανακάλυψη, που παρέχει τις ισχυρότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις ότι η πνευματικότητα συνδέεται με συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, έγινε από τους γνωσιακούς νευροεπιστήμονες Κόσιμο Ουργκέζι του πανεπιστημίου του Ούντινε και Σαλβατόρε Αγκλιότι του πανεπιστημίου Σαπιέντσα της Ρώμης και τους συνεργάτες τους ενώ δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Neuron» (Νευρών), σύμφωνα με το «Science», το «Live Science», το «Nature» και το «New Scientist». Οι ερευνητές μελέτησαν τις περιπτώσεις 88 ασθενών, οι οποίοι έκαναν χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση καρκινικών όγκων από τον εγκέφαλο και πραγματοποίησαν σε αυτούς λεπτομερή τεστ ανάλυσης της προσωπικότητας πριν και μετά την επέμβαση.

Η επιλεκτική αφαίρεση νευρώνων κυρίως από δύο περιοχές, από τον οπίσθιο κάτω αριστερό βρεγματικό λοβό και από τη δεξιά γωνιώδη έλικα (στο πλαίσιο της χειρουργικής επέμβασης), προκάλεσε αυξημένο αίσθημα υπερβατικότητας σε όσους ασθενείς υποβλήθηκαν σε αυτήν. Αντίθετα, δεν υπήρξαν αλλαγές στην προσωπικότητα, ούτε αυξημένο αίσθημα πνευματικότητας και υπερβατικότητας σε όσους ασθενείς υπέστησαν αφαίρεση νευρώνων σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου.

Οι ιταλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι βρήκαν την εγκεφαλική βάση για τις υπερβατικές θρησκευτικές και γενικότερα πνευματικές αντιλήψεις και συμπεριφορές. Η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου (ιδίως ο οπίσθιος βρεγματικός λοβός) συνδέεται με τη διατήρηση του αισθήματος του εαυτού, βοηθώντας π.χ. έναν άνθρωπο να έχει συναίσθηση των μελών του σώματός του. Έχει επίσης δειχτεί στο παρελθόν, μετά από μελέτες σε χριστιανές μοναχές και βουδιστές μοναχούς, ότι ενεργοποιείται στην προσευχή και το διαλογισμό. Μια βλάβη σε αυτή την περιοχή (π.χ. λόγω όγκου) μπορεί να ανοίξει το δρόμο στο άτομο για να υπερβεί το αίσθημα του «εδώ και τώρα» ή, αντίθετα, να το βιώσει πραγματικά (στο μέτρο που η υπερβατικότητα μπορεί να είναι τελικά η ουσιαστική βίωση του παρόντος). (πλήρες κείμενο >>>)

Να σημειώσω δύο πράγματα: 1) Η αναφερόμενη στον τίτλο και στο άρθρο πνευματικότητα που εννοιολογικά δεν σημαίνει τίποτα, υποδηλώνει εδώ την τάση προς θρησκοληψία. 2) Ότι η αφαίρεση νευρώνων ή η βλάβη σε αυτούς, οδηγεί σε συγκεκριμένες συμπεριφορές -εδώ θρησκόληπτες-, ήταν από παλιά γνωστό, μόνο που τώρα ξέρουν οι νευρολόγοι πού πρέπει να επέμβουν για να μετατρέψουν κάποιον από αδιάφορο σε σφόδρα πιστό και αντίστροφα...