Γράμμα από τη Νέα Υόρκη
Περίπου ο μισός πληθυσμός της Γης μιλάει γλώσσες που προήλθαν από μια κοινή γλωσσολογική πηγή, γνωστή ως πρωτο-ινδοευρωπαϊκή γλώσσα. Ποιοι ήταν οι πρώτοι που μίλησαν αυτήν την παλιά μητρική γλώσσα και πώς κατάφεραν να τη διαδώσουν σ' όλη τη Γη;
Από τότε που ο σερ Γ. Τζόουνς, ένας Βρετανός δικαστής και διανοούμενος που ζούσε στην Ινδία, μίλησε για την ύπαρξή της, μέχρι σήμερα η ταυτότητα αυτών που τη μιλούσαν παραμείνει μυστήριο.
Στο βιβλίο «The Horse, the Wheel and Language: How Bronze - Age Riders from the Eurasian Steppers Shaped the Modern World» (Εκδόσεις «Princeton University Press») ο David Anthony, καθηγητής Ανθρωπολογίας στο Hartwick College, δίνει ορισμένες απαντήσεις που αφορούν την ταυτότητα αυτών των ανθρώπων και δείχνει πώς η εξημέρωση των αλόγων και η χρήση του τροχού είχαν ως αποτέλεσμα τη διάδοση της γλώσσας και τη δημιουργία ενός ολόκληρου πολιτισμού.
Ο συγγραφέας, που έχει κάνει πολύχρονες αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ουκρανία, στη Ρωσία και στο Καζακστάν, επιχειρηματολογεί ότι η γλώσσα αυτή -άρα και αυτοί που τη μιλούσαν- πρωτοεμφανίστηκε στις σημερινές περιοχές της νότιας Ουκρανίας και της Ρωσίας , που αποτελούνται κυρίως από αχανείς στέπες. Ο συγγραφέας δεν είναι ο πρώτος που ισχυρίζεται κάτι τέτοιο, όμως τα όσα παραθέτει στοιχειοθετούν επαρκώς την υπόθεση.
Στην ερώτηση εάν υπάρχει μια ημερομηνία από την οποία και μετά πιστεύεται ότι ομιλούνταν η πρωτο-ινδοευρωπαϊκή, ο Anthony ισχυρίζεται ότι υπάρχουν δύο σύνολα λεξικολογικών ορών που ταυτοποιούν την ημερομηνία και σχετίζονται με λέξεις που έχουν να κάνουν με την ύφανση μάλλινου νήματος και λέξεις που σχετίζονται με τον τροχό και την άμαξα. «Κι αυτό γιατί ούτε μάλλινα υφάσματα ούτε οχήματα με τροχούς υπήρχαν πριν από το 4000 π.Χ. Και είναι πολύ πιθανό να μην υπήρχαν ούτε πριν το από 3500 π.Χ. Ομως οι Πρωτο-ινδοευρωπαίοι είχαν λέξεις για τα οχήματα με τροχούς και για ένα είδος μάλλινου υφάσματος . Αυτό το λεξιλόγιο υποδεικνύει ότι την πρωτο-ινδοευρωπαϊκή τη μιλούσαν μετά το 4000 - 3500 π.Χ.».
Εκτός από την καινοτόμο χρήση των βοϊδάμαξων , ο Anthony ισχυρίζεται ότι η εξήμερωση των αλόγων και η δυνατότητα να τα ιππεύει κανείς, καθώς και τα πολεμικά άρματα , μετέτρεψαν τις ευρασιατικές στέπες σ' έναν αναπτυσσόμενο διηπειρωτικό διάδρομο επικοινωνίας, εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών. Ο συγγραφέας εξηγεί επίσης πώς οι Πρωτο-ινδοευρωπαίοι διέδωσαν τις παραδόσεις τους και έκαναν σημαντικές προόδους στην εξόρυξη χαλκού, στις πολεμικές μεθόδους και στους πολιτικούς θεσμούς, με αποτέλεσμα να υπάρξουν κοινωνικές αλλαγές.
Από τις κοινές ρίζες των λέξεων ο συγγραφέας μάς περιγράφει το πώς έμοιαζε η κοινωνική ζωή αυτών των ανθρώπων. «Αυτοί που μίλησαν πρώτη φορά τη γλώσσα ζούσαν σ' έναν κόσμο φυλών και κοινωνικών ομάδων που ενώνονταν με δεσμούς συγγένειας και γάμου. Ζούσαν σε σπιτικά
(Domb) που περιελάμβαναν μία η περισσότερες οικογένειες (genbes-), οργανωμένες σε φυλές (Weik), οι οποίες καθοδηγούνταν από τους αρχηγούς της φυλής (Weik-potis). Δεν διέθεταν κάποια λέξη για την πόλη. Στο σπίτι φαίνεται ότι τον κυρίαρχο ρόλο είχαν τα αρσενικά, κρίνοντας από τους όρους συγγένειας που οι γλωσσολόγοι κατάφεραν να ανακατασκευάσουν. Βρήκαν λοιπόν ότι η βασική συγγένεια προερχόταν από τη μεριά του πατέρα, πράγμα που υποδεικνύει ότι οι γυναίκες ήταν αυτές που μετά τον γάμο μετακόμιζαν στα σπίτια των συζύγων τους».
Από τότε που ο σερ Γ. Τζόουνς, ένας Βρετανός δικαστής και διανοούμενος που ζούσε στην Ινδία, μίλησε για την ύπαρξή της, μέχρι σήμερα η ταυτότητα αυτών που τη μιλούσαν παραμείνει μυστήριο.
Στο βιβλίο «The Horse, the Wheel and Language: How Bronze - Age Riders from the Eurasian Steppers Shaped the Modern World» (Εκδόσεις «Princeton University Press») ο David Anthony, καθηγητής Ανθρωπολογίας στο Hartwick College, δίνει ορισμένες απαντήσεις που αφορούν την ταυτότητα αυτών των ανθρώπων και δείχνει πώς η εξημέρωση των αλόγων και η χρήση του τροχού είχαν ως αποτέλεσμα τη διάδοση της γλώσσας και τη δημιουργία ενός ολόκληρου πολιτισμού.Ο συγγραφέας, που έχει κάνει πολύχρονες αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ουκρανία, στη Ρωσία και στο Καζακστάν, επιχειρηματολογεί ότι η γλώσσα αυτή -άρα και αυτοί που τη μιλούσαν- πρωτοεμφανίστηκε στις σημερινές περιοχές της νότιας Ουκρανίας και της Ρωσίας , που αποτελούνται κυρίως από αχανείς στέπες. Ο συγγραφέας δεν είναι ο πρώτος που ισχυρίζεται κάτι τέτοιο, όμως τα όσα παραθέτει στοιχειοθετούν επαρκώς την υπόθεση.
Στην ερώτηση εάν υπάρχει μια ημερομηνία από την οποία και μετά πιστεύεται ότι ομιλούνταν η πρωτο-ινδοευρωπαϊκή, ο Anthony ισχυρίζεται ότι υπάρχουν δύο σύνολα λεξικολογικών ορών που ταυτοποιούν την ημερομηνία και σχετίζονται με λέξεις που έχουν να κάνουν με την ύφανση μάλλινου νήματος και λέξεις που σχετίζονται με τον τροχό και την άμαξα. «Κι αυτό γιατί ούτε μάλλινα υφάσματα ούτε οχήματα με τροχούς υπήρχαν πριν από το 4000 π.Χ. Και είναι πολύ πιθανό να μην υπήρχαν ούτε πριν το από 3500 π.Χ. Ομως οι Πρωτο-ινδοευρωπαίοι είχαν λέξεις για τα οχήματα με τροχούς και για ένα είδος μάλλινου υφάσματος . Αυτό το λεξιλόγιο υποδεικνύει ότι την πρωτο-ινδοευρωπαϊκή τη μιλούσαν μετά το 4000 - 3500 π.Χ.».
Εκτός από την καινοτόμο χρήση των βοϊδάμαξων , ο Anthony ισχυρίζεται ότι η εξήμερωση των αλόγων και η δυνατότητα να τα ιππεύει κανείς, καθώς και τα πολεμικά άρματα , μετέτρεψαν τις ευρασιατικές στέπες σ' έναν αναπτυσσόμενο διηπειρωτικό διάδρομο επικοινωνίας, εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών. Ο συγγραφέας εξηγεί επίσης πώς οι Πρωτο-ινδοευρωπαίοι διέδωσαν τις παραδόσεις τους και έκαναν σημαντικές προόδους στην εξόρυξη χαλκού, στις πολεμικές μεθόδους και στους πολιτικούς θεσμούς, με αποτέλεσμα να υπάρξουν κοινωνικές αλλαγές.
Από τις κοινές ρίζες των λέξεων ο συγγραφέας μάς περιγράφει το πώς έμοιαζε η κοινωνική ζωή αυτών των ανθρώπων. «Αυτοί που μίλησαν πρώτη φορά τη γλώσσα ζούσαν σ' έναν κόσμο φυλών και κοινωνικών ομάδων που ενώνονταν με δεσμούς συγγένειας και γάμου. Ζούσαν σε σπιτικά
(Domb) που περιελάμβαναν μία η περισσότερες οικογένειες (genbes-), οργανωμένες σε φυλές (Weik), οι οποίες καθοδηγούνταν από τους αρχηγούς της φυλής (Weik-potis). Δεν διέθεταν κάποια λέξη για την πόλη. Στο σπίτι φαίνεται ότι τον κυρίαρχο ρόλο είχαν τα αρσενικά, κρίνοντας από τους όρους συγγένειας που οι γλωσσολόγοι κατάφεραν να ανακατασκευάσουν. Βρήκαν λοιπόν ότι η βασική συγγένεια προερχόταν από τη μεριά του πατέρα, πράγμα που υποδεικνύει ότι οι γυναίκες ήταν αυτές που μετά τον γάμο μετακόμιζαν στα σπίτια των συζύγων τους».
(ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΥ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 21/03/2008)
