Στο λήμμα ήλεκτρον αντιστοιχούν δύο έννοιες:
- Το ήλεκτρο ή ο/η ήλεκτρος, κοινώς κεχριμπάρι (από το τουρκικό kehribar κι αυτό με τη σειρά του από το αραβικό kahriba = αυτό που τραβάει τα άχυρα), που είναι απολιθωμένη ρητίνη κωνοφόρων της Ηωκαίνου περιόδου (40-50 εκ. χρόνια πριν) των σκανδιναβικών χωρών της Βαλτικής.
- Το ήλεκτρο: μεταλλικό κράμα από 8 μέρη αργύρου και 2 χρυσού, που παρασκευάζεται τεχνητά ή ανευρίσκεται αυτοφυές.
Στη συνέχεια θα μας απασχολήσει το πρώτο από τα δύο.
Το ήλεκτρο οφείλει το όνομά του στο αρχαιοελληνικό επίθετο ηλέκτωρ = λαμπερός (όπως ο ήλιος) που παράγεται από τη λέξη ήλιος.
Αρχαία Ελληνικά ονόματα που παράγονται από αυτήν τη λέξη:
– Ηλέκτρα (με διασημότερη διεθνώς την κόρη του Αγαμέμνονα, κι από κοντά μια Ωκεανίδα, μια Ατλαντίδα και μια αδελφή του Κάδμου),
– Ηλεκτρύων και Αλεκτρύων (ο γιός του Περσέα και της Ανδρομέδας και πατέρας της Αλκμήνης, που γεννά τον Ηρακλή, ο γιός του Βοιωτού),
– Ηλεκτρυώνη (μια Ηλιάδα και μια των Πλειάδων ή Ατλαντίδων που λεγόταν και Στρατηγίς).
Η ελληνική μυθολογία θέλει τον Φαέθοντα, που οδηγώντας απερίσκεπτα το άρμα του Ηλίου κατέστρεφε τη γη, να κεραυνοβολείται από τον Δία, να καταπίπτει στον Ηριδανό ποταμό (με ορισμένους συγγραφείς να τον ταυτίζουν με τον Πάδο), όπου οι αδελφές του, Ηλιάδες (κόρες του Ήλιου και της Κλυμένης) τον θάβουν και τον θρηνούν. Τα δάκρυά τους γίνονται ήλεκτρο, λαμπερό σαν τον ήλιο και διάφανο σαν το δάκρυ. Οι ίδιες μεταμορφώνονται σε λεύκες.
Αποκλειστική πηγή του ηλέκτρου της ευρωπαϊκής αρχαιότητας ήταν η Βαλτική Θάλασσα. Από το 1500 π.Χ. έχουμε ροή του ηλέκτρου από τη Βαλτική στην Μεσόγειο και ειδικότερα στις ακτές της Αδριατικής, μέσω δύο εμπορικών δρόμων, του ενός μέσω του ποταμού Έλβα και του άλλου μέσω του ποταμού Βιστούλα. Αργότερα θα δημιουργηθούν κι άλλοι εμπορικοί δρόμοι.
Ο Θαλής ο Μιλήσιος (624–546 π.Χ.) είχε παρατηρήσει την ιδιότητα του ηλέκτρου να έλκει διάφορα ελαφρά σώματα. Ο William Gilbert, στα 1600, μ.Χ. φέρεται να περιγράφει, την ιδιότητα αυτή του ηλέκτρου με τον όρο electricity, ηλεκτρισμός.
Από τότε και μέχρι σήμερα έχουν παραχθεί και συνεχίζουν να παράγονται, τόσο στην γλώσσα της επιστήμης όσο και στην καθομιλουμένη, χιλιάδες λέξεις, απλές ή σύνθετες, σε όλες τις γλώσσες του πολιτισμένου κόσμου, από τα δάκρυα των Ηλιάδων, το ήλεκτρον.
α. Επίτομον Ορθογραφικόν και Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου
β. Burry Cunliffe, Πυθέας ο Έλληνας, Εξερευνητής και θαλασσοπόρος, Εκδ. Γκοβόστη,
