Ιντερμέδιο
Πριν από δέκα χρόνια, όταν είχε πεθάνει ο Σεραφείμ, άκουσα πρώτη φορά και έμαθα τη λέξη μακαριστός. Αυτή τη φορά, ο θάνατος του Χριστόδουλου είχε αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, να εμπλουτιστεί το λεξιλόγιό μου με τη λέξη επιβατήριος. Αυτό πάλι τι να 'ναι, σκέφτηκα, μέχρι να αντιληφθώ, από τις περιγραφές αλλά και από την εικόνα, ότι έτσι λέγεται ο λόγος τον οποίο εκφωνεί ο αρχιεπίσκοπος κατά την ενθρόνισή του.
Και τι να πει κανείς για τους σεβασμιότατους, μακαριότατους, παναγιότατους και άλλους -τατους; Οποιος μου πει ότι ξέρει πώς πρέπει να αποκαλείται ο καθένας, θα του βγάλω το (γλωσσικό μου) καπέλο. Βέβαια, υπάρχει και η λέξη «άγιος», η οποία φαίνεται να λύνει όλα τα προβλήματα, αν θέλει κανείς να αναφερθεί σε κληρικούς, και μάλιστα από μια βαθμίδα και πάνω. Αντί, λοιπόν, να σπάμε το κεφάλι μας ποιος είναι σεβασμιότατος, ποιος πανιερότατος, ποιος σοφολογιότατος, ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο, μπορούμε να γράφουμε και να λέμε απλώς ο «άγιος τάδε» και να ξεμπερδεύουμε. Παραδείγματα (όπως λένε και τα διδακτικά εγχειρίδια):
Ετσι, λοιπόν, στον μακαριστό και στην εισπήδηση (=ανάμιξη ενός επισκόπου στα «χωράφια» και στα νιτερέσα του άλλου), την οποία επίσης προ μερικών ετών προσέθεσα στο -προφανώς πτωχό- λεξιλόγιό μου, ήρθε τώρα να προστεθεί και ο επιβατήριος λόγος. Μα πού πάνε κι αυτοί οι «άγιοι» και τα βρίσκουν; Ακου επιβατήριος; Επιβάτη που ετοιμάζεται να ανεβεί στο τρόλεϊ θυμίζει αυτό. Αλλά και εκείνη η εισπήδηση, βρε παιδί μου; Φταίει μετά το ποίμνιο που σκανδαλίζεται;
Μ' αυτά και μ' αυτά, η Ελλάδα ζει τη σύγχρονη σχιζοφρένειά της, με τη σχεδόν κυριολεκτική έννοια του όρου (σχίζω=κόβω στα δύο), καθώς όλο και περισσότερο έχει κανείς την αίσθηση ότι υπάρχουν δύο Ελλάδες: μία με έμβλημα την κίτρινη σημαία με τον δικέφαλο αετό και μία με έμβλημα την μπλε σημαία της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τα αστεράκια. Θα επανέλθω, όμως.
(του Ανδρέα Παππά, Βιβλιοθήκη, 22/02/2008)
Και τι να πει κανείς για τους σεβασμιότατους, μακαριότατους, παναγιότατους και άλλους -τατους; Οποιος μου πει ότι ξέρει πώς πρέπει να αποκαλείται ο καθένας, θα του βγάλω το (γλωσσικό μου) καπέλο. Βέβαια, υπάρχει και η λέξη «άγιος», η οποία φαίνεται να λύνει όλα τα προβλήματα, αν θέλει κανείς να αναφερθεί σε κληρικούς, και μάλιστα από μια βαθμίδα και πάνω. Αντί, λοιπόν, να σπάμε το κεφάλι μας ποιος είναι σεβασμιότατος, ποιος πανιερότατος, ποιος σοφολογιότατος, ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο, μπορούμε να γράφουμε και να λέμε απλώς ο «άγιος τάδε» και να ξεμπερδεύουμε. Παραδείγματα (όπως λένε και τα διδακτικά εγχειρίδια):
α) Ο άγιος Α αποκαλύφθηκε ότι είχε τεράστια ποσά στον τραπεζικό λογαριασμό του, δίχως να μπορεί να τα δικαιολογήσει. Σε ερώτηση του προέδρου του δικαστηρίου «από πού προέρχονται», απάντησε φυσικότατα: «Ε, είχα κι εγώ τα τυχερά μου».Αξίζει, ίσως, να επισημανθεί ότι στα παραδείγματα που προηγήθηκαν, αντλημένα όλα από τον καθ' ημάς εκκλησιαστικόν βίον, πάσα ομοιότης με πραγματικά περιστατικά μόνον τυχαία δεν είναι· το πολύ πολύ να έχει γίνει μικρή διασκευή και επεξεργασία των σχετικών γεγονότων και φράσεων, λογοτεχνική αδεία και για λόγους γλαφυρότητας.
β) Ο άγιος Β, που εξέπεσε του αξιώματός του λόγω ανάμιξης σε «παραδικαστικό κύκλωμα», δήλωσε: «Πλάκα, πλάκα, λες να υπάρχει πράγματι οφθαλμός ος τα πανθ' ορά;».
γ) Ο άγιος Γ, κλείνοντας το συλλαλητήριο, χαιρέτισε το συγκεντρωμένο πλήθος με το σύνθημα «Φωτιά, φωτιά, στα σκοπιανά σκυλιά!», δείχνοντας έτσι άμεσους αλλά και πρακτικούς τρόπους υλοποίησης της χριστιανικής αγάπης προς τον πλησίον.
δ) Ο άγιος Δ, μιλώντας σε ημερίδα επιμελητηρίου της πόλης του, αναφώνησε κατασυγκινημένος: «Στη Σόφια, στη Σόφια!» (κατά το τσεχοφικό «Στη Μόσχα, στη Μόσχα»).
Ετσι, λοιπόν, στον μακαριστό και στην εισπήδηση (=ανάμιξη ενός επισκόπου στα «χωράφια» και στα νιτερέσα του άλλου), την οποία επίσης προ μερικών ετών προσέθεσα στο -προφανώς πτωχό- λεξιλόγιό μου, ήρθε τώρα να προστεθεί και ο επιβατήριος λόγος. Μα πού πάνε κι αυτοί οι «άγιοι» και τα βρίσκουν; Ακου επιβατήριος; Επιβάτη που ετοιμάζεται να ανεβεί στο τρόλεϊ θυμίζει αυτό. Αλλά και εκείνη η εισπήδηση, βρε παιδί μου; Φταίει μετά το ποίμνιο που σκανδαλίζεται;
Μ' αυτά και μ' αυτά, η Ελλάδα ζει τη σύγχρονη σχιζοφρένειά της, με τη σχεδόν κυριολεκτική έννοια του όρου (σχίζω=κόβω στα δύο), καθώς όλο και περισσότερο έχει κανείς την αίσθηση ότι υπάρχουν δύο Ελλάδες: μία με έμβλημα την κίτρινη σημαία με τον δικέφαλο αετό και μία με έμβλημα την μπλε σημαία της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τα αστεράκια. Θα επανέλθω, όμως.
