BHMA, 27/5/2011
Απορροφηθήκατε τόσο πολύ στις σελίδες του αγαπημένου σας βιβλίου που ο κόσμος γύρω σας είναι σαν να μην υπάρχει; Η εξήγηση για αυτό είναι επιστημονική, μας λένε ερευνητές από το University College London, οι οποίοι ανακάλυψαν ότι όταν εστιάζουμε όλη την προσοχή μας σε κάτι, ουσιαστικά απενεργοποιούμε την αίσθηση της ακοής.
Το φαινόμενο, που ονομάζεται «αφηρημένη κώφωση», προκαλείται επειδή δύο αισθήσεις, της ακοής και της όρασης, προσπαθούν να μοιραστούν τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου. «Η "αφηρημένη κώφωση" είναι μία συνηθισμένη καθημερινή εμπειρία» σημείωσε η επικεφαλής της μελέτης Νίλι Λαβί του Ινστιτούτου Γνωσιολογικής Νευροεπιστήμης του UCL.
Και προσέθεσε: «Για παράδειγμα όταν απορροφούμαστε σε ένα καλό βιβλίο ή σε κάποιο ενδιαφέρον άρθρο στην εφημερίδα, μπορεί να μην ακούσουμε την ανακοίνωση του οδηγού στο τρένο και να χάσουμε τη στάση. Ή αν στέλνουμε μήνυμα στο κινητό μας τηλέφωνο και περπατάμε, μπορεί να μην ακούσουμε το αυτοκίνητο που πλησιάζει και να επιχειρήσουμε να διασχίσουμε τον δρόμο χωρίς να κοιτάξουμε».
Οι πέντε αισθήσεις του Hans Makart, 1879
Για τις ανάγκες της έρευνας, οι επιστήμονες ζήτησαν από 100 εθελοντές να ολοκληρώσουν κάποια τεστ στον υπολογιστή, τα οποία περιελάμβαναν μία σειρά σταυροειδών σχημάτων, τα οποία έπρεπε να κατατάξουν σε κατηγορίες ενώ φορούσαν ακουστικά. Μερικά ήταν εύκολα και απαιτούσαν την αναγνώριση των χρωμάτων των σταυρών, ενώ άλλα περισσότερο απαιτητικά αφού οι εθελοντές κλήθηκαν να αναγνωρίσουν μικρές διαφορές στο μήκος τους. Από τα ακουστικά ακουγόντουσαν ανά άτακτα χρονικά διαστήματα διάφοροι ήχοι και έπειτα το πείραμα διακοπτόταν.
Κατόπιν οι επιστήμονες ρωτούσαν τους συμμετέχοντες αν είχαν ακούσει τον ήχο. Διαπιστώθηκε ότι όταν εκείνοι αναγνώριζαν χρώματα, μόνο δύο στους δέκα δεν είχαν ακούσει τον ήχο. Αλλά όταν εστίαζαν την προσοχή τους στα πιο δύσκολα τεστ, όπως η αναγνώριση του μήκους των σταυρών, τότε οκτώ στους δέκα συμμετέχοντες δεν είχαν ακούσει τον ήχο. «Η ακοή συχνά πιστεύεται ότι έχει εξελιχθεί ως ένα πρώιμο σύστημα προειδοποίησης που δεν εξαρτάται από την προσοχή, αλλά η μελέτη μας δείχνει ότι αν η προσοχή μας είναι στραμμένη αλλού, τότε κωφεύουμε στον υπόλοιπο κόσμο γύρω μας» έγραψε η δρ. Λαβί στην επιθεώρηση Attention, Perception And Psychophysics.
Το φαινόμενο, που ονομάζεται «αφηρημένη κώφωση», προκαλείται επειδή δύο αισθήσεις, της ακοής και της όρασης, προσπαθούν να μοιραστούν τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου. «Η "αφηρημένη κώφωση" είναι μία συνηθισμένη καθημερινή εμπειρία» σημείωσε η επικεφαλής της μελέτης Νίλι Λαβί του Ινστιτούτου Γνωσιολογικής Νευροεπιστήμης του UCL.
Και προσέθεσε: «Για παράδειγμα όταν απορροφούμαστε σε ένα καλό βιβλίο ή σε κάποιο ενδιαφέρον άρθρο στην εφημερίδα, μπορεί να μην ακούσουμε την ανακοίνωση του οδηγού στο τρένο και να χάσουμε τη στάση. Ή αν στέλνουμε μήνυμα στο κινητό μας τηλέφωνο και περπατάμε, μπορεί να μην ακούσουμε το αυτοκίνητο που πλησιάζει και να επιχειρήσουμε να διασχίσουμε τον δρόμο χωρίς να κοιτάξουμε».
Οι πέντε αισθήσεις του Hans Makart, 1879
Για τις ανάγκες της έρευνας, οι επιστήμονες ζήτησαν από 100 εθελοντές να ολοκληρώσουν κάποια τεστ στον υπολογιστή, τα οποία περιελάμβαναν μία σειρά σταυροειδών σχημάτων, τα οποία έπρεπε να κατατάξουν σε κατηγορίες ενώ φορούσαν ακουστικά. Μερικά ήταν εύκολα και απαιτούσαν την αναγνώριση των χρωμάτων των σταυρών, ενώ άλλα περισσότερο απαιτητικά αφού οι εθελοντές κλήθηκαν να αναγνωρίσουν μικρές διαφορές στο μήκος τους. Από τα ακουστικά ακουγόντουσαν ανά άτακτα χρονικά διαστήματα διάφοροι ήχοι και έπειτα το πείραμα διακοπτόταν.
Κατόπιν οι επιστήμονες ρωτούσαν τους συμμετέχοντες αν είχαν ακούσει τον ήχο. Διαπιστώθηκε ότι όταν εκείνοι αναγνώριζαν χρώματα, μόνο δύο στους δέκα δεν είχαν ακούσει τον ήχο. Αλλά όταν εστίαζαν την προσοχή τους στα πιο δύσκολα τεστ, όπως η αναγνώριση του μήκους των σταυρών, τότε οκτώ στους δέκα συμμετέχοντες δεν είχαν ακούσει τον ήχο. «Η ακοή συχνά πιστεύεται ότι έχει εξελιχθεί ως ένα πρώιμο σύστημα προειδοποίησης που δεν εξαρτάται από την προσοχή, αλλά η μελέτη μας δείχνει ότι αν η προσοχή μας είναι στραμμένη αλλού, τότε κωφεύουμε στον υπόλοιπο κόσμο γύρω μας» έγραψε η δρ. Λαβί στην επιθεώρηση Attention, Perception And Psychophysics.
Αυτή η "αφηρημένη κώφωση" είναι το κύριο πλεονέκτημα των μαθητών που μπορούν να συγκεντρωθούν στο διάβασμα. Άνθρωποι ίδιας περίπου ευφυΐας διαβάζουν τα ίδια, αλλά δεν μαθαίνουν εξ ίσου, γιατί ο ένας αποκόπτεται από το περιβάλλον, ενώ ο άλλος περισπάται με αλλότριες σκέψεις...
Το ίδιο συμβαίνει όμως και με την όραση: ακούς κάποια μουσική ή το λόγο ενός ρήτορα και μπορεί μπροστά στα μάτια σου να εξελίσσονται γεγονότα, αλλά εσύ παραμένεις προσηλωμένος σ' αυτό που ακούς... Αυτό αποτελεί πλεονέκτημα (μάθηση και απόλαυση), αλλά καμιά φορά και μειονέκτημα, γιατί απορροφάσαι κάπου και δεν αντιλαμβάνεσαι κινδύνους που εκδηλώνονται οπτικά και ακουστικά...
Σε παλαιότερη ανάρτησή μου είχα επισημάνει το φαινόμενο της "αφηρημένης κώφωσης" στον εαυτό μου, τώρα όμως επιβεβαιώνομαι από την επιστήμη!
