Δεκεμβριανά IV

Άφησαν τα παιδιά με τα τουφεκάκια

(Από τη διήγηση του Τάκη Λαζαρίδη: Ευτυχώς ηττηθήκαμε σύντροφοι...)

Ο Μ. Θεοδωράκης, νεαρός Ελασίτης στις αρχές του '40, πολέμησε και τραυματίστηκε στα Δεκεμβριανά. Στα βιβλία του αναφέρεται στο κρίσιμο ερώτημα γιατί η ηγεσία (Σιάντος - Ιωαννίδης) αντί να κηρύξει πανστρατιά και να φέρει στην Αθήνα -όπου υποτίθεται δινόταν η κρίσιμη και αποφασιστική για τη μοίρα αυτού του τόπου μάχη- έστειλαν όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις του ΕΛΑΣ να κυνηγούν τον Ζέρβα στα κατσάβραχα της Ηπείρου, αφήνοντας τον εφεδρικό ΕΛΑΣ να τα βγάλει πέρα μόνος του με τα τανκς και τα κανόνια του Σκόμπυ.

Σε μία μάχη στο Κατσιπόδι, Χριστούγεννα του 44, δίπλα στον 1ο λόχο του Μ. Θεοδωράκη πολεμούσε και μία διμοιρία του μονίμου ΕΛΑΣ από το Μεσολόγγι, με διοικητή το δάσκαλο Μαργαρίτη. Και ξαφνικά, πάνω στην πιο κρίσιμη στιγμή, η διμοιρία του Μαργαρίτη εγκαταλείπει απροσδόκητα τις θέσεις της, αφήνοντας ακάλυπτο το λόχο του Θεοδωράκη!

Στους «Δρόμους του Αρχάγγελου», στον Α' τόμο και στη σελ. 214, ο Μ. Θεοδωράκης γράφει συγκεκριμένα:

«Φτάσαμε κακήν-κακώς εκεί που τώρα είναι η Δάφνη και μεις το λέγαμε Κατσιπόδι. Και τι να δουμε! Όλη τη διμοιρία του μόνιμου ΕΛΑΣ πάνω σε καμιόνια, μαζί και τα μυδράλια. Ο Μαργαρίτης που μας γνώρισε, πήδησε και ήρθε κοντά μας και μας είπε αυτά τα καταπληκτικά λόγια που σφραγίζουν όλη την τραγωδία του Δεκέμβρη: "Συγνώμη συναγωνιστές. Όμως φαίνεται ότι ο ΕΛΑΣ δεν έχει δικαίωμα να μάχεται στην Αθήνα. Δηλαδή εμείς του μονίμου. Στη μέση της μάχης ήρθε διαταγή να φύγουμε...".

Θεοδωράκης: "Και γιατί δεν μας ειδοποιήσατε;"
Μαργαρίτης: "Δεν προλαβαίναμε".
Θεοδωράκης: "Ξέρεις πόσοι σωθήκαμε;"
Μαργαρίτης: "Πόσοι;"
Θεοδωράκης: "Εμείς οι τρεις..."».

Στο Β' τόμο, σελ. 232, ο Μ. Θεοδωράκης περιγράφει ως εξής μία σκηνή στη Μακρόνησο, όπου βρέθηκε εξόριστος:

«Το ίδιο εκείνο απόγευμα ήρθε στη σκηνή μας ο στρατηγός του ΕΛΑΣ Μακρίδης να δει τους συμπατριώτες του. Επί μήνες δεν μιλούσε σε κανέναν. Περπατούσε ολομόναχος. Είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει, και μείς είχαμε εντολή να τον παρακολουθούμε από μακριά, για να επέμβουμε αν χρειαστεί.

Λύθηκε η γλώσσα του. Άλλος δικαιωμένος. Μεγάλος αυτός. Όχι μικρός και ασήμαντος σαν και μένα. Αξιωματικός καριέρας, προσχώρησε στον ΕΛΑΣ και έγινε Επιτελάρχης του Γενικού Στρατηγείου. Ο Σαράφης, ο Άρης κι αυτός άκουσαν από τα χείλη του Σιάντου την απόφαση να μη γίνει παρέμβαση του τακτικού ΕΛΑΣ το Δεκέμβρη και να περιοριστεί η μάχη σε μία εκδήλωση διαμαρτυρίας κόντρα στην εγγλέζικη ταχτική.

"Άφησαν τα παιδιά με τα τουφεκάκια", θυμάμαι τα λόγια του, "και μας έστειλαν στην Ήπειρο να χτυπήσουμε το Ζέρβα". Από τότε χρονολογείται η σιωπή του και η επιθυμία του να δώσει τέλος στη ζωή του».

Η μαρτυρία αυτή του Μ. Θεοδωράκη που έρχεται να επιβεβαιώσει με τον πιο αδιάψευστο τρόπο τα πραγματικά γεγονότα, αποκαλύπτει σ' όλη της την έκταση τη δραματική αλήθεια: Το διώξιμο του μόνιμου ΕΛΑΣ μακριά από την Αθήνα δεν είναι ένα μεμονωμένο «λάθος», μία «κακή εκτίμηση» της ηγεσίας (Σιάντος - Ιωαννίδης). Εντάσσονταν στα πλαίσια μιας γενικής, ρητής και κατηγορηματικής διαταγής: Κανένα τμήμα του μονίμου ΕΛΑΣ δεν επιτρέπεται να πάρει μέρος στη μάχη της Αθήνας.

Κι αν κάποια διμοιρία του μονίμου ΕΛΑΣ βρεθεί κατά τύχη ή κατά λάθος το Δεκέμβρη στην Αθήνα, υποχρεούται πάραυτα να παρατήσει τη θέση της και να φύγει. Όπως ακριβώς συνέβη με τη διμοιρία Μαργαρίτη που υποχρεώθηκε με επείγουσα διαταγή να αποχωρήσει από τη μάχη, αφήνοντας ακάλυπτο τον 1ο λόχο του Μ. Θεοδωράκη με αποτέλεσμα από τους 120 μαχητές να σωθούν μόνο τρεις!

.