Αναμνήσεις παιδιού πέντε ετών
του Ηλία Χατζηανδρέου
Μόλις ξέσπασε το κίνημα και άρχισαν οι εχθροπραξείες καταφύγαμε, θυμάμαι, στο σπίτι του στενού φίλου, συμφοιτητή και συναδέλφου του πατέρα μου, του δικηγόρου Μηνά Γαλέου, κάπου μεταξύ Αχαρνών και Κολιάτσου. Ο πατέρας μου, Ιωάννης Χατζηανδρέου, ήταν τότε βασιλόφρων. Ο Μηνάς Γαλέος κομμουνιστής. Ο πατέρας διέτρεχε βέβαιο κίνδυνο να συλληφθεί από την ΟΠΛΑ. Δεν θυμάμαι πόσες ώρες ή μέρες μείναμε στο σπίτι του Μηνά Γαλέου. Θυμάμαι όμως πολύ έντονα τις σφαίρες να σφυρίζουν, τους γδούπους των όλμων, τα μπλόκα και τους ελέγχους, τον φόβο και τον τρόμο των δικών μου και των άλλων ανθρώπων, με τους οποίους διασταυρωνόμαστε, συχνά τροχάδην, από το Κέντρο που μέναμε, μέχρι την πλατεία Κολιάτσου.
Όταν οι δικοί μου πληροφορήθηκαν ότι το σπίτι μας βρισκόταν μέσα στα όρια της «Σκομπίας», δηλαδή της ζώνης γύρω από την πλατεία Συντάγματος που ήταν υπό τον έλεγχο των βρετανικών δυνάμεων, έσπευσε η οικογένειά μου να επιστρέψει στο σπίτι μας, στην οδό Καρύτση. Δεν θυμάμαι πια τις συνθήκες αυτής της Οδύσσειας «μπρος-πίσω». Θυμάμαι πως στο σπίτι μας βρήκαμε μεγάλο πλήθος συγγενών και φίλων που, μαζί με άλλους συγγενείς και φίλους, βρήκαν άσυλο και καταφύγιο, όπως εμείς κατά την πρώτη φάση στους Γαλέους.
Θυμάμαι πως δεν είχα τότε τη δυνατότητα ούτε λίγο χώρο να παίξω σαν μικρό παιδί (και μοναχογυιός) μέσα στο πλήθος των προσφύγων. Βρήκα όμως ένα παιχνίδι, μοναδικό ως τώρα σαν βίωμα έντασης και κινδύνου: σιγά σιγά κι αθόρυβα έπιανα πόστο σε ένα παράθυρο του πρώτου πατώματος και παραμερίζοντας τις κουρτίνες παρακολουθούσα τι συνέβαινε στο στενό, στην οδό Καρύτση, άκουγα τις σφαίρες, άκουγα και καμιά φορά έβλεπα μηχανοκίνητο των Εγγλέζων, έβλεπα αστυνομικούς κι άλλους ένοπλους να πυροβολούν ή να καλύπτονται στις εισόδους των γειτονικών σπιτιών. Έτυχε μάλιστα να δώ έναν αστυνομικό να πληγώνεται από σφαίρα ... κι έβαλα από φόβο και ενθουσιασμό τις φωνές. Πολλά χέρια με έσυραν αυτοστιγμεί από το παράθυρο. Αυστηρή απαγόρευση αμέσως και αυστηρή παρακολούθηση από τους μεγάλους να μη ξαναπλησιάσω παράθυρο προς τον δρόμο ...
Θολή ανάμνηση τότε, που δυστυχώς σύντομα συγκεκριμενοποιήθηκε: ΕΛΑΣ και ΟΠΛΑ είχαν συλλάβει δύο θείους, ο ένας αξιωματικός Χωροφυλακής, απότακτος ως βενιζελικός, ο άλλος στρατοδίκης, τότε όχι βέβαια εν ενεργεία. Σε ανελέητες πορείες υπέστησαν τέτοια εξουθένωση που πέθαναν λίγο καιρό μετά την επιστροφή τους στην Αθήνα. Οι θείοι μου αυτοί και ο τραυματισμένος αστυνομικός στην οδό Καρύτση ενώθηκαν και έγιναν στη θύμισή μου μία εικόνα.
Αργότερα σαν πολιτικοποιημένος και πολιτικά συνειδητός άνθρωπος δεν έγινα κομμουνιστής ή αντικομμουνιστής. Πάλι καλά ...
Θυμάμαι πως δεν είχα τότε τη δυνατότητα ούτε λίγο χώρο να παίξω σαν μικρό παιδί (και μοναχογυιός) μέσα στο πλήθος των προσφύγων. Βρήκα όμως ένα παιχνίδι, μοναδικό ως τώρα σαν βίωμα έντασης και κινδύνου: σιγά σιγά κι αθόρυβα έπιανα πόστο σε ένα παράθυρο του πρώτου πατώματος και παραμερίζοντας τις κουρτίνες παρακολουθούσα τι συνέβαινε στο στενό, στην οδό Καρύτση, άκουγα τις σφαίρες, άκουγα και καμιά φορά έβλεπα μηχανοκίνητο των Εγγλέζων, έβλεπα αστυνομικούς κι άλλους ένοπλους να πυροβολούν ή να καλύπτονται στις εισόδους των γειτονικών σπιτιών. Έτυχε μάλιστα να δώ έναν αστυνομικό να πληγώνεται από σφαίρα ... κι έβαλα από φόβο και ενθουσιασμό τις φωνές. Πολλά χέρια με έσυραν αυτοστιγμεί από το παράθυρο. Αυστηρή απαγόρευση αμέσως και αυστηρή παρακολούθηση από τους μεγάλους να μη ξαναπλησιάσω παράθυρο προς τον δρόμο ...
Θολή ανάμνηση τότε, που δυστυχώς σύντομα συγκεκριμενοποιήθηκε: ΕΛΑΣ και ΟΠΛΑ είχαν συλλάβει δύο θείους, ο ένας αξιωματικός Χωροφυλακής, απότακτος ως βενιζελικός, ο άλλος στρατοδίκης, τότε όχι βέβαια εν ενεργεία. Σε ανελέητες πορείες υπέστησαν τέτοια εξουθένωση που πέθαναν λίγο καιρό μετά την επιστροφή τους στην Αθήνα. Οι θείοι μου αυτοί και ο τραυματισμένος αστυνομικός στην οδό Καρύτση ενώθηκαν και έγιναν στη θύμισή μου μία εικόνα.
Αργότερα σαν πολιτικοποιημένος και πολιτικά συνειδητός άνθρωπος δεν έγινα κομμουνιστής ή αντικομμουνιστής. Πάλι καλά ...
