11 December 2008

Βιβλία, βιβλία

Υπέρ - κατά - περί Θεού


1) «Ο Θεός δεν είναι μεγάλος», Κρίστοφερ Χίτσενς (εκδόσεις Scripta). Ο γνωστός προβοκάτορας Χίτσενς, φωνακλάς και καβγατζής, με το -αναμφίβολα- απόλυτα προσωπικό ύφος του, «τα βάζει» αυτή τη φορά με τον Θεό. Στο βιβλίο του, το οποίο πούλησε πολλές χιλιάδες αντίτυπα σε όλον τον κόσμο, ξετυλίγει τις προσωπικές του εμπειρίες με εκπροσώπους της θρησκείας στα πιο απίθανα μέρη του κόσμου, παραθέτει την άποψή του για τη -μακαρίτισσα- Μητέρα Τερέζα, την οποία δεν πρέπει να "πήγαινε" και τρελά, διατρέχει μια πολυποίκιλη βιβλιογραφία, από ιερά βιβλία και μελέτες μέχρι... παραμύθια, ενώ δεν λείπουν οι αναφορές στον κινηματογράφο και τη μουσική. Συνολικά, ένα απολαυστικό, παθιασμένο ανάγνωσμα, για άθεους και πιστούς...

2) «Δεν υπάρχει Θεός», Ζαν Μελιέ (εκδόσεις Οδυσσέας). Ο Βολτέρος χαρακτήρισε τον συγγραφέα του «έναν έντιμο παπά, γεμάτο ειλικρίνεια». Ο Μελιέ διατυπώνει με σαφήνεια τις θέσεις του σε μικρά κεφάλαια, σε καθένα από τα οποία υπάρχει, ως τίτλος, η κεντρική ιδέα. Οπως: «Η θεωρία για μια άλλη ζωή είναι χρήσιμη μόνο για εκείνους που ωφελούνται α
πό αυτή σε βάρος των πιστών». Ή: «Η θρησκεία νομιμοποιεί τα εγκλήματα, κηρύττοντας ότι είναι χρήσιμα στα θεϊκά σχέδια». Εξαιρετικό, απλό και κατανοητό.

3) «μ.Χ.», Βασίλης Αλεξάκης (εκδόσεις Εξάντας). Η θέση του βραβευμένου στο εξωτερικό Ελληνα συγγραφέα (το βιβλίο του απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας) είναι σαφής, όπως εκφράζεται και σε πρόσφατη συνέντευξή του: «Ο μανδύας του μοναχού κρύβει πίσω του μια μορφή θρησκευτικού καπιταλισμού, ο οποίος είναι σκληρότατος. Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά τις τεράστιες περιουσίες που έχουν αυτοί οι άνθρωποι (που ισχυρίζονται ότι είναι άνθρωποι του Θεού), δεν κάνουν κανένα κοινωφελές έργο! Θα μπορούσαν να χρηματοδοτούν γηροκομεία, νοσοκομεία, ορφανοτροφεία... Αλλά εδώ μιλάμε για μια αλητεία, μια μαφία ντυμένη στα μαύρα!». Το όποιο σχόλιο περιττόν...

4) «Πραγματεία περί αθεολογίας», Μισέλ Ονφρέ (εκδόσεις Εξάντας). Μια κατά μέτωπο επίθεση στη θρησκεία από τον συγγραφέα που περιλαμβάνει στους εχθρούς του Θεού την ευφυΐα, τη λογική, το κριτικό πνεύμα, τη χαρά της ζωής και στους φίλους του Θεού, τον μισογυνισμό, τη λατρεία του θανάτου, τη μισαλλοδοξία, τη φυγή απ' όλες τις απολαύσεις και τη γνώση. Για να καταλήξει στο ότι η ουσία των θρησκειών δεν είναι η αγάπη, αλλά το μίσος και η στήριξη των ισχυρών.

5) «Η ζωή του Ιησού», Γκέρχαρντ Χάντερερ (εκδόσεις Οξύ). Εξαιρετικό κόμικς που προκάλεσε στον Αυστριακό δημιουργό του απίστευτες περιπέτειες στο Ελλαδιστά
ν του Εφραίμ. Αρχικά απαγορεύτηκε η πώληση των βιβλίων του, εν συνεχεία προσήχθη σε δίκη «παρέα» με τον Ελληνα εκδότη του Νίκο Χατζόπουλο και 5 «βλάσφημους» ιδιοκτήτες βιβλιοπωλείων, καταδικάστηκε και, εν τέλει, στο Εφετείο, αθωώθηκε! Ο ίδιος δήλωσε: «Το βιβλίο μεταφράστηκε σε 10 χώρες και κυκλοφορεί παντού ελεύθερα. Δεν περίμενα ότι σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, την οποία θεωρούσα κοιτίδα της Δημοκρατίας, θα υπάρξουν τέτοιες μεσαιωνικές αντιδράσεις... (σ.σ. «α, ρε καημένε, που να 'ξερες...»).

6) «Θρησκεία κατά τέχνης», Σταύρος Τσακυράκης (εκδόσεις Πόλις). Με αφορμή τόσο την υπόθεση Χάντερερ όσο και άλλες (π.χ. την απαγόρευση προβολής της ταινίας του Σκορσέζε «Ο τελευταίος πειρασμός»), ο επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών επιχειρηματολογεί υπέρ της ελευθερίας της τέχνης, της επιστήμης και της έκφρασης. Εξαιρετικά αξιόλογη μελέτη όπου αναλύεται το φαινόμενο της λογοκρισίας στο όνομα των θρησκευτικών πεποιθήσεων ατόμων ή πλειοψηφιών.

7) «Ο Θεός είναι φανατικός;», Ζαν Ντανιέλ (εκδόσεις Πόλις). Ο γνωστός Γάλλος δημοσιογράφος και διανοούμενος ανατρέχει στις περιπτώσεις εκείνες, όταν στρατοί εγκληματιών με τον σταυρό στο χέρι αιματοκύλησαν το σύμπαν, σφάζοντας χωρίς διάκριση ανήμπορους, γυναίκες, γέρους, παιδιά και αφήνοντας, κατά τη γνωστή έκφραση ενός από τους δημοφιλείς χριστιανούς χασάπηδες, «τον Θεό να ξεχωρίσει τους δικούς του». Μια όμορφη κατάσταση, που συνεχίζεται και στις μέρες μας με τους «κολλημένους» φονταμενταλιστές Χριστού και Μωάμεθ.

8) «Κείμενα για τη θρησκεία», Μπέρτραντ Ράσελ (εκδόσεις Scripta). Εξέχων μαθηματικός και φιλόσοφος, παράλληλα ένας παθιασμένος ειρηνόφιλος ακτιβιστής από την εποχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι και το Βιετνάμ, ο Ράσελ, σε αυτή την επιλογή κειμένων του για τη θρησκεία, όπου περιλαμβάνονται τα σπουδαιότερα από τα σχετικά άρθρα του (μεταξύ αυτών το διάσημο «Γιατί δεν είμαι χριστιανός»), προσεγγίζει πολύπλευρα το θέμα και καλύπτει τη σχέση της θρησκείας με τη φιλοσοφία, την επιστήμη, την ιστορία, την ηθική.

9) «Ιστορία της αθεΐας», Ζορζ Μινουά (εκδόσεις Νάρκισσος). Μια λεπτομερέστατη περιπλάνηση στους άθεους που σημάδεψαν την Ιστορία. Από την Αρχαία Ελλάδα στη Ρώμη, από εκεί στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα όπου οι -ασφαλώς πιστοί- εκπρόσωποι της Ιεράς Εξέτασης παράβγαιναν στο ποιος θα επινοήσει το κτηνωδέστερο βασανιστήριο (...), μετά στη Γαλλική Επανάσταση, και κατάληξη στους μεγάλους φιλοσόφους, τον Μαρξ, τον Σοπενχάουερ και τον Νίτσε. Ογκώδες και πληρέστατο.

10) «Το λυκόφως της αθεΐας», Αλιστερ Μακ Γκραθ (εκδόσεις Ψυχογιός). Και ο αντίλογος. Από έναν συγγραφέα που παρακολουθεί -κι αυτός- την ιστορία του αθεϊσμού, για να καταλήξει όμως σε αντίθετα συμπεράσματα από τον προηγούμενο, δηλαδή ότι η θρησκευτική ευσέβεια αυξάνεται στον κόσμο. Ο ίδιος είναι πρώην αθεϊστής και νυν γνωστός ακαδημαϊκός στον χώρο του χριστιανισμού. Εχει συγγράψει και την «Αυταπάτη του Ντόκινς» (εκδ. Ψυχογιός), στο οποίο αποδομεί πολλές από τις θέσεις του γνωστού βιολόγου, εκθέτοντας τα κενά στους συλλογισμούς του, αλλά και τα σφάλματα στα οποία εκείνος έχει υποπέσει.

11) «Το τέλος της πίστης», Σαμ Χάρις (εκδόσεις Ενάλιος). Εις εκ των «νέων άθεων» και εξαιρετικά δημοφιλής στις ΗΠΑ, ο 41χρονος Σαμ Χάρις τονίζει την ανάγκη ύπαρξης μιας ανθρωπιστικής και υπεράνω θρησκευτικών πεποιθήσεων πνευματικής ηθικής. Ενώ στο έργο του «Επιστολή σε ένα χριστιανικό έθνος» (εκδ. Κέδρος), ο Χάρις προσπαθεί -μάλλον ματαίως- να ξυπνήσει τους φονταμενταλιστές της πατρίδας του που έβγαλαν δύο φορές πρόεδρο τον Μπους...

12) «Περί Θεού», Νόρμαν Μέιλερ (εκδόσεις Καστανιώτη. Σιγά μην έμενε ο Μέιλερ έξω από το γλέντι των «νέων άθεων»! Το βιβλίο του περιλαμβάνει την τελευταία εκτεταμένη συνέντευξή του στον βιογράφο του και οι απαντήσεις του Μέιλερ είναι, όπως άλλωστε αναμενόταν, «όλα τα λεφτά». Οπως: «Εξαρχής ένιωσα ότι ο Τζορτζ Μπους είναι ένας από τους πελάτες του Διαβόλου. Και κάθε φορά που πιστεύει ότι του μιλά ο Χριστός, πίστεψέ με: είναι ο Σατανάς εκείνος που ψιθυρίζει στο αφτί του. Ενα από τα μεγαλύτερα ταλέντα του Διαβόλου είναι ότι μπορεί να μιλάει σαν τον Χριστό...».

(Γ.Τ., ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 11/12/2008)