(του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 16/1/2009)
Επειτα από δεκαέξι βομβιστικές επιθέσεις (με τη μέθοδο των παγιδευμένων πακέτων), ο τρομοκράτης «Γιουναμπόμπερ» αποφάσισε το 1995 να μιλήσει. Εστειλε ένα παραληρηματικό κείμενο με τις θέσεις του σχετικά με τη βιομηχανική κοινωνία. Υποσχόταν ότι αν δημοσιευόταν σε δύο έγκυρες εφημερίδες θα σταματούσε τη δράση του, που είχε στοιχίσει τη ζωή σε τρεις ανθρώπους και είχε τραυματίσει άλλους έντεκα.
Παρά την προτροπή του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης να δημοσιευτεί η προκήρυξη με την ελπίδα ότι κάποιος θα αναγνώριζε το στυλ γραφής και θα οδηγούσε στη σύλληψη του αόρατου βομβιστή, πολλές εφημερίδες αρνήθηκαν. Υποστήριξαν ότι α) το κείμενο ήταν πολύ μεγάλο και δεν παρουσίαζε κανένα ενδιαφέρον και β) η δημοσίευση ή μη ενός κειμένου ήταν αποκλειστικό προνόμιο των δημοσιογράφων. Δεν μπορεί να επιβληθεί ούτε από το κράτος ούτε από ιδιώτες.
Στην Ελλάδα οι τρομοκράτες γίνονται αρχισυντάκτες για μια μέρα. Επιβάλλουν τη δημοσίευση των ανοησιών τους «χωρίς περικοπές και συντομεύσεις», όπως απαιτούσε παλιότερα η «17 Νοέμβρη». Και αυτό είναι περίεργο, διότι κείμενο 9.000 λέξεων δεν θα δημοσιευόταν σε ελληνική εφημερίδα ακόμη κι αν το είχε κατεβάσει ο Μωυσής από το όρος Σινά. Δεν είναι η ποιότητα των κειμένων που βαρύνει στην απόφαση (κακογραμμένα κείμενα απορρίπτονται δεκάδες κάθε μέρα, σε όλες τις εφημερίδες), αλλά το αίμα.
Το μυστικό βρίσκεται στην κυκλοφορία των εφημερίδων. Παλιότερα ένα τέτοιο κείμενο ανέβαζε για μια μέρα τις πωλήσεις. Οχι επειδή οι αναγνώστες είχαν την υπομονή να διαβάσουν τα σχοινοτενή παραληρήματα των τρομοκρατών, αλλά γιατί λειτουργεί η «περιέργεια του αίματος». Το ενδιαφέρον για τις προκηρύξεις είναι ανάλογο του μποτιλιαρίσματος στις εθνικές οδούς, αν συμβεί ένα τροχαίο. Ολοι κόβουν ταχύτητα για να δουν. Φυσικά, δεν μελετούν το τροχαίο ούτε αλλάζουν οδική συμπεριφορά μόλις προσπεράσουν τον τόπο του δυστυχήματος. Με την έννοια αυτή, τζάμπα πάει το αίμα που χύνουν κάποιοι για να δημοσιεύσουν τις ανοησίες τους.
Υπάρχει όμως ένα ζήτημα δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Κάθε εφημερίδα που σέβεται τους αναγνώστες της δημοσιεύει στη στήλη των επιστολών το εξής: «Η εφημερίδα δημοσιεύει επιστολές αναγνωστών με τον όρο ότι είναι ενυπόγραφες. Γι' αυτό οι επιστολογράφοι πρέπει να σημειώνουν τον αριθμό του τηλεφώνου μέσω του οποίου θα ελεγχθεί το γνήσιο της επιστολής». Φαίνεται ότι στον ελληνικό Τύπο οι τρομοκράτες εκτός από την αρχισυνταξία, είναι οι μόνοι που κατέκτησαν και το προνόμιο της ανωνυμογραφίας.
Παρά την προτροπή του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης να δημοσιευτεί η προκήρυξη με την ελπίδα ότι κάποιος θα αναγνώριζε το στυλ γραφής και θα οδηγούσε στη σύλληψη του αόρατου βομβιστή, πολλές εφημερίδες αρνήθηκαν. Υποστήριξαν ότι α) το κείμενο ήταν πολύ μεγάλο και δεν παρουσίαζε κανένα ενδιαφέρον και β) η δημοσίευση ή μη ενός κειμένου ήταν αποκλειστικό προνόμιο των δημοσιογράφων. Δεν μπορεί να επιβληθεί ούτε από το κράτος ούτε από ιδιώτες.Στην Ελλάδα οι τρομοκράτες γίνονται αρχισυντάκτες για μια μέρα. Επιβάλλουν τη δημοσίευση των ανοησιών τους «χωρίς περικοπές και συντομεύσεις», όπως απαιτούσε παλιότερα η «17 Νοέμβρη». Και αυτό είναι περίεργο, διότι κείμενο 9.000 λέξεων δεν θα δημοσιευόταν σε ελληνική εφημερίδα ακόμη κι αν το είχε κατεβάσει ο Μωυσής από το όρος Σινά. Δεν είναι η ποιότητα των κειμένων που βαρύνει στην απόφαση (κακογραμμένα κείμενα απορρίπτονται δεκάδες κάθε μέρα, σε όλες τις εφημερίδες), αλλά το αίμα.
Το μυστικό βρίσκεται στην κυκλοφορία των εφημερίδων. Παλιότερα ένα τέτοιο κείμενο ανέβαζε για μια μέρα τις πωλήσεις. Οχι επειδή οι αναγνώστες είχαν την υπομονή να διαβάσουν τα σχοινοτενή παραληρήματα των τρομοκρατών, αλλά γιατί λειτουργεί η «περιέργεια του αίματος». Το ενδιαφέρον για τις προκηρύξεις είναι ανάλογο του μποτιλιαρίσματος στις εθνικές οδούς, αν συμβεί ένα τροχαίο. Ολοι κόβουν ταχύτητα για να δουν. Φυσικά, δεν μελετούν το τροχαίο ούτε αλλάζουν οδική συμπεριφορά μόλις προσπεράσουν τον τόπο του δυστυχήματος. Με την έννοια αυτή, τζάμπα πάει το αίμα που χύνουν κάποιοι για να δημοσιεύσουν τις ανοησίες τους.
Υπάρχει όμως ένα ζήτημα δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Κάθε εφημερίδα που σέβεται τους αναγνώστες της δημοσιεύει στη στήλη των επιστολών το εξής: «Η εφημερίδα δημοσιεύει επιστολές αναγνωστών με τον όρο ότι είναι ενυπόγραφες. Γι' αυτό οι επιστολογράφοι πρέπει να σημειώνουν τον αριθμό του τηλεφώνου μέσω του οποίου θα ελεγχθεί το γνήσιο της επιστολής». Φαίνεται ότι στον ελληνικό Τύπο οι τρομοκράτες εκτός από την αρχισυνταξία, είναι οι μόνοι που κατέκτησαν και το προνόμιο της ανωνυμογραφίας.
