Προς τη λίμνη Τόμπα I
Medan, Τετάρτη 25-7-90
Το πρωϊ ξυπνήσαμε νωρίς και ετοιμαστήκαμε για τη νέα περιπλάνηση. Με τον Αdi έχουμε συμφωνήσει να συναντηθούμε στις 9 και μισή έξω από το ξενοδοχείο. Επειδή μένει ακόμη αρκετός χρόνος μέχρι τότε, έχουμε αποφασίσει να πάμε στο εστιατόριο για καφέ. Στον κατάλογο έχει τρία είδη πρωϊνού :
• American breakfast
• Continental breakfast
• Indonesian breakfast
Ενώ τα δύο πρώτα μας είναι γνωστά, δημιουργείται απορία τι μπορεί να είναι το τρίτο, δηλαδή το ινδονησιακό πρόγευμα. Η περιέργεια μου υπερνικάει τελικώς την τυχόν αποτυχημένη επιλογή και ξέροντας ότι δεν έχω απολύτως κανένα πρόβλημα να δοκιμάζω τα πιo απίθανα πράγματα, δεν διστάζω να το παραγγείλω. Έτσι μαθαίνω, ότι στην Ινδονησία τρώνε τρεις φορές την ημέρα. Το Ιndonesian breakfast είναι η ... πρώτη δόση.
Μου ήρθε πράγματι ένα πιάτο με ψητό ρύζι και κοτόπουλο, ψωμί, δύο αυγά, φέτες με μαρμελάδα, ένας χυμός παπάγια, καφές, γάλα και μια φρουτοσαλάτα με ανανά, παπάγια και μπανάνα. Ήταν τόσα πολλά, που ίδρωσα να τα καταναλώσω. Στην ώρα μας, ξεκινάμε με ταξί, που είχε μισθώσει ο Adi. Αυτή τη φορά κατευθυνόμαστε προς τα άγρια βουνά της Σουμάτρα, με προρισμό τη λίμνη Toba. Κατάφυτες βουνοπλαγιές, χαράδρες και βαθειές ρεματιές, όπου μέσα τους μαζεύουν τα νερά από τις τροπικές μπόρες, που κάθε στιγμή, σχεδόν απροειδοποίητα, ξεσπούν και δημιουργούν ορμητικά ποτάμια, τα οποία, στο συχνά ανισόπεδο έδαφος, καταλήγουν σε καταρράχτες.
Πότε-πότε, περνούμε από μικρές κοιλάδες με χωριά, όπου βλέπουμε τους χωρικούς στις καθημερινές ασχολίες τους. Οπως τρέχει το αυτοκίνητο, κλεφτά περνάνε από μπροστά μας αγροτικές εικόνες. Κάπου μια χωρική με πλατύγυρο ψάθινο καπέλλο, τεμαχίζει μερικά βυσινόχρωμα καλάμια, τα οποία αναγνωρίζω ως ζαχαροκάλαμα (gula bambu). Κάπου αλλού, γυναίκες πλέκουν ψάθες από φύλλα πάνδανου. Κάπου παρακάτω, πλήθος από παιδιά με κάτασπρα φρεσκοσιδερωμένα πουκάμισα, αγοράκια με κόκκινα, κοντά παντελόνια και κοριτσάκια με κόκκινες, κοντές φούστες και κόκκινα καπέλλα jockey, φαίνεται μόλις να έχουν σχολάσει από το σχολείο.
• Παιδιά του δημοτικού! παρατηρεί ο Adi.
Πράγματι αργότερα μάθαμε, ότι στην Ινδονησία όλες οι βαθμίδες εκπαιδεύσεως, χαρακτηρίζονται από το χρώμα της στολής. Σε λίγο πιάνει μια γρήγορη βροχή, σύντομη λιακάδα και πάλι βροχή. Οι μπόρες είναι συχνές, παρ' ότι δεν διανύουμε την περίοδο των βροχών, η οποία για το μεγαλύτερο μέρος της Ινδονησίας τοποθτείται μεταξύ Οκτωβρίου και Απριλίου. Πολλές φορές είναι περιορισμένες σε πολύ μικρή γεωγραφική περιοχή, γι' αυτό ονομάζονται και τοπικές καταιγίδες. Το μέρος όπου έχει βρέξει, ξεχώρίζει από το υπόλοιπο σαν τη σκιά ενός τεράστιου, πυκνόφυλλου, μοναχικού δένδρου, μέσα σ' ένα χωράφι το καταμεσήμερο. Η διάμετρος της βρεγμένης περιοχής μπορεί να είναι μόνο 5OO μέτρα. Όμως και οι λιακάδες είναι διαφορετικές από τις δικές μας. Ο Ήλιος είναι πολλές φορές σαν πίσω από πέπλο, λόγω της διάχυτης υγρασίας. Γι' αυτές τις απότομες βροχές είχαμε πληροφορηθή και είχαμε προμηθευθή από ένα πολύ λεπτό nylon αδιάβροχο, το οποίο χωρούσε στην τσέπη μας.
Συνεχώς ανηφορίζοντας θα είχαμε φθάσει ψηλά, γιατί είχε αλλάξει και το είδος της χλωρίδας. Έβλεπες π.χ. πεύκα, τα οποία σου φαίνονταν παρείσακτα σ' αυτά εδώ τα γεωγραφικά πλάτη, μόλις μερικές μοίρες πάνω από τον Ισημερινό. Επίσης ο καιρός ήταν δροσερός και, αν δεν έβλεπα τους ιθαγενείς, τις άφθονες μικρές και μεγάλες φτέρες και τα νεροβούβαλα που έβοσκαν νηφάλια πότε στη μια και πότε στην άλλη πλευρά του δρόμου, θα πίστευα ότι γύρισα απότομα και χωρίς να το καταλάβω στην Ελλάδα. Όμως τέτοιες εικόνες μου ξαναθύμιζαν αδιαμφισβήτητα, πόσες χιλιάδες μίλια μακριά βρισκόμασταν.
• Είμαστε στη χώρα των Batak, μας λέει ο οδηγός. Στο νου μου ήρθαν αυτομάτως, όλα όσα είχα μάθει κατά την προετοιμασία. Οι Batak, είναι από τις πλέον ενδιαφέρουσες εθνικές ομάδες, που κατοικούν στην Σουμάτρα. Χωρίζονται στους Karo Batak, οι οποίοι κατοικούν στην περιοχή όπου δεσπόζουν τα Κέντρα Brastagi, Lingga και Κabanjahe, καθώς και στους Toba Batak, οι οποίοι κατοικούν στην περιοχή του Prapat και στη νήσο Samosir, που βρίσκεται μέσα στη λίμνη Τoba.
Γνώριζα ότι εδώ και μερικές δεκάδες χρόνια, είναι ακίνδυνη η γνωριμία με αυτόν το λαό. Ο πολιτισμένος κόσμος έμαθε γι' αυτούς το 1783 από τον Μarsden, όταν αυτός ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε ένα βασίλειο κανιβάλων στο εσωτερικό της Σουμάτρα. Αποτελούσαν μία κλειστή κοινωνία χωρίς ανεπτυγμένη κουλτούρα και γραφή. Κατά τον Marsden, απέφευγαν συστηματικώς οποιαδήποτε επαφή με τους γύρω λαούς. Είχαν δαλέξει ως φυσικό μέσο απομονώσεως τους, τις απρόσιτες οροσειρές και την αποτρόπαια φήμη τους και είχαν κατορθώσει να προφυλάξουν για πολλά χρόνια το βασίλειο τους από επιρροές και επιδρομές.
Τον 19ο αιώνα, ένα μεγάλο μέρος αυτών, κυρίως οι Toba Batak, εκχριστιανίσθηκαν από τους ιεραποστόλους που έφθασαν εκεί. Ένα μέρος των Batak είναι ακόμα σήμερα ανιμιστές (είδος ειδωλολατρείας). Ανεξαρτήτως πάντως, αν οι Batak εκχριστιανίσθηκαν ή εξισλαμίσθηκαν, είναι βουδδιστές ή ινδουιστές, διατηρούν βαθειά μέσα τους στοιχεία και πίστη στις αρχέγονες δοξασίες τους. Στην πραγματικότητα, δεν ξέφυγαν ποτέ τελείως από τον δρόμο των προγόνων τους και αυτό φαίνεται στις πολιτιστικές εκδηλώσεις τους, τα έθιμα και την καθημερινή τους ζωή.
Ακόμα και σήμερα, πηγαίνουν πολλοί στη χριστιανική εκκλησία, παίρνοντας και τον, λαξευτό σε ξύλο, ραβδόμορφο θεό τους μαζί, για να τους προστατεύη. Το να έχης δύο θεούς διαφορετικής θρησκείας, αποτελεί πρόσθετη ασφάλεια για να πάνε όλα καλά - έτσι τουλάχιστον φαίνεται να πιστεύουν. Εκείνο που επίσης κάνει εντύπωση, είναι ότι ο ισλαμισμός, παρά τις γνωστές επεκτατικές τάσεις και την αυστηρότητα που τον διακρίνει, εδώ στους Batak, δεν έχει αμιγή μορφή όπως στα αραβικά έθνη. Όμως εφαρμόζεται, τόσο σε θέματα τελετουργίας, όσο και σε θέματα πίστεως, σε μια μικτή μορφή, που περιέχει απόψεις ανιμιστικές ανακατεμένες με χριστιανικές και με ινδουϊστικές. Λίγο παρακάτω, προχωρώντας με το αυτοκίνητο, βλέπουμε στην άκρη του δρόμου ένα σωρό από μεγάλα κιτρινοπράσινα φρούτα με ανώμαλη επιφάνεια. Έχουν το μέγεθος μικρού πεπονιού, και η φλούδα τους μοιάζει, σαν να αποτελήται από μικρές πυραμίδες στο μέγεθος φουντουκιού. Αμέσως αναγνωρίζω τα γνωστά μου, μόνο από φωτογραφίες, durian. Και τι δεν είχα ακούσει γι' αυτό το φρούτο! Είχα διαβάσει, ότι υπάρχουν άνθρωποι, που δεν θέλουν, ούτε να το δουν, ενώ άλλοι το λατρεύουν. Λένε επίσης, ότι οι αεροπορικές εταιρείες αρνούνται να το μεταφέρουν και τα εστιατόρια το αποκλείουν από την κουζίνα τους. Ο λόγος είναι, μια βαριά χαρακτηριστική μυρωδιά που έχει. Είχα επίσης διαβάσει, ότι αλλοίμονο αν η γλοιώδης κρέμα, που περιέχει ο καρπός στο εσωτερικό του, πέση στο ρούχο σου. Η βαριά μυρωδιά δεν φεύγει με τίποτα. Τώρα λοιπόν ήρθε η ώρα, να αποκτήσω προσωπική γνώμη.
Το λέω στον Adi και αγοράζουμε ένα. Με μια σκουριασμένη μασέττα και μια επιδέξια κίνηση κόβει η κοπέλα το ώριμο φρούτο στα δύο, αποκαλύπτοντας το κιτρινωπό εσωτερικό του. Χώνουμε τα δάκτυλα μέσα στην κρεμώδη, γλοιώδη μάζα του εσωτερικού του με περιέργεια και δοκιμάζουμε. Η εντύπωση δεν είναι καθόλου τόσο άσχημη. Η γεύση είναι βεβαίως λιγουριαστικά γλυκιά και η μυρωδιά έχει μια μακρινή συγγένεια με χαλασμένα κρεμύδια...
Δεν είχαμε μπορέσει να το φάμε όλο και το υπόλοιπο το είχαμε πετάξει σ' ένα χαντάκι, που υπήρχε δίπλα. Μια κότα έτρεξε και άρχισε να το τρώη με βουλιμία. Πολλές μέρες αργότερα παρήγγειλα και έφαγα σ' ένα ζαχαροπλαστείο της Jakarta ένα croissant με γέμιση durian, πράγμα που δείχνει ότι ήμουν αμετανόητος.
Μπαίνουμε τώρα σε ένα συνοικισμό Karo Batak, το χωριό Peceren, 10 km πριν από το Brastagi. O Αdi μας προτείνει να κατεβούμε, για να δούμε τον αρχιτεκτονικό ρυθμό μερικών παραδοσιακών σπιτιών. Δεν είναι σχήμα λόγου όταν λέω μερικών, γιατί πολλά σπίτια έχουν φτιαχθή από μοντέρνα υλικά. Όπως η άσφαλτος είχε αντικαταστήσει το χωματόδρομο και τα αυτοκίνητα τις βοϊδάμαξες, έτσι και πολλά παραδοσιακά σπίτια είχαν δώσει τη θέση τους σε άλλα χτισμένα με πέτρες, σοβάδες, λαμαρίνες, ακόμη και τσιμέντο. Η πρόοδος έχει φθάσει και εδώ, σ' αυτό το ξεχασμένο μέρος της Σουμάτρα...
Μια σειρά από παμπάλαια παραδοσιακά σπίτια που είδαμε εκεί, ήταν πολύ ενδιαφέροντα και σε άφηναν να φαντασθής, πώς θα ήταν η μορφή και ζωή ενός χωριού πριν μερικές μερικές δεκαετίες. Τα παραδοσιακά σπίτια ήταν ξύλινα, και όπως μας είπαν, δεν είχαν ούτε μία πρόκα. Οι σύνδεσμοι μεταξύ των δοκαριών είχαν πραγματοποιηθή αποκλειστικά με φυτικές ίνες. Οι κατοικίες ήταν -όπως όλες στην νοτιοανατολική Ασία και Ωκεανία- φτιαγμένες επάνω σε πασσάλους ύψους γύρω στο ένα μέτρο. Οι γύρω τοίχοι του σπιτιού είχαν μικρό ύψος, σε σχέση με την πανύψηλη επικλινή στέγη, η οποία θύμιζε σπίτια νορβηγικού χωριού.Παντού υπήρχαν σκαλίσματα, τα οποία εμφάνιζαν αμφίρροπα δικέφαλες σαύρες. Ήταν σαν δύο σαύρες, οι οποίες είχαν ενωθή από τη μέση και πάνω, ώστε να αποτελούν ένα πλάσμα. Η σαύρα, μας εξήγησε ο Adi, συμβολίζει για τους Karo Batak, την ικανότητά τους να επιβιώνουν σε όλες τις συνθήκες. Η μετόπη της στέγης έχει ένα πολύ πλούσιο σκαλιστό διάκοσμο. Επίσης χρησιμοποιούν τρία μόνο συμβολικά χρώματα. Το κόκκινο είναι το χρώμα της ζωής, το μαύρο το χρώμα του θανάτου και το λευκό το χρώμα της αγιοσύνης. Τα σπίτια είναι διόροφες κατασκευές με μικρά ανοίγματα, γι'αυτό μέσα είναι σκοτεινά. Ο χώρος αμέσως μετά πάνω από τους πασσάλους, χρησιμεύει για κατοικία μέχρι και δώδεκα οικογενειών, οι οποίες είναι συγγενείς μεταξύ τους. Ο επάνω όροφος, που περιορίζεται από την επικλινή στέγη, χρησιμεύει ως αποθήκη των ειδών διατροφής. Κάτω από τους πασσάλους τοποθετούν και εδώ τα κατοικίδια ζώα τους.
Ο επόμενος σταθμός, μετά από ταξίδι μέσα από καταπράσινα λοφώδη τοπία ήταν το Bukit Gundaling (λόφος Gundaling). O οδηγός μας εξηγεί, ότι το όνομα προέρχεται από παράφραση της αγγλικής φράσεως: Good day darling και μάλλον εννοεί, ότι είναι ένα ρομαντικό μέρος συναντήσεως των ερωτευμένων. Είναι ένας λόφος, από τον οποίο υπάρχει η δυνατότητα να δη κανείς ολόκληρη την πεδιάδα με θέα τα ηφαίστεια Sinabum και Sibayak που καπνίζουν νωχελικά πέρα στον ορίζοντα...
Ήταν τα πρώτα ηφαίστεια που έβλεπα στη ζωή μου -έστω και από μακριά- και με συγκλόνιζε το να θωρώ τον καπνό να βγαίνη μέσα από τα έγκατα της γης και να έχη καθίσει στην κορυφή του βουνού σαν φωτοστέφανο, χρυσίζοντας στο φως του Ήλιου. Το πάνω μέρος του λόφου είναι διαμορφωμένο σε πάρκο. Ο Adi μας δείχνει ένα άγνωστο σε μας δέντρο μέ παράξενα άνθη. Τα άνθη αποτελούνται από κόκκινα νημάτια, τα οποία βγαίνουν συμμετρικά με άξονες τα ακραία λεπτά κλαριά και απολήγουν σε κίτρινες κουκκίδες.
• Kumis kucing! (μουστάκι γάτας), μας λέει...
Τότε δεν ήξερα ότι πολύ αργότερα θα εύρισκα το ίδιο δέντρο στην έκθεση ανθέων στην Κηφισσιά με το όνομα καλιστήμονας και θα το φύτευα στην αυλή μου. Φαίνεται, παρ' ότι είναι φυτό τροπικών χωρών, επειδή φυτρώνει σε υψόμετρο, αντέχει στο κρύο των βορείων προαστίων της Αθήνας.
Σ' αυτό το παρκάκι, κάνουμε τη γνωριμία μας με έναν άλλο κάτοικο της περιοχής αν όχι και τόσο ακίνδυνο, όπως μας λέει ο Adi. Είναι ένα είδος χαμαιλέοντος. Δεν μοιάζει, με τα γνωστά βραδυκίνητα και νωχελικά πλάσματα που γνωρίζω. Είναι καταπράσινος με μερικές σκουρόχρωμες ρίγες στην ουρά. Οι κινήσεις του μοιάζουν περισσότερο με σαύρα. Το περπάτημά του το πραγματοποιεί με μικρά νευρικά πηδήματα... Δεν έμαθα ποτέ το επιστημονικό του όνομα, ούτε αν ήταν δηλητηριώδης, όπως μας διαβεβαίωνε ο οδηγός.
 Πάλι βροχή! Τρέχουμε να βρούμε προστασία, εμείς και οι φωτογραφικές μηχανές μας, κάτω από τα πλατύφυλλα δένδρα. Σ' αυτό το σημείο του λόφου υπάρχει και μια προβλήτα, απ' όπου μπορούμε να θαυμάσουμε ένα μεγαλειώδες φαράγγι. Το φαράγγι αυτό φθάνει μέχρι το βόρειο τμήμα της λίμνης Toba, της οποίας οι παραλίες φαίνονται πλέον. Ακριβώς απέναντι μας, σε ευθεία απόσταση γύρω στο ένα χιλιόμετρο, τα πλούσια νερά ενός ποταμού πέφτουν από ύψος εβδομήντα μέτρων, σχηματίζοντας έναν εντυπωσιακό καταρράχτη, τον Si Pisso-Pisso. Ο Si Pisso-Pisso δεν έχει μεγάλη έκταση όπως άλλοι καταρράχτες.
Το νερό προβάλλει, θαρρείς, από ένα μόνο σημείο του θεόρατου γκρεμού, που ορθώνεται αντίκρυ στο λόφο Gundaling και πέφτει στην άβυσσο σαν από το στόμιο ενός γιγαντιαίου κρουνού. Καθώς γκρεμίζονται οι υδάτινες μάζες, αποσπώνται τμήματα απ' αυτές και σκορπίζονται σε θρύψαλα, προσφέροντας ένα ασύλληπτο θέαμα φυσικής ομορφιάς.
Κάθισα αρκετά λεπτά και θαύμασα αυτή τη θέα, προσπαθώντας να την φυλακίσω στη μνήμη μου". Όλη η λίμνη Toba, τροφοδοτείται από αφρίζοντες καταρράχτες", γράφει κάποιος ταξιδιωτικός οδηγός.
Συνεχίζοντας το δρόμο φθάνουμε στο Brastagi και οδηγούμεθα σ' ένα πολυτελές τουριστικό ξενοδοχείο για φαγητό. Αξίζει να μνημονευθή ότι είναι εξαιρετικής ομορφιάς. Έχει ένα μεγάλο χώρο με γκαζόν, στο κέντρο του οποίου υπάρχει μια ευρύχωρη πισίνα. Γύρω-γύρω είναι χτισμένο το συγκρότημα των κτιρίων. Τα οικήματα αυτά αποτελούνται από τριόροφα κατάλευκα κτίσματα. Κάθε οίκημα έχει 24 μικρά διαμερίσματα, τα οποία βλέπουν προς την πισίνα μέσα από βεράντες με κολονάτα κάγκελα. Για φαΐ καθόμαστε στη βεράντα του εστιατορίου, της οποίας η σκέπη στηρίζεται σε δίχρωμες, πολυσκάλιστες κολόνες με μαύρο σκάλισμα σε λευκό φόντο.
Παραγγέλνουμε, ως συνήθως, δύο άγνωστα φαγητά και μας έρχονται σχετικώς γρήγορα δύο δίσκοι με καινούργιες απολαυστικές γεύσεις. Παίρνουμε και μία Bintang (σημαίνει αστέρι και είναι μάρκα μπίρας). Σ' αυτό το γεύμα κάνουμε τη γνωριμία μας και με το Sambal. Γερμανοί φίλοι, που είχαν επισκεφθή την Ινδονησία, είχαν ονομάσει "βάπτισμα του πυρός" την πολύ αρωματική αλλά και πολύ καυτερή αυτή σάλτσα. Με τον Adi αισθανόμαστε πλέον πολύ φίλοι και θέλουμε να φάη μαζί μας. Αυτός όμως σε κάθε τέτοια περίπτωση εξαφανίζεται...
Στην αρχή δεν είχαμε προσέξει, ότι ο οδηγός απέφευγε να είναι μαζί μας την ώρα του φαγητού. Γρήγορα καταλάβαμε όμως, ότι αυτό αποτελούσε αρχή για όλους τους οδηγούς και όλους γενικώς όσους μας υπηρετούσαν. Δεν κάθονταν ποτέ μαζί μας. Δεν μπορέσαμε να το ερμηνεύσουμε ικανοποιητικά, αλλά φαινόταν σαν να τους είχε απαγορευθή ή σαν να υπήρχε κάποιος άγραφος νόμος, τον οποίο ακολουθούσαν. Μήπως είχε μείνει αυτό από τότε που οι λευκοί θεωρούνταν κυρίαρχη φυλή;
|
