John Hedley Brooke: «Επιστήμη και θρησκεία, Μια ιστορική προσέγγιση», Μετάφρ.: Βασιλική Βακάκη, Επιστ. επιμ. - Πρόλογος: Κώστας Γαβρόγλου, «Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης», ΣΕΛ. 482
Τη σχέση επιστήμης και θρησκείας και τη μελέτη της θρησκείας με όρους επιστημονικούς εξετάζουν, αντίστοιχα, τα δύο βιβλία που παρουσιάζουμε. Ο John Hedley Brooke του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ έθεσε ως σκοπό της ιστορικής του προσέγγισης «Επιστήμη και θρησκεία»: «Να δείξει τις ποικίλες, πρωτότυπες, ιδιοφυείς μεθόδους που επιστράτευσαν τόσο οι υποστηρικτές της επιστήμης όσο και οι υπέρμαχοι της θρησκείας στον αγώνα τους να βρουν απαντήσεις για τα θεμελιώδη ερωτήματα που αφορούσαν τη σχέση τους με τη Φύση και με τον Θεό», περιγράφει το εγχείρημά του.
Ας δούμε τι επιχειρεί στο κάθε κεφάλαιο ξεχωριστά. Στο πρώτο εξετάζει μια σειρά από παραδείγματα στα οποία αποφάνσεις σχετικές με τον Θεό διασυνδέονται στενά με αποφάνσεις σχετικές με τη Φύση. Στο δεύτερο μελετά την ερμηνεία του νέου τρόπου θεώρησης και κατανόησης της Φύσης που επέφεραν οι νέες επιστημονικές γνώσεις. Στο τρίτο τίθεται το ερώτημα εάν μπορεί να παραλληλιστεί η μεταρρύθμιση που επέφερε στη μάθηση η πειραματική επιστήμη με τη μεταρρύθμιση που επέφερε στη θρησκεία η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Θέμα του τέταρτου κεφαλαίου είναι η χρήση μηχανικών μεταφορικών σχημάτων για την περιγραφή του φυσικού κόσμου.
Το πέμπτο μάς μεταφέρει στον 18ο αιώνα και στην περίοδο του Διαφωτισμού, κατά την οποία οι επιστήμες χαιρετίζονταν ως όργανα προόδου και η επίσημη θρησκεία, ιδίως στις καθολικές χώρες, απέκτησε χείριστη φήμη για τις προκαταλήψεις της και τους ιερωμένους της. Αντικείμενο του έκτου κεφαλαίου είναι οι διάφοροι ρόλοι που διαδραμάτισε η Φυσική Θεολογία, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται και ο ρόλος που έπαιξε για τη διάδοση της επιστήμης. Η εμφάνιση των ιστορικών επιστημών, με αποκορύφωμα τη Θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου, είναι το θέμα του έβδομου κεφαλαίου. Στο όγδοο και τελευταίο κεφάλαιο ο J. Η. Brooke προσπαθεί να καλύψει με τον ευρύτερο, κατά το δυνατόν, τρόπο το πνεύμα αμφισβήτησης του λαϊκού χριστιανισμού που προκάλεσε ο δαρβινισμός.
(ΝΙΚΟΣ ΝΤΟΚΑΣ και ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ, Βιβλιοθήκη, 16/1/2009)
Τη σχέση επιστήμης και θρησκείας και τη μελέτη της θρησκείας με όρους επιστημονικούς εξετάζουν, αντίστοιχα, τα δύο βιβλία που παρουσιάζουμε. Ο John Hedley Brooke του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ έθεσε ως σκοπό της ιστορικής του προσέγγισης «Επιστήμη και θρησκεία»: «Να δείξει τις ποικίλες, πρωτότυπες, ιδιοφυείς μεθόδους που επιστράτευσαν τόσο οι υποστηρικτές της επιστήμης όσο και οι υπέρμαχοι της θρησκείας στον αγώνα τους να βρουν απαντήσεις για τα θεμελιώδη ερωτήματα που αφορούσαν τη σχέση τους με τη Φύση και με τον Θεό», περιγράφει το εγχείρημά του.Ας δούμε τι επιχειρεί στο κάθε κεφάλαιο ξεχωριστά. Στο πρώτο εξετάζει μια σειρά από παραδείγματα στα οποία αποφάνσεις σχετικές με τον Θεό διασυνδέονται στενά με αποφάνσεις σχετικές με τη Φύση. Στο δεύτερο μελετά την ερμηνεία του νέου τρόπου θεώρησης και κατανόησης της Φύσης που επέφεραν οι νέες επιστημονικές γνώσεις. Στο τρίτο τίθεται το ερώτημα εάν μπορεί να παραλληλιστεί η μεταρρύθμιση που επέφερε στη μάθηση η πειραματική επιστήμη με τη μεταρρύθμιση που επέφερε στη θρησκεία η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Θέμα του τέταρτου κεφαλαίου είναι η χρήση μηχανικών μεταφορικών σχημάτων για την περιγραφή του φυσικού κόσμου.
Το πέμπτο μάς μεταφέρει στον 18ο αιώνα και στην περίοδο του Διαφωτισμού, κατά την οποία οι επιστήμες χαιρετίζονταν ως όργανα προόδου και η επίσημη θρησκεία, ιδίως στις καθολικές χώρες, απέκτησε χείριστη φήμη για τις προκαταλήψεις της και τους ιερωμένους της. Αντικείμενο του έκτου κεφαλαίου είναι οι διάφοροι ρόλοι που διαδραμάτισε η Φυσική Θεολογία, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται και ο ρόλος που έπαιξε για τη διάδοση της επιστήμης. Η εμφάνιση των ιστορικών επιστημών, με αποκορύφωμα τη Θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου, είναι το θέμα του έβδομου κεφαλαίου. Στο όγδοο και τελευταίο κεφάλαιο ο J. Η. Brooke προσπαθεί να καλύψει με τον ευρύτερο, κατά το δυνατόν, τρόπο το πνεύμα αμφισβήτησης του λαϊκού χριστιανισμού που προκάλεσε ο δαρβινισμός.
(ΝΙΚΟΣ ΝΤΟΚΑΣ και ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ, Βιβλιοθήκη, 16/1/2009)
