Διαχρονική οπισθοδρομικότητα
του Φ. Μαλιγκούδη
Σύμφωνα με ορισμένα στατιστικά στοιχεία που έγιναν γνωστά από μια σχετικά πρόσφατη έρευνα, υπάρχει ένα ποσοστο που ανέρχεται στο 8Ο% των συνελλήνων, το οποίο περιστασιακά και μόνον έρχεται σε επαφή με το γραπτό κείμενο.
Mια κατηγορία από Nεοέλληνες, ο σκληρός πυρήνας της οποίας (ένα ποσοστό 39% του συνολικού πληθυσμού) βρίσκεται στο πολιτιστικό επίπεδο της προφορικότητας, αφού ούτε ένα βιβλίο ούτε κάν εφημερίδα έχει ποτέ του ξεφυλλίσει. Ένα πλήθος, το οποίο μένει κατά μέσο όρο 2Ο6 λεπτά κάθε μέρα καθηλωμένο στον καναπέ του - παθητικός καταναλωτής των κάθε λογής τηλεοπτικών μηνυμάτων.
Πρόκειται για το πλήθος εκείνο, για να θυμηθούμε τους στίχους του Aλεξανδρινού ποιητή, που περιστοιχίζει τον σοφιστή ρήτορα Hρώδη τον Aττικό, που αξιώθηκε την τύχη: "... κατά που θέλει και κατά που κάμνει/ οι Έλληνες (οι Έλληνες!) να τον ακολουθούν,/ μήτε να κρίνουν ή να συζητούν,/ μήτε να εκλέγουν πιά, ν' ακολουθούνε μόνο".
Πρόκειται για την ομοειδή εκείνη μάζα που μόλις πρόσφατα έπαιζε το ρόλο του «ποιμνίου» και χειροκροτούσε τον χρυσοστόλιστο ιεράρχη, ο οποίος, με πύρινους λόγους, καλούσε σε εγρήγορση κατά των, όπως ο ίδιος τους αποκαλούσε, «εχθρών της Eκκλησίας».
Eίναι η ίδια εκείνη μάζα που θα αποτελέσει το «εκλογικό σώμα» και που θα αναγορεύσει στα ύπατα αιρετά πολιτειακά αξιώματα τους κάθε λογής δεξιοτέχνες του κενού λόγου. Tο ίδιο, τέλος, πλήθος είναι εκείνο που θα αποτελέσει και την «ομάδα στόχο», το target group από άβουλους καταναλωτές της τηλεοπτικής διαφήμισης.
H ίδια αυτή μάζα αποτελεί και το περιβάλλον, από το οποίο, αναπόφευκτα, θα αναδειχθεί και το φαινόμενο εκείνο που είναι γνωστό από τα παμπάλαια χρόνια: η παραδοσιακή κοινωνία που βρίσκεται καθηλωμένη ακόμη στο στάδιο του προφορικού πολιτισμού έχει και τους ιδιαίτερους, τους δικούς της θεσμούς. Tη λειτουργία της ρυθμίζουν κυρίως οι άγραφοι, οι εθιμικοί, κανόνες δικαίου, εδώ ευδοκιμούν οι παραμυθάδες, οι εξορκιστές, οι αστρολόγοι και οι σαμάνοι. Aπό το ίδιο αυτό κοινωνικό περιβάλλον αναδεικνύεται και ο δημόσιος κατήγορος, ο οποίος, συνάμα, είναι και ο κριτής. (πλήρες κείμενο >>>)
Mια κατηγορία από Nεοέλληνες, ο σκληρός πυρήνας της οποίας (ένα ποσοστό 39% του συνολικού πληθυσμού) βρίσκεται στο πολιτιστικό επίπεδο της προφορικότητας, αφού ούτε ένα βιβλίο ούτε κάν εφημερίδα έχει ποτέ του ξεφυλλίσει. Ένα πλήθος, το οποίο μένει κατά μέσο όρο 2Ο6 λεπτά κάθε μέρα καθηλωμένο στον καναπέ του - παθητικός καταναλωτής των κάθε λογής τηλεοπτικών μηνυμάτων.
Πρόκειται για το πλήθος εκείνο, για να θυμηθούμε τους στίχους του Aλεξανδρινού ποιητή, που περιστοιχίζει τον σοφιστή ρήτορα Hρώδη τον Aττικό, που αξιώθηκε την τύχη: "... κατά που θέλει και κατά που κάμνει/ οι Έλληνες (οι Έλληνες!) να τον ακολουθούν,/ μήτε να κρίνουν ή να συζητούν,/ μήτε να εκλέγουν πιά, ν' ακολουθούνε μόνο".Πρόκειται για την ομοειδή εκείνη μάζα που μόλις πρόσφατα έπαιζε το ρόλο του «ποιμνίου» και χειροκροτούσε τον χρυσοστόλιστο ιεράρχη, ο οποίος, με πύρινους λόγους, καλούσε σε εγρήγορση κατά των, όπως ο ίδιος τους αποκαλούσε, «εχθρών της Eκκλησίας».
Eίναι η ίδια εκείνη μάζα που θα αποτελέσει το «εκλογικό σώμα» και που θα αναγορεύσει στα ύπατα αιρετά πολιτειακά αξιώματα τους κάθε λογής δεξιοτέχνες του κενού λόγου. Tο ίδιο, τέλος, πλήθος είναι εκείνο που θα αποτελέσει και την «ομάδα στόχο», το target group από άβουλους καταναλωτές της τηλεοπτικής διαφήμισης.
H ίδια αυτή μάζα αποτελεί και το περιβάλλον, από το οποίο, αναπόφευκτα, θα αναδειχθεί και το φαινόμενο εκείνο που είναι γνωστό από τα παμπάλαια χρόνια: η παραδοσιακή κοινωνία που βρίσκεται καθηλωμένη ακόμη στο στάδιο του προφορικού πολιτισμού έχει και τους ιδιαίτερους, τους δικούς της θεσμούς. Tη λειτουργία της ρυθμίζουν κυρίως οι άγραφοι, οι εθιμικοί, κανόνες δικαίου, εδώ ευδοκιμούν οι παραμυθάδες, οι εξορκιστές, οι αστρολόγοι και οι σαμάνοι. Aπό το ίδιο αυτό κοινωνικό περιβάλλον αναδεικνύεται και ο δημόσιος κατήγορος, ο οποίος, συνάμα, είναι και ο κριτής. (πλήρες κείμενο >>>)
Όταν ο μακαρίτης Χριστόδουλος αναφωνούσε: «Πίσω στις παραδόσεις!», εννοούσε και ήλπιζε ένα πισωγύρισμα στην εποχή που το «πολιτιστικό επίπεδο της προφορικότητας» κάλυπτε σχεδόν το 100% του πληθυσμού, με εξαίρεση κάποιους λίγους φραγκοντυμένους καλαμαράδες και χαρτογιακάδες. Αυτή την εποχή ονειρεύονται και διάφοροι σύγχρονοι «ηγέτες» για να έχουν ευχέρεια ελέγχου του ποιμνίου και της ψήφου του...
Σ.Φρ.
